De Kozakkentuin Ebook Tooltip Ebooks kunnen worden gelezen op uw computer en op daarvoor geschikte e-readers.

Geschreven bij De kozakkentuin

Dat wordt smullen geblazen dacht ik meteen toen ik hoorde dat ik als Echte Lezer De Kozakkentuin van Jan Brokken mocht proeflezen en recenseren. Een historische roman die zich afspeelt in Rusland eind 19e eeuw, een enorm interessante periode en een roman waarin een van Ruslands grootste schrijvers aller tijden een rol speelt. Het boek is gebaseerd op brieven en egodocumenten van Baron von Wrangel, een telg van Duits-Baltische adel, en vanuit zijn perspectief geschreven.

Het boek begint sterk met de arrestaties van leden van de Petrasjevski-circel, waaronder Dostojevski, de verhoren en uiteindelijk de schijnexecutie en verbanning naar Siberië. Hier wordt het beeld van de intelligente en eigenzinnige Dostojevski bevestigd: ‘maar waarvan word ik beschuldigd? () Welk nut heeft mijn studie gehad, met welk nut heeft de verworven kennis mijn nieuwsgierigheid aangewakkerd als ik niet het recht heb mijn mening uit te dragen ().’ Maar het boek laat ook een andere kant zien, een door het leven getekend mens, die lijdt onder zijn ballingschap, het verbod te publiceren, epileptische aanvallen, een mislukt huwelijk en tot slot chronische geldproblemen.

Meer dan over Dostojevski gaat het boek over het leven in Russische staatsdienst; over willekeur van hooggeplaatsten, de bekrompenheid van de lagere ambtenaren en de moeite die Von Wrangel zich troostte om daar op een integere manier doorheen te laveren. Over hopeloze liefdes en over vriendschap.

Hoewel er soms best wat meer vaart in mocht is het een verhaal dat de moeite waard is om gelezen te worden. Wie volhoudt krijgt mooie passages geserveerd, zoals: ‘vermoeden is een dal, zeker weten is een ravijn waar je niet meer uit kunt komen’. Ik heb genoten en ben blij dat Jan Brokken het verhaal van Baron Von Wrangel ook voor een breed publiek toegankelijk heeft gemaakt.

Geschreven bij De kozakkentuin

In de Kozakkentuin van Jan Brokken wordt de vriendschap en de correspondentie tussen Alexander von Wrangel en Fjodor Dostojevski beschreven. Eigenlijk zijn het twee biografieën in een boek. En bovendien is het een erg prettig leesbare beschrijving van de Russische maatschappij in de negentiende eeuw, en dan met name van Siberië in de negentiende eeuw.
We leren twee Russen kennen: Alexander von Wrangel en Fjodor Dostojevski. De laatste is de auteur van wereldberoemde boeken die tot de canon van de Russische literatuur horen. De vriendschap tussen Alexander von Wrangel en Fjodor Dostojevski heeft twintig jaar geduurd. Zo’n hechte vriendschap dat je haar eigenlijk wel broederschap kunt noemen.
De Russische maatschappij met status en allure om de familie van de Tsaar en Tsarina, alle mensen van adel en alle rijken aan de ene kant en armoede, lijfeigenschap en strafkampen aan de andere kant. Van die glitter en glamour weten we veel meer dan van het leven in Siberië. Dankzij de briefwisseling tussen Von Wrangel en Dostojevski en de latere boeken van Dostojevski is bekend geworden wat dat leven in Siberië en in de strafkampen daar inhield. Siberië in de negentiende eeuw was eigenlijk Het Wilde Westen van Rusland. Men leidde er een behoorlijk losbandig leven ver weg van de beschaving van Moskou en de hoofdstad St. Petersburg. Siberië daar heerste bandeloosheid en was iedereen vogelvrij, omdat St. Petersburg zo ver weg was. De rechteloosheid en de onrechtvaardigheid waren in Siberië misschien nog wel prominenter aanwezig dan in het (beschaafde) deel van Rusland ten westen van de Oeral.
Maar Siberië heeft (en had) ook prachtige natuur. Als ik de beschrijvingen van bloemen, bomen, planten en panorama’s las vond ik het jammer dat ik niet bij de reizigers in het rijtuig zat. Dat had ik ook wel willen zien.
De zilvermijnen in Siberië zorgen weer voor een heel ander beeld van Siberië. In de steden bij die mijnen was rijkdom en de werkkampen waren voor de bewoners een ver-van-mijn-bed-show. Dus zo zag het leven in Siberië eruit. Beschrijving van het alledaagse leven in Siberië (buiten de strafkampen). Dit boek is voor de hedendaagse Nederlandse lezer een hele goede aanvulling op de boeken en brieven van Dostojevski.
Wat ‘n geluk dat Von Wrangel Dostojevski leerde kennen in Siberië, want hadden we anders ooit nog iets van Dostojevski kunnen lezen? Hoe anders had het met Dostojevski af kunnen lopen!
Uit de Kozakkentuin blijkt dat Dostojevski de werkelijkheid in zijn boeken gebruikte. Daar zaten ook autobiografische elementen bij. Dostojevski toont mensenkennis in zijn boeken, maar niet in het echte leven, en al helemaal niet als het om hemzelf gaat. Boeken van Dostojevski kunnen na De Kozakkentuin met meer kennis van diens leven ge- of herlezen worden.

Geschreven bij De kozakkentuin

Op 22 december 1849 zal in St. Petersburg op bevel van tsaar Nicolaas I de executie plaatsvinden van 15 ter dood veroordeelden, verdacht van samenzwering tegen de Staat, waaronder de schrijver F.M. Dostojevski. Baron Alexander von Wrangel is op het exercitieterrein om te kijken. Het vuurpeloton had al aangelegd maar op het laatste moment verleent de tsaar toch gratie! Von Wrangel, de verteller in het boek, is verbijsterd: hoe kon men zo met het lot van een mens sollen, was dit recht?
Vier jaar later ontmoet Alexander Dostojevski in Semipalatinsk in Zuidwest-Siberië. Hij is daar aangesteld als districtsofficier van Justitie, nog maar net 21 jaar. Fjodor is vrijgelaten uit het strafkamp in Omsk en overgeplaatst naar Semipalatinsk. Von Wrangel heeft brieven en pakjes van Fjodor’s broer Michaïl en geld voor hem meegenomen. Aanvankelijk is Fjodor wantrouwig, maar dit verandert al snel en zo begint een jarenlange vriendschap. Alexander probeert Fjodor te helpen weer een beetje het normale leven op te pakken en nodigt hem vaak uit in zijn huis. Nu kan hij weer op intellectueel niveau praten en hij gaat natuurlijk weer schrijven. In de zomer huurt Alexander een datsja De Kozakkentuin genaamd: De tuin zetten ze vol met groente, fruit en bloemen en genieten daar veel van. Dit zijn wel de gelukkigste tijden voor de vrienden. Er wordt gewandeld en ze zwemmen in de rivier, maken tochten over de steppen, alles mooi beschreven door von Wrangel. Fjodor wordt verliefd op een getrouwde vrouw Maria Dmitrijevna. Zij heeft meer medelijden met hem, vanwege zijn zwakke gezondheid en buitensporig gebrek aan geld, ‘een man zonder toekomst’. Alexander waarschuwt Fjodor voor haar, maar dat helpt natuurlijk niet. Zelf begint hij ook een affaire met een getrouwde vrouw, Katja, wel 15 jaar ouder en met zes kinderen, maar een stoet van minnaars. En nu spreekt Fjodor hem hierover aan. Uiteindelijk trouwt Fjodor met Maria, maar het geluk is van korte duur, hij krijgt in de huwelijksnacht een epileptische aanval. Een grote schok voor Maria en dit leidt al direct tot een verwijdering.
In Petersburg wordt Alexander uitgedaagd voor een duel door één van Katja’s andere aanbidders. Op de plaats van het duel verschijnt dan de echtgenoot, zeer komisch, en deze verbiedt hem nog ooit in de buurt te komen!
Hij gaat weg uit Semipalatinsk op expeditie mee naar China en Japan.
In december 1859 mag Fjodor zich weer vestigen in St. Petersburg. Maria vertrekt algauw vanwege haar gezondheid naar Moskou. De vrienden ontmoeten elkaar weer vaak, de vriendschap is terug.
Alexander trouwt in 1861 met Anna Schaffhausen en verhuist naar Boekarest, hij wordt daar secretaris van de consul-generaal. Later verhuizen ze naar Kopenhagen, waar Fjodor nog een week op bezoek komt. Lange tijd is er geen contact, inmiddels is Maria overleden en daarna ook zijn geliefde broer Michaïl en nu heeft hij de zorg voor diens vrouw en kinderen op zich genomen en ook alle schulden, die enorm zijn. In casino’s probeert hij deze bedragen terug te winnen, maar is nu helemaal blut. Hij vraagt weer om geld en Alexander geeft het ook, maar veel te veel. Hij heeft zelf haast niets meer en moet nu aan Fjodor vragen om het vroeger geleende geld aan hem terug te betalen, maar er komt niets! Later verneemt hij, dat Fjodor met zijn stenografe Anna isgetrouwd en naar het buitenland is gevlucht om te ontsnappen aan zijn schuldeisers. Nog een keer zien ze elkaar in St. Petersburg, geven elkaar een hand en gaan als vreemden uit elkaar.
Wat heeft de schrijver Jan Brokken alles mooi verwoord in dit boek door, zoals hij zelf ook zegt, in de huid van A.J. von Wrangel te kruipen. Met alle mooie citaten uit de diverse brieven van Alexander aan Fjodor en omgekeerd, de verwijzingen naar de boeken van Dostojevski. En alle beschrijvingen van de geschiedenis van Rusland, de omstandigheden waaronder geleefd werd. Alles op een lichte maar ook emotionele toon geschreven, waarin je wordt meegesleept. Een meesterlijk boek.

Geschreven bij De kozakkentuin

Rusland, midden 19e eeuw. Alexander Von Wrangel ziet de schrijver Dostojevski voor het eerst wanneer deze voor het vuurpeloton staat. De doodstraf wordt echter omgezet in een verblijf in een strafkamp in Siberië. Jaren later vertrekt Alexander ook naar Siberië, om daar zijn carrière te starten. Er volgt een hernieuwde kennismaking tussen de twee heren en er groeit een warme vriendschap en een diepe verbondenheid.

Jan Brokken heeft in ‘De Kozakkentuin’ een reconstructie gemaakt van de vriendschap tussen de schrijver Dostojevski en Von Wrangel. Hij raadpleegde hiervoor de bewaarde brieven die deze mannen schreven. Resultaat is een boeiend portret van twee mannen in het tsaristische Rusland.

“De eerste keer dat ik hem zag stond hij in een wit doodshemd voor het vuurpeloton. Hij: een man van tegen de dertig die zich voorbereidde op de dood en het zilveren kruis kuste dat de priester hem voorhield. Ik: een nieuwsgierige jongeling die vanaf een veilige afstand keek naar wat onrecht was.”

Von Wrangel vertelt het verhaal vanuit zijn eigen gezichtspunt. De in scene gezette executie van Dostojevski en zijn vrienden maakt diepe indruk op de jonge Alexander. Een maal in Siberië blijkt het goed te klikken tussen de twee mannen.
Dostojevski wordt verbannen naar Siberië, waar hij eerst vier jaar in een strafkamp bivakkeert als politiek gevangene. Na die jaren wordt hij verplicht soldaat, een schijnvrijheid. Geen leven meer in een kamp, maar absoluut niet vrij om te gaan en staan waar hij wil. In deze tijd ontstaat een diepe vriendschap met de jongere Von Wrangel.

Jan Brokken heeft duidelijk een degelijke research uitgevoerd. Door het bestuderen van de brieven is hij in het leven van de Russische schrijver en Von Wrangel gedoken. Op dezelfde degelijke wijze heeft hij een belangrijk deel van hun leven gereconstrueerd. De lezer leert de beide mannen goed kennen.
De liefde is een belangrijk thema. Beide mannen verliezen hun hart aan een getrouwde vrouw. Een boeiend onderdeel van het verhaal!

‘De Kozakkentuin’ is een verhaal dat je niet even snel uit leest. Er komen natuurlijk veel Russische namen en termen in voor, die leest niet heel vlot. De schrijfstijl van Brokken is verder wel duidelijk. Ondanks de weinige dialogen blijft het aantrekkelijk om door te lezen.

‘De Kozakkentuin’ is een helder en uitgebreid relaas over een bijzondere vriendschap. Over twee personen die worstelen met de liefde. Een verhaal tegen de bijzonder interessante achtergrond van het tsaristische Rusland. Goed geschreven, maar Dostojevski en Von Wrangel bereikten op de een of andere manier niet mijn hart. Aan de schrijver ligt dat zeker niet.

Geschreven bij De kozakkentuin

Dit boek is zeker geen page turner. Er gebeurt eigenlijk bijzonder weinig. Het verhaal kabbelt langzaam voort zoals alles in die tijd. Als je meer wilt weten over het leven van Dostojevski, Siberie en de Russische geschiedenis is dit een interessant boek. Jan Brokken beschrijft de vriendschap tussen Alexander von Wrangel en Dostojevski in het verre Siberie op een prachtige manier. Het boek geeft een mooi tijdsbeeld en Jan Brokken laat zien dat hij een groot schrijver is. Het kan hier en daar wat taai worden om doorheen te komen.

Geschreven bij De kozakkentuin

De Kozakkentuin van Jan Brokken.
“.. Hevige wendingen in het leven helpen altijd..” “…. Van alle leerscholen is reizen misschien niet de beste….. het zal De Liefde zijn ……”

En… liefde beschrijft Brokken in de Kozakkentuin. Hij geeft Alexander von Wrangel en Dostojevski een gezicht. Hij beschrijft op levendige wijze de vriendschap tussen beide personen. Alles is gestoeld op historische feiten die d.m.v. voetnoten worden verantwoord. Vaak wordt er in het verhaal verwezen naar titels van boeken die Dostojevski heeft geschreven over die specifieke plaats of gebeurtenis!
In de Kozakkentuin voelt Dostojevski zich bevrijd van zijn gevangenschap, zijn verbanning naar Siberië. In deze tuin wordt hij weer een mens. “Nee”, zegt Alexander: “je werd hier geen mens, maar weer een romanschrijver. Hier merkte je dat je ziel niet vermorzeld is tijdens je opsluiting.”
Toch is Dostojevski nog niet vrij, hij mag zich niet vrij bewegen in heel Rusland. Alexander zet zich tot het uiterste in voor gratie. Het is tekenend voor hun vriendschap. Ze zijn bezorgd om elkaar, waarschuwen elkaar voor ‘gevaarlijke’ liefdes; in het liefdesleven zijn geen van beide personen erg gelukkig. Dostojevski wacht jaren op zijn Maria. Als hij eindelijk met haar trouwt, gebeurt er iets catastrofaals! Alexander wil duelleren om zijn Katja….. maar dat heeft niet de afloop die hij zich voorstelt!
Brokken weet de aandacht van de lezer steeds opnieuw te boeien, al vanaf de eerste regel:
‘..de eerste keer dat ik hem zag, stond hij in een wit doodshemd voor het vuurpeloton…’
De eerste keer? Vuurpeloton? Je wordt dan al het verhaal ingetrokken. Er volgt een intense beschrijving van hun vriendschap, verwijdering van elkaar en elkaar weer terugvinden als vrienden uit de Kozakkentuin. Niet alleen de beide hoofdpersonen worden mooi beschreven, ook de personen in hun omgeving (vrouwen!) het milieu en de dilemma’s waarmee ze te maken krijgen. Hun eigen innerlijke emoties krijgen kleur. Je leeft met ze mee, je wilt weten hoe het verder gaat!
De Kozakkentuin…. Geeft je een kijk op de levens van Dostojevski en Von Wrangel.

Jan Brokken schreef alweer een bijzonder gedocumenteerd mooi boek. Het ontroerende verhaal van twee vrienden in barre omstandigheden. Prachtige beschrijvingen die een waarheidsgetrouw beeld oproepen van het verbanningsoord van Dostojevski. Hij heeft me zin gegeven om de Russische meesters te herlezen!

Geschreven bij De kozakkentuin

Inmiddels mijn zevende Brokken boek op een rij. Bijzonder om in romanvorm een non-fictie verhaal te lezen. Brokken is van oorsprong een journalist die in staat is zeer boeiende verhalen te vertellen. Door het lezen vat dit boek leer je Dostojevski en het Rusland van die tijd kennen. En, altijd moeilijk om het boek even weg te leggen. Je wilt doorlezen.

Geschreven bij De kozakkentuin

De Kozakkentuin -Jan Brokken
Het boek de Kozakkentuin van Jan Brokken speelt grotendeels in de Baltische staten en in Siberië. De hoofdpersonen zijn de beroemde Russische schrijver Fjodor Dostojevski en Alexander Jegorovitsi, een zoon van Duits Baltische adel. Hij is de ik figuur in het boek.
Het boek begint in Leningraad waar rond 1849 een onrustige sfeer heerst. Een groep mannen waaronder Dostojevski is veroordeeld tot het vuurpeloton. De (schijn)executie gaat op het laatste moment niet door. De veroordeelden worden daarna naar Siberië verbannen. Jaren later als de adellijke zoon zijn opleiding er op heeft zitten en zijn werkplek als officier van justitie , in de plaats Semipalatinsk, voor de tsaar in Siberië krijgt, komen de mannen elkaar tegen. Dostojevski was ondertussen verplicht soldaat (soldaat zonder termijn) geworden en de ik figuur heeft o.a. brieven van zijn familie bij zich. De twee worden vrienden en Dostojevski komt Jegorovitsi regelmatig bezoeken. Hij brengt veel tijd in het huis van Alexander door om de eenzaamheid te verdringen. De mannen praten veel maar ook worden er verschillende buitenlandse kranten gelezen. Alexander beschrijft ondertussen de moeilijke reis naar Siberië, een trein loopt er nog niet. Hoe de verschillende mensen en stammen leven, de gewoonten, enz. Corruptie is er doodnormaal en hij wordt ook in de gaten gehouden vanwege zijn vriendschap met volgens sommigen revolutionaire elementen. Ook beschrijft hij hun vrienden, het personeel en de getrouwde vrouw waar Dostojovski verliefd op wordt. Uiteindelijk worden de mannen beide verliefd op een getrouwde vrouw. Deze verhoudingen verlopen niet altijd probleemloos, ontmoetingen gebeuren in het geheim en echtgenoten mochten uiteraard van niets weten. Alexander huurt buiten de stad een datsja, met de naam Kozakkentuin, waar de beide mannen met en zonder vrienden en vriendinnen in de zomer veel tijd doorbrengen. De tuin bij het zomerhuis wekt veel bewondering in de omgeving. Vanuit de datsja maken de mannen samen of alleen flinke tochten. Brokken heeft een vlotte stijl van schrijven en beschrijft op boeiende wijze het leven in Rusland en Siberië rond 1900. Hij beschrijft het leven van de gewone mensen maar vooral de adel neemt een grote rol in in zijn boeken natuurlijk zijn vriendschap met Dostojevski. Voor liefhebbers van geschiedenis en landenbeschrijvingen vind ik het boek zeker een aanrader.

Het boek is - zoals alle boeken van Jan Brokken - vlot geschreven en leest gemakkelijk weg. Het geeft een beeld van het leven van Dostojevski vanuit het perspectief van één van zijn vrienden. Hoewel de historische informatie interessant is liet het boekje toch een ontevreden gevoel achter alsof Dostojevski hier niet echt recht wordt gedaan. Het motiveerde me daarom om zelf weer een boek van Dostojevski te gaan lezen.