De reflectieve leraar bouwen aan excellentie

Recensie :

Wat claimt de cover ?
Onderwijzen is een vaardigheid en dus geldt hier “oefening baart kunst”.
Dit boek geeft handvatten om beter te worden dmv. feedback, doelen stellen, observaties, discussies en gerichte oefening.

Eerste indruk :
Een boek met een hardcover op A4 formaat. Mooie sobere voorzijde.
Het is vooral de binnenzijde die opvalt. Weinig tot geen illustraties maar een zeer duidelijk en prettige layout. Zaken zijn makkelijk terug te vinden.
Het boek is degelijk uitgevoerd en blijft goed open liggen.
Bij het boek horen ook online bestanden en formulieren. Deze zijn duidelijk en worden in het boek zelf toegelicht.

Recensie :
De opbouw van het boek, is zoals bij Marzano gewoon, duidelijk en toegankelijk.
Na een hoofdstuk theorie wordt in het tweede hoofdstuk zijn model van effectief lesgeven uitgewerkt.
Daarna komen de zaken aan bod die een leerkracht beter maken :
1. Ontwikkeldoelen stellen
2. Omgaan met doelgerichte oefening
3. Gerichte feedback ontvangen
4. Het lesgeven observeren en bespreken
Geregeld wordt een en ander in een casus uitgewerkt. Deze zijn makkelijk te herkennen aan het blauwe kader.
Ik zal in deze recensie “Het model van effectief lesgeven” en het hoofdstuk “Het lesgeven observeren en bespreken” uitwerken.

Het gaat bij goed lesgeven erom de volgende zaken :
1. Routineonderdelen : lesdoelen vaststellen , vorderingen bijhouden, successen vieren, regels en routines opstellen en handhaven.
2. Inhoudsspecifieke onderelen : omgaan met nieuwe kennis, oefenen en begrip verdiepen, hypotheses opstellen met nieuwe kennis en deze toetsen
3. Activiteiten ter plekke : hoe krijg ik leerlingen betrokken, omgaan met naleving van regels en routines, relatie opbouwen en onderhouden, verwachtingen communiceren.
Alle onderdelen worden zeer toegankelijk en duidelijk uitgewerkt. Dit gaat aan de hand van een duidelijk onderverdeling in vragen en uitwerkingen in de praktijk.

Achterin het boek staan beoordelingsschalen waarin je voor jezelf en voor je leerlingen kunt checken of je aan de verschillende onderdelen voldoet. Je weet onmiddellijk welke onderdelen aandacht verdienen.

“Het lesgeven observeren en bespreken”
Marzano geeft drie manieren waarop dit kan gebeuren :
1. Video opnamen van andere leraren : in het boek staan een aantal links met filmpjes van leraren. Deze zijn gelukkig toegespitst op het Nederlands taalgebied ( het boek is van oorsprong Amerikaans ). Marzano geeft aan dat het zeer effectief is om deze met collega’s te bespreken. Naar jezelf kijken en deze video’s uitgebreid analyseren en herkijken is volgens Marzano het meest effectief.
2. Coachende collega’s : Marzano gebruikt deze term voor wat wij “Collegiale Consultatie” noemen. Voorwaarden zijn een veilige, betrouwbare en constructieve relatie. Het meest effectief is deze als er enige druk is om nieuwe zaken in de klas uit te proberen.
3. Onderwijsronden : Hier observeren groepjes leraren een les van een (ervaren) collega. Ze bespreken de observatie met elkaar. Het gaat dus nadrukkelijk niet om feedback voor de geobserveerde. Deze nabespreking gaat onder leiding van een ervaren leerkracht.
Ook dit onderdeel is duidelijk uitgewerkt. Soms iets te ....... “als de observatie voltooid is, danken de bezoekers de leraar en de klas om vervolgens snel de klas te verlaten.” is een beetje betuttelend.

Conclusie :
“Het boek claimt op de achterzijde een onmisbaar gereedschap te zijn om lesgeven naar een hoger niveau te tillen” meldde ik hierboven.
Is dat gelukt ?
Ik denk het wel. Onmisbaar is misschien wat veel gezegd, maar wel een praktisch, goed uitgewerkt en zeer bruikbaar gereedschap. Vaak heb ik bij boeken en onderzoeken het gevoel dat er open deuren worden ingetrapt en dat ik, met bijna 35 jaar ervaring, er niks meer van kan leren. Dat is bij dit boek niet zo. Ook ik heb van dit boek geleerd.
Een aanrader.

Bertus Meijer
Juli 2015