Deugdelijk leven een inleiding in de deugdethiek

Als dit boek geschreven is voor eindexamenkandidaten van het Vwo, dan hoop ik voor hen dat zij een goede filosofiedocent hebben gehad om hen in het onderwerp deugdethiek in te leiden, want als dit boek iets niet doet, is het helder inleiden en de stof levend maken. Indelingen en (uitputtende) opsommingen staan centraal. Alles gaat óver het onderwerp en deelonderwerpen zonder dat eerst het wát wordt uitgelegd. Bij alle besprekingen ontbreken praktische voorbeelden, die het voor de leek begrijpelijk maken waar het over gaat. Zo wordt in de paragraaf over normen en waarden niet eerst uitgelegd wat het verschil is, maar uitgelegd dat normen een grote objectiviteit en minimaliteit kennen en uitdagen tot overtreding en dat waarden daarentegen positief zijn. Alsof het verschil de Vwo-leerling daarmee direct duidelijk wordt. Er is geen sprake van een onderwijskundig en didactisch verantwoorde opzet. Verder ontbreken achterin een index, een bibliografie, een samenvatting en kaders ter verduidelijking. Ik raad Paul van Tongeren aan bij zijn collega Andreas Kinneging te rade te gaan als hij nog eens een inleidend boek wil schrijven. In zijn boek ‘Geografie van goed en kwaad, filosofische essays’, legt Kinneging alle begrippen zeer helder uit en stelt alles in het werk aan te sluiten bij zijn lezers. Lekenpubliek, waaronder ik, dat ‘Deugdelijk Leven’ leest, kan heel gemakkelijk afhaken en leerlingen met minder goede begeleiding kunnen wars worden van het onderwerp deugdethiek, zo taai wordt het boeiende onderwerp aan de lezer gepresenteerd. Ik heb me door het boek heen geworsteld en zeker wat opgestoken, maar als inleiding op het onderwerp vind ik dit boek geheel ongeschikt. Erg jammer. Het had wel alles in zich. Paul van Tongeren bewijst te ver boven de stof en te ver van zijn lezerspubliek af te staan.

Ik heb dit boek gelezen voor mijn eindexamen, inmiddels 14 jaar geleden. Ik denk nog steeds heel regelmatig aan de inhoud van dit boek en het is misschien wel meer dan ooit ontzettend relevant voor onze tijd. In essentie geeft het - zonder de les voor te lessen - inspiratie en inzicht in hoe we ‘het goede leven’ kunnen leiden en onszelf kunnen ontwikkelen tot voortreffelijke mensen. Voor onszelf, de mensen die ons dierbaar zijn én de wereld. Taai? Misschien. De moeite waard? Absoluut!

(Deugd) ethiek is een onderwerp dat al gauw veel discussies oplevert en waar antwoorden lastig zijn om te geven. In dit boek is er voor gekozen om constant te verwijzen naar wat er gaat komen en wat er al besproken is. Dus als een boek over deugd ethiek je nog niet al bij voorbaat afschrikt. Begin dan in het midden van het boek en lees slechts een hoofdstuk dan heb je al alles meegekregen over dit oninteressante onderwerp.