Gids slavernijverleden Amsterdam slavery heritage guide

In een ingezonden stuk in Het Parool beklaagde een lezer zich erover dat er wel aandacht aan het mooi verbouwde Mauritshuis werd besteed, maar dat men zweeg over hoe het oorspronkelijke stadspaleisje was gefinancierd: ‘De opdrachtgever Johan Maurits van Nassau, achterneef van stadhouder Maurits, was gouverneur van Nederlands-Brazilië en regelde daar de transporten van Afrikaanse gevangenen die in Brazilië als slaaf zouden worden verkocht. Ook kreeg hij een percentage van de winst van de (suiker)plantage. Vandaar de bijnaam van het Mauritshuis: Suikerpaleis.’ Overigens besteedt het heropende Mauritshuis op een kleine tentoonstelling wel aandacht aan deze voorgeschiedenis.
Verleden jaar kon je tijdens het Slavernij-jaar in Amsterdam een rondvaarttocht maken langs slavernijgerelateerde huizen en leerde je ook waarom twee negerkoppen de huidige burgemeesterswoning sieren. Het grachtenpand werd gebouwd voor de slavenhandelaar Paulus Godin.
De onlangs verschenen Gids Slavernijverleden Amsterdam/Amsterdam Slavery Heritage Guide behandelt het schrikbarend grote aantal plekken in Amsterdam – meer dan honderd – die (in)direct verband houden met de Nederlandse slavernijgeschiedenis. De locaties verwijzen naar de trans-Atlantische slavenhandel en slavernij door de West-Indische Compagnie (WIC) en slavenhandel en slavernij in Zuidoost-Azië en Zuid-Afrika door de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Hierbij waren verschillende Amsterdamse families en bedrijven betrokken.
De tweetalige gids van 138 pagina’s is gebaseerd op uitgebreid onderzoek als onderdeel van het project Mapping Slavery van het VU-instituut CLUE. De gids bestaat uit vier thema’s. Het eerste thema is handel en profijt van eigenaren en directeuren die actief betrokken waren bij slavernij en slavenhandel, handelaren in koloniale producten: tabak, suiker, koffie, katoen, kruiden en thee of producenten en exporteurs van goederen die men gebruikte als ruilmiddel: textiel, jenever, wapens, kralen, spiegeltjes. Het tweede thema, zwart in de stad, belicht zwarte mensen in de het zeventiende-eeuwse Amsterdam zoals kunstenaars als Rembrandt en Govert Flinck ze portretteerden. Thema drie: verzet en protest tegen de slavernij in Amsterdam, op schepen en in de koloniën. In Suriname ontsnapten groepen slaven – marrons – van de plantages en vestigden zich in eigen nederzettingen. Er was ook verzet in Oost-Indië, zo blijkt uit stukken van de VOC in Batavia. In Amsterdam klonken er discussies over de slavernij.
Voor musea en archieven is er een themadeel over hoe zij aandacht besteden aan de geschiedenis van slavernij, nu ook meer organisaties, families en groepen hun eigen rol onderzoeken. Het jaarlijkse Keti Koti Festival bij de herdenking van het afschaffen van de slavernij is in toenemende mate een podium voor protest, waarbij de roep om eerherstel en schadevergoeding steeds luider klinkt.

Chr Reinewald Museumvisie

Zeer belangrijk hulpmiddel om bewuster te worden van de rijkdom van het verleden, over de rug van medemensen, wardoor de stad zoals we die vandaag kennen, zo'n stoere stad is.

Goed naslagwerk

Een overzichtelijk boekje over het amsterdams slavernij verleden. Heel infirmarief