Fluwelen Labyrint

Deze roman heb ik op de kop getikt bij een opheffingsuitverkoop, omdat ik dankzij de e-bibliotheek in contact was gekomen met het kunstenaarschap van Jan van Aken door ‘De afvallige’ te lezen. Tsjonge, wat kan deze man schrijven! Het fluwelen labyrint speelt zich af in de jaren ‘80 van A’dam en gaat over de ‘verloren generatie’, ook wel de generatie Nix genoemd. Een tijd, waarin ik mij als generatie-genoot braaf traditioneel voegde naar de kansarme tijd voor ons jongeren. De hele economie was in elkaar gestort na het babyboom-tijdperk en de meeste kans kreeg ik door jong te trouwen.
Jan van Aken beschrijft in dit verhaal de groep jongeren, die het geluk bij elkaar en in geestverruimende middelen zocht, maar, zo vertellen de vertellers (Jan van Aken voert er meerdere op), als je nog geen geest ontwikkeld hebt valt er weinig te verruimen. Hoofdpersoon Einar komt volgens zijn vrienden, die zijn hersenspinsels gaan opschrijven aan de hand van een in een as-la gevonden manuscript van zijn hand, uit ‘de koloniën’: Groningen. Einar wilde oorspronkelijk gaan studeren in A’dam maar raakt qua levensloop verstrikt in een lemniscaat. Een eeuwige acht. Zijn muze is Isida. Zijn ‘spiegelbeeldig gevormde helft, waar de stroming van de tijd op een verschillende manier inwerkt’. Uiteindelijk komt Einar door zijn ontsnappingspogingen aan zijn diverse verslavingen steeds vaster te zitten als in Pink Floyds bezongen The dark side of te moon (in dit boek erbij gehaald). De onderwerpen van de teksten zijn de meer moeilijke kanten van het leven: tijd, geld, drugs-oorlog, dood, etc. Isida daarentegen lijkt verzeild geraakt te zijn in het fenomenale beschreven laatste hoofdstuk ‘naspel’ in de aloude stroming van ‘arbeid adelt’. De arbeidsmarkt trekt eind jaren 80 weer aan en ze heeft het nogal gemaakt. In dit laatste hoofdstuk, naspel, geeft Jan van Aken als toegift een prachtige metafoor om de transformatie in tijdgeest te verbeelden van de tachtiger naar de negentiger jaren en vind ik tevens een treffend voorbeeld van de poëtische geestigheid van Jan van Aken’s manier van schrijven: “Het viel ons op dat de mussen, die hier vroeger altijd zandbaden namen tussen de tafeltjes, waren verdwenen. Wel huist er tegenwoordig een groeiende populatie krijsende halsbandparkieten, die de nesten van de eveneens verdwenen bonte specht hebben gekraakt.” De mussen en bonte spechten van weleer zijn gewipt door de generatie krijsende halsbandparkieten, de patat-generatie.

vervelend boek