Het geheugenpaleis de vergeten kunst van het onthouden

Geschreven bij Het geheugenpaleis

Een ‘geheugenpaleis’ is een techniek om dingen beter te onthouden en die al sinds mensenheugnis wordt gebruikt. De filosofie erachter is als volgt: het brein heeft een associatief en niet-lineair karakter. Daarom is het zinloos om bewust en systematisch je geheugen af te zoeken op zoek naar verloren herinneringen. Deze kunnen alleen naar boven komen wanneer ze getriggerd wordt door andere gedachten of waarnemingen – andere knooppunten in het web van potentieel oneindige onderlinge verbindingen.

Wie in ‘Het Geheugenpaleis’ echter een handleiding hoopt te vinden om zelf zijn geheugen spectaculair te verbeteren komt bedrogen uit. Het boek is in de eerste plaats een verslag van Foers training voor het Amerikaanse National Memory Championship. Voorts duikt hij in de geschiedenis van de boekdrukkkunst en de hervormingen binnen het onderwijs en laat hij zien waarom deze ontwikkelingen ten koste zijn gegaan van onze geheugens. Ook heeft Foer gesprekken met mensen die aan verschillende geheugenstoornissen lijden en werpt hij boeiende vragen op zoals ‘wat is intelligentie?’ en ‘wat worden scholen eigenlijk geacht te onderwijzen?’

‘Het Geheugenpaleis’ kan in de eerste plaats worden gezien als een gloedvol betoog over het belang van een goed werkend geheugen. Niet alleen wat uit het hoofd geleerd wordt, doet ertoe, ook het simpele feit dat mensen dingen uit het blote hoofd leren is volgens Foer zeer relevant. Wat hij echter niet aan bod laat komen is dat het geheugen ook een enorme ballast kan zijn.

Joshua Foer beweert veel, maar problematiseert weinig. Ik vind dat een gemiste kans want mede daardoor is ‘Het Geheugenpaleis’ (hoe interessant de informatie ook is) niet zo boeiend om te lezen. Het boek is bovendien niet bijster goed geschreven (stilistisch is zijn broer Jonathan toch echt stukken beter). Maar wat echt jammer is, is dat het grootste deel van ‘Het Geheugenpaleis’ over het National Memory Championship in New York gaat en over Foers fascinatie voor de deelnemers ervan. Ik deel die fascinatie niet en vind het vooral in en in treurig dat mensen hun tijd verspillen met het onthouden van honderden zo niet duizenden willekeurige woorden en getallen.

Joshua Foer schrijft het zelf: onze herinneringen maken ons tot wie we zijn. Elke levenskunst vergt daarom ook (en misschien wel vooral) het vermogen om te vergeten.

Geschreven bij Het geheugenpaleis

Nee, het is geen boek vol tips hoe je in het dagelijks leven je geheugen beter kunt gebruiken. Toch heb ik veel profijt van Foers uitleg van hoe je moeilijke dingen moet onthouden, en mijn 13-jarige dochter maakt daar weer succesvol gebruik van bij haar schoolwerk.
Een prettig geschreven boek met interessante feitjes en uitweidingen die soms tot nadenken stemmen.
Het is inderdaad een naar idee dat er mensen zijn die hun leven of in ieder geval enorm veel energie en tijd wijden aan het memoreren van nutteloze reeksen. Foer zelf had er een goede reden voor: het gaf hem volop onderzoeksmateriaal voor zijn eerste boek. En zie: het werd een besteller.
Ik heb het met veel plezier gelezen en herkauwd.

Geschreven bij Het geheugenpaleis

Toen ik erin begon kon ik niet meer stoppen. Het was zowel spannend als leerzaam. Als oudere begin je je toch meer te interesseren voor het voorkomen en verbeteren van je geheugen. Dit boek heeft me op weg geholpen met de geheugenplaatsen, enzovoort. Heb hierna, 2de hands weliswaar, het boek van Yates aangeschaft, ook boeiend.

In het geheugenpaleis neemt Joshua Foer (niet te verwarren met Jonathan Safran Foer!) de lezers mee in zijn kennismaking met het menselijk geheugen en vooral de mogelijkheden hiervan. Als journalist zoekt hij in de geschiedenis van het gebruik van het geheugen, de opvallende savants en de geheugenkampioenschappen naar hoe we ons geheugen beter kunnen gebruiken. Kunnen we door te memoriseren ons afspraken, sleutels of boodschappen nooit meer vergeten? In deze zoektocht besluit Joshua zelf het traject door te gaan van het trainen van zijn geheugen. Met hulp van Europese grootmeesters traint hij en neemt de lezer mee door zijn geheugenpaleis, op weg naar de amerikaanse kampioenschappen.

Het verhaal is een goede afwisseling van geschiedenis, andere zaken rondom het geheugen en Foer's eigen zoektocht. Daarbij staat het vol met tips, die lezers zelf kunnen gebruiken om het geheugen te trainen. Dat maakt het boek interessant, vanwege geschiedenis en de tips voor het geheugen. Maar loont deze training? Je autosleutels zul je nog wel eens vergeten gok ik zo...

Het boek leest als een roman en je steekt er echt wat van op. Ik heb met succes de beschreven geheugentechniek toegepast en kon daardoor probleemloos uit mijn hoofd een presentatie van een half uur geven. Echte aanrader dit boek.

Geschreven bij Het geheugenpaleis

Mijn verwachtigen kwamen niet helemaal uit. Het boek gaat vooral over hoe Foer zichzelf heeft kunne trainen om mee te doen aan een competitie. Erg veel nuttige tips voor geheugentraining, bruikbaar in het dagelijks leven, heb ik niet kunnen ontdekken.

Een erg interessant boek, zowel voor de leek als voor de wat meer onderlegde lezer. De luchtige avonturen afgewisseld met het 'onderzoek' (naar geheugentechnieken) lezen heel prettig weg.

Het geheugenpaleis neemt je op toegankelijke wijze mee langs de grenzen van het menselijk geheugen. De schrijver beschrijft zijn transformatie van leek naar geheugenatleet, wat in slechts één jaar tijd geschiedde. Het heeft een positieve boodschap; iedereen heeft het in zich om geheugenatleet te worden. Het boek is niet zozeer geschreven als instructie om zelf een geheugenatleet te worden, maar geeft wel degelijk aanknopingspunten hoe je het jezelf zou kunnen leren en verwijst daarnaast naar literatuur waaruit je dit zou kunnen leren.

Veel interessante feitjes over het menselijk geheugen worden besproken. Een aantal bijzondere vormen van geheugen passeren de revue, waaronder pathologie van het geheugen en het fotografisch geheugen. Het geeft inzicht waarom we bepaalde dingen heel snel weer vergeten, terwijl andere dingen veel langer blijven hangen (bijv de melodie die al de hele dag in je hoofd blijft hangen). Geheugenatleten maken gebruik van hetgeen waar de hersenen nou juist zo goed in zijn. Het probleem hiermee is dat ze hierdoor informatie uit de context halen, wat ervoor zorgt dat de methode handig is voor het onthouden van droge feitjes (bijv jaargetallen) maar geen handige methode is zodra de context ertoe doet. Voor de alledaagse taken is de methode dus niet van toegevoegde waarde. Kortom, het boek is een aanrader voor een ieder die nieuwsgierig is naar (de grenzen van) het geheugen.

Geschreven bij Het geheugenpaleis

Dit is zo'n boek dat je tot nieuwe inzichten leidt. Mocht je veronderstellen dat het trainen van je geheugen vooral door dom stampwerk plaatsvindt dan weet je na het lezen van dit boek wel beter. Geheugentraining is volgens dit boek gekoppeld aan 2 uitgangspunten. Ten eerste aan ons oerinstinct om herinneringen te koppelen aan locaties; de metafoor is daarvoor het geheugenpaleis waar je doorheen wandelt. Ten tweede aan de emoties die daaraan verbonden zijn. Door schijnbaar zinloze informatie te koppelen aan deze 2 uitgangspunten kun je leren om "zinloze" informatie zoals getallenreeksen of abstracte "to do" lijstjes te memoriseren. Heel bijzonder is ook dat deze inzichten en de daar aan gekoppelde technieken al ruim 2000 jaar oud zijn. En die zijn in lijn met hypermoderne sociobiologische inzichten.
Hulde aan de schrijver die ons op een elegante manier meeneemt in deze denklijnen. Zijn eigen verhaal hoe hij Amerikaans kampioen van de "geheugenatleten" wordt is niet meer of minder dan een spannende episode in zijn boek.

Alleen maar positief: goede kwaliteit, voordelige koop en duurzaam.