La philosophie dans le boudoir Ou Les instituteurs immoraux

Geschreven bij La Philosophie Dans Le Boudoir

In dit boekje toont de Sade zich een echte filosoof van de Verlichting: tot dan toe onbetwiste morele zekerheden zet hij op de helling, bij eeuwenoude morele en religieuze waarden stelt hij vraagtekens, en één voor één legt hij al onze normen op de ontleedtafel. Wat is goed, en wat is kwaad? En waarom is iets kwaad? Omdat men dat altijd zo heeft ervaren? Of omdat het écht, onbetwistbaar kwaad is? Wat zou er gebeuren, als je al wat altijd goed werd gevonden, nu eens net kwaad ging noemen, en omgekeerd?
Zou de wereld vergaan? Of zou het leven er net makkelijker en vrijer door worden?

In de 18e eeuw was vrijheid van denken en handelen helemaal niet evident. De autoriteit was paternalistisch en onderdrukkend, en de godsdienst had een zeer strikte mening over elk facet van het leven. Niemand had het tot dan toe ooit aangedurfd, ideeën te opperen over het juiste van morele autoriteiten. De Sade gaat met de grove borstel door ieder taboe. Hij gebruikt de seksualiteit als metafoor om het hele morele bouwsel van de Westerse Christelijke samenleving op de helling te zetten. Het gaat hierbij niet zozeer om seks, al lijkt dat op het eerste gezicht wel zo.
De als vanzelfsprekend aangenomen onderwerping van de vrouw aan de man, de houding van een kind tegenover zijn ouders, principes van eer, fatsoen, opvoeding, respect voor autoriteit, godsdienst, zelfrespect en schuldgevoelens: niets moet meer automatisch vanzelfsprekend worden aangenomen. Over alles mag getwijfeld worden, en geen enkele opinie moet onuitspreekbaar worden geacht. Elke gevestigde zekerheid kan in vraag worden gesteld.

Veel van de in de 18e eeuw “verboden” vrijheden zijn vandaag de dag deel van ons dagelijks leven: over politiek en godsdienst eigenen wij ons het recht toe er het onze van te denken. En niemand wordt nog op basis van geboorte beter gevonden dan een ander. Iedereen heeft het recht om zijn leven in te richten naar zijn eigen wil, niet naar wat de maatschappij vindt dat hij moet.

Het feit, dat de Sade de seksualiteit als werktuig neemt om de vrijheid van denken bespreekbaar te maken, heeft hem in zijn leven en in latere tijden niet veel begrip opgeleverd: hij heeft drie vierde van zijn leven in de gevangenis doorgebracht, zonder ooit een misdaad te hebben begaan. En hij staat voor eeuwig bekend als de ultieme pervert. Tijdgenoten als Rousseau en Voltaire worden geëerd en gerespecteerd, terwijl de Sade’s werk vaak bij de pornografie terecht komt. Dat bewijst wel, dat de vrijheid van denken over goed en kwaad nog lang geen verworven recht is in onze hoofden.