Startups en downs fouten, successen en lessen van een ambitieuze ondernemer

Een open en eerlijk verhaal over de ups en downs van het ondernemen. Interessant voor iedereen die interesse in heeft in ondernemen en een verhaal vol herkenning voor de ervaren ondernemer.

Als je in een startup werkt leest het boek “Startups & Downs” van Arthur Tolsma als een feest van herkenning. Want in weinig verschilt zijn Greetinq van een ander startend bedrijf. Er is een klein verschilletje, Greetinq bestaat niet meer. “Falen is onderdeel van het risico dat je loopt”, zegt Tolsma. Ik waag dat te betwijfelen.

Greetinq (een softwarebedrijf met een voicemaildienst) is zo exemplarisch voor wat een startup is, dat je het bijna moet omdraaien: als je je er niet in herkent, werk je niet in een startup. Want natuurlijk denk je als jonge pionier dat jouw product zich vanzelf verkoopt en onderschat je daarom het belang van sales, krijg je spijt dat je ‘nee’ gezegd hebt tegen een klant die iets anders van je wilde kopen dan wat jij wilde. Vanzelfsprekend ga je ergens de mist in met een onbetrouwbare partij, gebeurt het je dat een schoonmaker (of anders een muis) een dag lang je business plat legt en overschat je hoe belangrijk klanten jouw product vinden en dus prijs je jezelf aanvankelijk te duur. En ja, harder werken blijkt niet te helpen maar je gaat er toch mee door, je vergeet successen te vieren en je besteed weinig aandacht aan je privéleven. Natuurlijk kom je er achter dat er keer op keer extra geld bij moet (veel meer dan je lief is), denk je dat free publicity je omzet gaat boosten terwijl je nauwelijks een piek in de omzet ziet, en duurt zaken doen met grote corporates veeeeeel langer dan je in je somberste scenario hebt voorgesteld en ketst het op het laatste moment ook nog eens af. Je raakt oververmoeid en je krijgt een blessure van een potje voetbal (of anders wel op skivakantie) op een onhandig moment. Het is onvermijdelijk dat je naar klanten luistert terwijl je moet kijken naar wat ze doen. En je raakt ergens in cashflow-problemen, terwijl je echt wel weet dat dat doodsoorzaak nummer 1 van startups is.

Denken dat het met wijsheid van achteraf wel goed was gegaan, dat is geen wijsheid. Dat is een strategie van je denken om de pijn te verzachten. In het nawoord van de uitgever zegt Josje Kuenen het goed: Tolsma zoekt de schuld vooral bij zichzelf, maar dat doet geen recht aan de complexe werkelijkheid die feitelijk over het lot van een startup gaat.

Falen is onderdeel van het risico dat je loopt als je het lot van je startup je persoonlijk aantrekt. Maar “soms heb je gewoon pech en dat moet je accepteren. Het is gewoon zo”, zegt Tolsma ergens achterin zijn boek wijs. Maar dit is onmogelijk uit te leggen aan een startupper.

Want startende ondernemers zitten onvermijdelijk in een bubbel; in wat Stephen Covey de ‘circle of control’ noemt. Ze kunnen niet anders. Ze weten dat de cirkel van zaken waar ze geen invloed op hebben veel groter is maar dat als ze zich daarop gaan richten ze zeker kopje onder gaan. Je moet als ondernemer ziende blind zijn voor wat werkelijk gaat over je succes: puur geluk. En dus is onvermijdelijk dat het mislukken van je bedrijf het mislukken van wie je bent is. En zo heeft Tolsma toch gelijk als hij zegt dat het risico voor de startup-ondernemer groot is omdat het je niet alleen een stuk armer kan maken, maar ook nog eens je ego kan breken.

Wat elke startende ondernemer in spé moet weten is dat een startup passie vraagt, en dat de werkelijke betekenis van passie ‘lijden’ is. Terwijl je in de illusie van leiden zit, is een startup in werkelijkheid een lijdensweg. De echte prijs daarvan, zeker in het geval van falen, is zelfkennis en weten dat (zoals John Lennon het ooit treffend zei) “het leven is wat je overkomt, terwijl je druk bezig bent andere plannen te maken”.

Niels Willems (recensent boeken over persoonlijke ontwikkeling, leiderschap, ondernemen & management)