Stop, denk, doe

‘De theorieën van Stephen Covey en Getting-Things-Done werken niet’. Dat is de strekking van het boek ‘Stop, Denk, Doe’. Auteur Max Wildschut rekent af met productiviteitsgoeroes. En van Neurolinguïstisch Programmeren moet hij ook niets hebben. Heeft hij gelijk?

De basis van beide systemen is overzicht creëren, plannen, uitvoeren en evalueren. “Dat houden we een tijdje vol”, zegt Wildschut, “en dan gaat het toch weer mis”. We vallen dan terug naar wat ons instinct ingeeft, want ‘belangrijke zaken eerst’ is niet een gewoonte die je kunt ontwikkelen door het vaker te doen”.

Ons instinct, ons onbewuste besturingssysteem blijft opereren op het niveau van het reptiel dat we ooit waren. Dat geeft signalen af om te reageren op prikkels, hoe onbelangrijk die vandaag de dag ook zijn. Die urgentie-drang, het gejakker, de gejaagdheid vernauwt onze aandacht, waardoor we minder overzicht hebben. Dat maakt dat we bijna letterlijk niet meer kunnen nadenken: als er eenmaal adrenaline in je bloed zit, vermindert de bloedtoevoer naar dát deel van de hersenen dat zinnig nadenken mogelijk maakt - en dat ons doet verschillen van primaten. Het systeem zegt: ‘niks nadenken, rennen!’ en dus vermindert de doorbloeding van de hersenen ten faveure van de toevoer naar de spieren. Niet zo gek ook, dat stress zich vastzet in permanente spierspanning.

Heel verhelderend was daarom hoe in ‘Stop, Denk, Doe’ de theorie van ons gedrag, ons handelen wordt herleid naar de non-evolutie van ons denken. Wildschut onderscheidt twee varianten in ons handelen, namelijk enerzijds vanuit ons bewuste en anderzijds vanuit ons onbewuste brein. Ons onbewuste stuurt processen aan die we ‘op de automatische piloot’ af kunnen. Het handelen op je onbewuste gaat snel en als alles volgens plan gaat, redt je het hiermee prima.

Maar als een overwogen afweging en een beslissing gevraagd wordt, komt het bewuste in het geweer. Als onze standaardreacties niet voldoen, moeten we bewust de leiding nemen. Dat kost wel tijd.
Het grote probleem dat Wildschut schetst, is dat we ons niet realiseren wanneer we in ons Time-Management afglijden naar een situatie die bewust handelen vereist. We ploeteren door tot, om bij Covey te blijven, er geen enkele tand meer op onze zaag staat… Daarmee heeft hij dus een punt.

Ons bewust worden van dat schakelmoment leren we niet door het steeds opnieuw te doen. Dat vraagt veel van onze wilskracht. En wilskracht blijkt niet oneindig, zoals hij illustreert met een mooi onderzoeksresultaat.
Wildschut pleit daarom voor een nieuw kernproces van persoonlijk leiderschap, met daarin drie stappen:
1. Stop: sta stil bij wat je aan het doen bent of wat er gebeurt
2. Denk: reflecteer over wat belangrijk is op dit moment en welke keuze te maken
3. Doe: focus op de volgende stap

Cruciaal voor het welslagen van deze nieuwe aanpak is ook hier het bewustzijn van het proces waarin je zit. Dat mist tot nu toe in zowel de aanpak van Covey als in die van Allen.
Als alternatief benoemt Wildschut drie kerncompetenties die nodig zijn om tot persoonlijk leiderschap te komen, namelijk zelfreflectie, zelfsturing en focus.

“Ultiem Time-Management”, schrijft Wildschut, “betekent de verantwoordelijkheid terugnemen van je Time-Management door zelf leidend te worden in je eigen gedrag”. Dat herken ik wel, want eigenlijk bestaat Time-Management niet eens. Het is maar wat je ermee doet.

Het boek leest heerlijk weg. Het geeft veel achtergrondinformatie en theorie, zonder belerend te worden. Er staan veel mooie one-liners in en, ik schreef het al, het bronnenoverzicht is uitputtend. Ik denk dat de aangeboden handvatten zouden kunnen werken. Hoewel ik veel daarvan herken uit mijn eigen gereedschapskist, heb ik het in deze vorm nog niet getest. Ook weet ik dat, zoals aanbevolen, nog meer boeken over te lezen. Daar zit iemand die een acuut probleem heeft met zijn Time-Management, niet om te springen.

Alsof er een spiegel voor je wordt gehouden, confronterend met je eigen gedrag, je eigen gedrag beter begrijpen en veel meer duidelijke inzichten juist door de wetenschappelijke benadering. Heb veel zelfhulp boeken gelezen maar dit is de eerste die ik van begin tot eind heb gelezen. Ben het nu voor de 2e keer ah lezen en de oefeningen aan het toepassen... Als ik daadwerkelijk iets wil veranderen dan zal ik echt tijd in mijzelf moeten investeren om dat te bereiken en met stop denk doe gaat dat voor het eerst echt lukken...

Er zijn heel wat boeken geschreven over dit onderwerp, maar in welke boek vind je zoveel wetenschappelijke onderbouwing wat wel en niet werkt, als in dit boek? Dit is een no nonsens boek wat aantoont wat wel en niet werkt om gedrag te veranderen. Het bevestigt mijn aanpak als trainer en coach. Ik ben begonnen om dit boek uit te delen omdat het zoveel mensen verrijkt met nieuwe inzichten.

Heel wat conventionele aanpakken sneuvelen en blijken misvattingen te zijn. Dat het effect op 'hoe' wij naar stress 'kijken' zoveel inpakt heeft op onze levensverwachtingen, was een eye-opener voor mij. Je leert door dit boek anders kijken naar gedrag met een vernieuwende blik en dat levert vele malen meer op dan een bezoek bij vastgeroeste psychologen en therapeuten.

De wetenschap heeft de laatste twintig jaren revolutionaire kennis opgedaan en dit boek nodigt je op een prettige wijze uit om hier kennis mee te maken!

Leiderschap, zelfregulatie en wilskracht! Eindelijk maar dan ook eindelijk een schrijven wat gaat over de essentie van het 'overleven'. Praktisch, eenvoudig en onderbouwd. Chapeau! Ik heb al 3 boeken weggegeven...

Dit is een boek wat ontzettend fijn en makkelijk leest. Het zet de theorie van Covey in een ander perspectief maar toch zie ik persoonlijk veel raakvlakken in de twee theorieën.

Dit boek is een aanrader!