Armoede krijg je gratis

Ik sloeg echt steil achterover van verbazing bij het lezen van dit boek. Wat denkt u bijvoorbeeld van de volgende scene: auteur is een bedrijf gestart, buurvrouw ‘met ervaring hiermee’ helpt met het schrijven van een ‘goed onderbouwd’ bedrijfsplan, en auteur huurt voor een jaar een pand van Ymere. Eerste half jaar hoeft ze geen huur te betalen. Wat denk je: na een halfjaar gaat het mis! Auteur schrijft een brief (integraal afgedrukt in het boek met naam van medewerker zichtbaar in aanhef) naar Ymere. Met de aanhef: ‘Hiermee zeg ik de huurovereenkomst op’. Ze wil onder het contract uit want ‘ik verkeer in grote nood’. Terwijl ze nog geen cent huur betaald heeft. Zo ‘onderbouwd’ was het bedrijfsplan kennelijk nou ook weer niet. Auteur presenteert zich nav dit debacle als slachtoffer, maar van wat in vredesnaam? Van een half jaar gratis ergens mogen zitten? Bizar. En zo gaat het maar door. Auteur kan nergens wat aan doen maar heeft wel overal last van. Ik snap heel goed dat dit een uitgave in eigen beheer is, ik ga ervan uit dat een uitgeverij zulke verhalen wat beter checkt. Of gewoon niet uitgeeft

‘Armoede krijg je gratis’ beschrijft een zware strijd waar De Swart zich doorheen worstelt: scheiden, werkloos, schaamte, zelfvertrouwen, tranen, ‘armoedeval’, angst, bijstand, voedselbank, schimmel bij de voedselbank, meer tranen, dapper zijn en volhouden. En dan krijgt De Swart nog kanker ook. Maar zij, sterke vrouw, overleeft het allemaal. En hoe!
In grote lijnen zijn er drie oorzaken voor al haar ellende: 1. Ze start een groothandel in schoenen die mislukt, met als gevolg schuld en uiteindelijk schuldsanering. 2. Het is een zware tijd in de mode en omdat haar werkgever failliet gaat ‘valt het doek voor haar modecarrière’. 3. De kanker. Met alle drie is er een probleem.
1. Nadat haar relatie is geklapt betrekt De Swart in februari 2010 op IJburg een woon-werkpand aan de overkant van waar ze woonde, om haar grote droom, een schoenengroothandel te realiseren. Een ‘buurvrouw die er ervaring mee heeft’ helpt bij het schrijven van ‘een goed onderbouwd businessplan’ dat de verhuurder overtuigt. Al na een half jaar schrijft De Swart een brief aan verhuurder Ymere om onder de afspraak uit te komen – ze had een contract voor een jaar. Die brief staat integraal in het boek. Ymere moet opdraaien voor het verlies van de mislukte onderneming want De Swarts geld is op. Het probleem is dat het bedrijf er nooit is geweest. De eerste inschrijving bij de Kamer van Koophandel op het adres in de Ymere-brief dateert van 25 maart 2014. De Swart was toen al drie jaar weg.
2. Met veel moeite vindt De Swart in januari 2012 een baan bij kledingmerk Bandolera. In maart 2012 staat ze alweer op straat omdat het bedrijf failliet is gegaan. Het probleem is dat Bandolera pas op 25 januari 2013 failliet ging en dat dus niet de reden kan zijn dat De Swart het veld moest ruimen. Proeftijd wellicht?
3. Niet veel later bezoekt De Swart een tandarts die ook tandsteen leest. Hij ziet een gynaecologisch probleem in De Swarts mond al kan hij dat niet uitleggen. Er komt een onderzoek en er blijkt sprake te zijn van 'een grote klont kanker'. In december 2012, nog voordat Bandolera failliet gaat, wordt de baarmoeder verwijderd ‘om uitzaaiingen te voorkomen’. En dan? Niets! Verderop, het is dan begin 2015, zo’n twee jaar na de operatie schrijft De Swart nog wel: ‘Van de baarmoederhalskanker een paar jaar terug was ik gelukkig helemaal genezen, hoewel het op zich een enorme aanslag was geweest op mijn lichamelijke en psychische gesteldheid’. Het probleem is hier wat ernstiger. Bij baarmoederhalskanker kom je 5 jaar onder controle te staan waarna een ‘schoonverklaring’ volgt. Minutieus deelt De Swart alles over al haar medische tegenslagen, maar geen woord over de controles of de schoonverklaring die dan rond december 2017 afgegeven had moeten zijn. In het Margriet-interview uit 2014 dat ‘toch wel een keerpunt in media-aandacht was’ komt het woord kanker, operatie of ziekenhuis niet één keer voor. Wel zegt ze dat ze in de Transvaalstraat tussen de tokkies woont, maar dat terzijde.
In Nederland sterven ieder jaar zo’n 200 vrouwen van de ongeveer 600 bij wie baarmoederhalskanker is geconstateerd. De Swart parasiteert op het verdriet van achtergebleven familieleden en de onzekerheid waarmee de overlevenden vijf jaar lang hebben geleefd. Een grote groep leedvolgers op Facebook slikt het allemaal gretig en is van ‘onmisbare steun in mijn proces’ geweest, zo schrijft De Swart ‘dankbaar’. Officials en beleidsmakers ondersteunen De Swart. Organisaties en instanties actief in de armoedekwestie besteden gemeenschapsgeld om ‘het inspirerende verhaal’ te verspreiden onder medewerkers of mensen die daadwerkelijk in armoede leven. ‘Armoede krijg je Gratis’ is in eigen beheer uitgegeven, geen controle door een uitgever. Zelf ziet De Swart een grote carrière in de media voor zich én als coach voor de armoedebranche, maar voordat het zover is heeft ze nog een hoop uit te leggen aan al die mensen met wie ze dweept in haar boek.

Zonde van mijn geld. Ik had gehoopt dat er tips zouden komen hoe je uit de bijstand zou kunnen komen, maar dit boek wil je er alleen maar in laten zitten. Dat wil ik niet. Ik wil wel werken en niet mijn hand ophouden zoals de schrijfster van dit boek.

Dat er van alles ontbreekt aan dit warrig opgeschreven verhaal is de lezer al snel duidelijk. De lange litanie aan onrecht wordt na het eerste hoofdstuk eigenlijk al sleets. Het refrein raakt uitgekauwd. Wel is schrijfster voortdurend bezig zichzelf flink op het schld te hijsen vanwege haar 'dappere' (zo laat ze niet na om te benadrukken) 'strijd tegen het taboe van armoede'. Wie ze hiermee een plezier doet, en belangrijker nog: wie ze hiermee helpt is me een raadsel. En wie het lukt om dit uit te lezen verdient een medaille.

Wat is onrechtvaardigheid? En hoeveel verantwoordelijkheid heeft een mens eigenlijk zelf voor zijn of haar leven? Waarom hebben sommige mensen zo’n enorme blinde vlek voor het eigen handelen? Het zijn vragen die dit boek niet beantwoordt, maar die wel boven kunnen drijven als je het leest. De uit het boek naar voren komende licht manipulatieve inslag van de hoofdpersoon maakt het er allemaal niet beter op. De spirituele spreuken ook niet echt. Het geheel ademt een gevoel van inertie en gezeur. Afrader.

Dat mensen de behoefte voelen om een boek te schrijven begrijp ik. Dat dat niet altijd even interessante producten oplevert bewijst dit tenenkrommende relaas in optima forma. In het hele verhaal ontbreekt elke vorm van zelfreflectie. Aan het eind vinden ‘wij van wc-eend’ nog even dat het zo heerlijk ruikt. Bij mij bleef zelfs na doortrekken de stank nog lang hangen. Op zijn positiefst gezegd een misbaar boek.

Dit boek is één grote ‘mijn leven is mijn verantwoordelijkheid niet’-show. De hele riedel van waar auteur allemaal niks aan kan doen is tergend. Voortdurend oordeelt auteur over van alles en nog wat, maar ze blijft ondertussen wel volhouden dat we vooral moeten oor-delen en niet oordelen. Dan heb ik hier ook nog een spirituele waarheid voor je: haal eerst die balk eens uit je eigen oog.

Tekst is letterlijk overgenomen van andere schrijfster

Auteur beschrijft zichzelf voortdurend als zijnde de sjaak. Bij gebrek aan pit in den donder is dit wat er gebeurt: de wereld wordt aangeklaagd voor leed haar aangedaan. Tijdens het lezen groeide mijn irritatie. Er zijn echt leukere dingen om met je tijd te doen. Doe dat dan maar beter.

Een (wat mij betreft) mislukte poging het leven van een bijstandsmoeder te beschrijven. Wat een zieligheid is hier bij elkaar geschreven. En het ligt aan iedereen, behalve aan mevrouw de Swart. Ik twijfel sterk aan het waarheidsgehalte van dit relaas. Van het opgehemel van al die mensen die ze in het boek naar voren schuift word ik ook een beetje misselijk. In plaats van te gaan zitten
jermiëren had ze ook kunnen gaan werken. Stella de Swart is constant de pineut, maar ze overtuigt mij daarin niet.
Als je van 'zielig' houdt: kopen dit boek. Maar een aanrader is het zeker
niet, ook niet door de goedkope uitvoering op waardeloos papier.