De tragedie van Swerthout-Wittebeek

Meeslepend, spannend, uitgebreide beschrijvingen van personages...

Bij het zien van de mooie cover van De tragedie van Swerthout-Wittebeek van Karolien Joossens krijg je meteen het gevoel dat je geen vrolijk verhaal gaat lezen. Je wilt weten wie die jongen is, bij wiens graf hij staat en wat zijn relatie is met de overledene. De titel maakt nieuwsgierig, je wilt weten wat er is gebeurd in Swerthout-Wittebeek. Je wilt weten waar die plaatsen liggen. Ze klinken Belgisch.

In ten geleide vertelt de auteur hoe ze erop kwam om dit boek te schrijven, waarom ze dat deed, geeft ze uitleg over het boek en waarom ze ervoor heeft gekozen om sommige gesprekken in het dialect te schrijven. Het boek is sowieso in het Vlaams geschreven, wat niet zo verwonderlijk is, want de auteur is een Vlaamse, maar voor Nederlandse lezers kan het lastig zijn als ze niet bekend zijn met de Vlaamse taal. Lampenkapske is bijvoorbeeld nog wel makkelijk te herleiden, maar sommigen zullen bijvoorbeeld moeten nadenken over wat bijvoorbeeld een velo is. Het zou dan ook prettiger zijn geweest als er voor de Nederlandse lezers achterin een woordenlijst met betekenis had gestaan zodat men kan zoeken naar wat bijvoorbeeld een lavabo is.

De tragedie van Swerthout-Wittebeek van Karolien Joossens is een verhaal dat vanuit diverse personen is bekeken. Je verwacht na een paar hoofdstukken weer terug te gaan naar een van de eerdere personen, maar dat blijkt niet geval, het blijkt dat het verhaal vanuit veel meer personen is bekeken. Dat maakt het dat je op een gegeven moment niet meer precies weet wie wie is. Het is dan ook een boek dat je niet even tussendoor leest, want je moet er echt je aandacht bij houden, anders ben je de draad kwijt. Het zijn in ieder geval teveel perspectieven ook al zijn ze stuk voor stuk heel belangrijk. Het was beter geweest als het verhaal vanuit hooguit vijf personen was bekeken en dat is al veel, maar dan was het nog enigszins overzichtelijk geweest en dan de andere verhalen verweven waren in die van de vijf personen. Toch begrijp je de auteur ook wel dat ze voor deze opzet heeft gekozen. Ze heeft zich in ieder geval goed weten in te leven in de personen. Je voelt het verdriet, de woede, de dankbaarheid, de schaamte en de hoop. Ze heeft feit en fictie goed weten te verweven. Ze mag graag vergelijkingen gebruiken zoals bijvoorbeeld een rood met wit gezicht dat lijkt op tomatensaus met room erdoor geroerd.

De tragedie van Swerthout-Wittebeek van Karolien Joossens laat zien hoe een rijke familie angst en verderf kan zaaien in een kleine gemeenschap, wat de gevolgen zijn als er iemand van hen iets wordt aangedaan, hoe die zichzelf als slachtoffer zien in plaats van als daders van veel geweld en achterbaks gedoe, het verhaal laat zien wat is om niet vrij kunnen zijn, hoe verschillend onderduikadressen kunnen zijn wat gastvrijheid en hygiëne aangaat, het verschil tussen witten en zwarten en het besef van iemand dat Hitler fout is. Het laat ook zien wat het met een gemeenschap kan doen als de beroemde druppel een emmer is overgelopen en de daders willen wreken voor hun daden, dat de oorlog heden ten dage voor hen nog steeds niet over is. Het verhaal laat zien waarom de meeste mensen in die gemeente liever zwijgen dan dat ze klagen bij anderen, waarom ze liever niet vertellen wat er echt is gebeurd, hoe men anderen liever beschermt dan dat men de waarheid vertelt omdat dat te schokkend is. Het is dan ook een boek dat je beter niet tijdens het eten of voor het slapen gaan kan lezen, want er zitten een aantal bloederige stukjes in en dat is nog zacht uitgedrukt.