Gratis geld voor iedereen Hoe utopische ideeën de wereld veranderen

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

Er zijn maar weinig boeken die je vanaf het begin weten te boeien en je steeds weten te verrassen. Het boek van de nog jonge Rutger Bregman (1988) met als titel “gratis Geld” is zo’n bijzonder boek. Deze historicus en publicist is een serieuze wetenschapper en een begaafd stylist tegelijkertijd.
Van de ruwweg 250 bladzijden dat het boek beslaat worden er al 50 ingenomen door honderden bronverwijzingen. Je vraagt je af waar Bregman de tijd vandaan heeft gehaald om al deze bronnen te lezen. Is hij een bezeten onderzoeker?
Als bêtawetenschapper heb ik nooit een waardering gehad voor de historische wetenschappen, maar moet nu eerlijk bekennen dat dit een grote vergissing is geweest. Bregman weet op een zeer interessante wijze historische personen tot leven te brengen en hun rol in de geschiedenis duidelijk te maken. Natuurlijk wil je meteen weten wat deze vijf grote ideeën (of zijn het utopiën) zijn:
1.Het gaat om het idee van een onvoorwaardelijk basisinkomen om een einde te maken aan armoede en waarna de titel gratis geld ook verwijst.
2.Een korte werkweek van 15 of 20 uur om de door technologische innovaties structurele werkeloosheid aan te pakken.
3.Een eerlijker belastingstelsel om de vermogens- en inkomensongelijkheid aan te pakken.
4.Het uitroeien van armoede door effectieve vormen van ontwikkelingshulp.
5.Een wereld zonder grenzen (vrij verkeer van mensen).
Hij weet al deze radicale voorstellen gedegen en overtuigend uit te werken zodat ze heel geloofwaardig en plausibel worden en gesteund door goed wetenschappelijk onderzoek.
Toch realiseert Bregman zich ook de betrekkelijkheid van wetenschappelijk bewijs op het gedrag van mensen. Zo beschrijft hij de ontdekkingen van psycholoog Leon Festinger en vormgegeven in de cognitieve dissonantie theorie. Deze stelt dat mensen zo overtuigd kunnen zijn van de eigen diepste overtuigingen dat ze zelfs de realiteit ontkennen of verdraaien. Met andere woorden: mensen laten zich niet gauw overtuigen als het om politieke, religieuze of culturele overtuigingen gaat. Er is dus een crisis nodig om grote veranderingen, zoals beoogd met de genoemde grote ideeën, te bewerkstelligen.
Zelden heb ik een boek zo nauwgezet en grondig gelezen en me steeds opnieuw weer verbaasd over de onverwachte resultaten die Bregman presenteert. Een ware meester.
Dit boek zou verplichte (school-)kost moeten worden voor alle politieke, sociale en economische wetenschappers in het hoger onderwijs. Het opent je de ogen, brengt je aan het twijfelen en biedt hoopvolle vergezichten. Van deze jongeman zullen we nog veel horen.

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

Ik kan me voorstellen dat veel mensen kritiek hebben op de ideeën uit dit boek maar ikzelf heb het als zeer inspirerend en prikkelend ervaren. Heerlijk om te lezen. Fijn om eens op een heel andere manier naar de wereld te kijken. Vanuit gelijkheid en kansen voor iedereen en niet alleen voor de mensen die toevallig geluk hebben gehad dat ze geld bezitten. Interessant!

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

Mijn interesse in het boek "Gratis Geld voor iedereen" van Rutger Bregman werd gewekt door de gelijknamige uitzending van Tegenlicht en een artikel in Intermediair. Het thema 'Basisinkomen' is een thema dat zeker elke vijf jaar weer terugkeert. Bregman beschrijft dit thema vanuit historisch perspectief en roept vragen op voor de toekomst. Er moet iets gebeuren, want op de huidige manier doorgaan met werken en verdelen van inkomen en vermogen leidt op termijn tot grote problemen. Wat te denken met nieuwe trends als robotisering etc. Er zal eenvoudigweg niet genoeg werk meer zijn voor iedereen.

De vraagstukken die Bregman opwerpt, de (historische) voorbeelden die hij geeft en de toekomstbeelden die hij schetst zijn zonder meer interessant. Ik heb het boek in twee avonden uitgelezen.

Een diskwalificatie vind ik is echter de politieke standpunten die Bregman in de laatste twee hoofdstukken inneemt. Hij stelt zich daarin op als een soort neo-communist en haalt een paar keer venijnig uit. Eén van de uitkomsten van zijn betoog is dat alle grenzen rondom Europa open moeten, zodat iedereen op aarde zonder problemen naar Europa en Nederland kan trekken. Dat is erg jammer omdat de zeer interessante inhoud van het boek daarmee een politieke lading krijgt en daarom niet meer als neutraal uitgangspunt kan dienen. Laten we erop het houden dat dit jeugdige onbezonnenheid is geweest.

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

Erg boeiend boek wat je laat nadenken over onze wereld. Rutger wil de wereld verbeteren (ik ook). Mooi om te lezen op welke manier hij denkt dat het kan. Je begint je af te vragen "waarom doen we deze dingen niet gewoon!". De lezer die het boek als minpunt 'een politieke lading' geeft snapt het denk ik niet helemaal. De politieke lading moet juist bij dit boek, want we willen verandering.

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

ik vond het totaal niet realistisch en het stond bol van de verkeerde aannames. Rutger heeft niet goed door wat geld nou werkelijk is en denkt dat het aan de boom kan groeien zonder gevolgen. Geld is schuld met alle gevolgen op lange termijn van dien. Daarnaast kan een wereld zonder grenzen helemaal niet democratisch zijn.. Ik vind het allemaal niet erg goed doordacht. Voor een tegenhanger van dit boek denk ik aan Revolutie door Schuld. Leuk om deze twee zo verschillende boeken na elkaar te lezen. Begin met Rutgers boek en daarna de andere. Ik ben niet overtuigd geraakt van Rutgers visie..

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

"Gratis geld voor iedereen" is een historie van pogingen om een soort basisinkomen (geld dat mensen krijgen zonder er iets voor hoeven te doen anders dan bestaan, geld zonder voorwaarden) in te voeren, en de argumenten voor en tegen (maar vooral voor). Ondanks dat het boek soms aanvoelt als een pleidooi, voelt het wel aan als best wel objectief geschreven. Het zet je aan het denken over hoeveel we eigenlijk hebben aan onze radicaal verhoogde productiviteit (ons gemiddeld reeel inkomen is de afgelopen eeuw enorm gestegen, maar van de vroegere voorspelling dat we maar een 10-urige werkweek nodig zouden hebben is niets terecht gekomen), en was voor mij ook een 'eye-opener' dat experimenten aantonen dat arme mensen niet noodzakelijkerwijs dom, lui, verslaafd of anderszins inferieur zijn, maar dat als je ze geld geeft, ze dat doorgaans verstandig gebruiken. Arme mensen geld geven in plaats van goedbedoelde goederen is dus behoorlijk efficient, beter dan traditionele ontwikkelingshulp met de vaak paternalistische ondertoon dat 'wij wel weten wat goed voor die arme stakkers is'. Nu denk ik niet dat er snel een basisinkomen zal komen - zelfs als de politieke wil er zou zijn (wat stug is, 'voor wat hoort wat' is een heel menselijke morele dimensie - het is jammer dat Bregman Haidt's boek "The Moral Mind" niet heeft gelezen of dat niet noemt), zou een basisinkomen vermoedelijk gesaboteerd worden door alle (controlerende) ambtenaren die hun baan zouden verliezen door overbodigheid! Toch is mijn hoop dat zoveel mogelijk mensen dit boek lezen; misschien komt er dan iets meer basisinkomens-achtigs, en politieke wil kunnen we samen maken. Na lezing van dit boek denk ik dat we dan niet zullen omkomen in menselijke parasieten, en dat zoals de situatie nu is de (vele) goeden teveel onder de (weinige) kwaden lijden, en dat schrijnende toestanden zoals ik ooit zag bij een 'bijstandsgroepsgesprek' kunnen worden opgelost.

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

Erg goed geschreven, houdt de lezer geboeid m.b.v. korte pakkende voorbeelden. Dit boek zet de lezer écht aan na te denken over de status quo. In mij heeft het in ieder geval een hoop losgemaakt. Optimaliseer je leven door het maximaliseren van je vrije tijd.

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

Ik ben altijd al voorstander van een basisinkomen geweest, en met de kennis van dit boek op zak is die overtuiging alleen maar sterker geworden. Bregman beschikt over veel (feiten)kennis en weet dat op de juiste manier te gebruiken om zijn standpunten te verhelderen. Inspirerend, en door de humoristische aanpak in één ruk uit te lezen. Blijft op de leestafel liggen!

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

In andere talen werd dit boek vertaald onder de titel: Realistische utopiëen. Beide titels beschrijven beknopt waar het om gaat. Geen kant-en-klare recepten maar een poging om diepgewortelde overtuigingen in vraag te stellen. "Geld krijg je in ruil voor je werk", "gratis geld maakt mensen lui", "in West-Europa zouden we langer en harder moeten werken"... De auteur, een historicus, daagt een reeks veronderstellingen uit, altijd met feiten en een open geest. Dit boek verruimt onze blik op onze recente geschiedenis, en op de mogelijkheden voor de toekomst.

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

Geweldig boek, veel stof om over na te denken. Snel uitgelezen en werkt erg inspirerend voor mij persoonlijk. Vond ook dat in het boek naar veel andere interessante werken werd gerefereerd, om zo goed beeld te krijgen van hoe bepaalde ideeën tot stand zijn gekomen. Verder is de schrijfstijl duidelijk, en leest het lekker weg.