Vluchthaven

Vluchthaven - Anne van den Dool
...als de schuifdeuren open gaan, slaat de broeiende warmte als een vochtig dekbed om me heen…”(blz 9)
Deze zin tekent het begin van de zoektocht van Hannah. Ze is in Indonesië aangekomen om de as van haar grootvader uit te strooien. Haar grootvader die in Indonesië is opgegroeid, de oorlog heeft mee gemaakt in een Jappenkamp, hij is de tweede man van haar grootmoeder.
Hannah had een prima band met deze (stief)opa, haar doel is om opa, de voor haar nog steeds raadselachtige figuur, de glimlach opa, naar huis te brengen, naar zijn roots. Tijdens deze reis probeert zij ook meer te weten te komen over de cultuur waarin hij is opgegroeid, zij wil hem beter leren begrijpen. Tijdens zijn leven heeft zij nooit gevraagd naar zijn levensverhaal. Hij vertelde niets, ik vroeg niets, wel zag ik zijn schilderijen… We moesten het hebben van de verhalen van anderen die ook iets dergelijks hadden meegemaakt.
Maar op de herdenkingen van vier mei werd het ware verhaal ook niet verteld. Zij vertelden de gepolijste mythe, zonder scheurtjes, zonder rafelrandjes..
“… er was niemand die zei… dit verhaal kan niet verteld worden… dit is te pijnlijk… te gruwelijk… te griezelig…”(blz 208)
Tijdens de taxirit van het vliegveld naar haar eerste hostel denkt ze terug aan de dag dat hij stierf:
“… mijn ogen moesten knipperwennen aan dit beeld… zijn longen die gierden als de kieren tussen deuren en ramen van een oud en vochtig huis…” (blz 41)
Ze denkt aan de manier waarop haar oma op dit verlies reageert:
“… wie rouwt, wordt fragieler, probeerde ze me uit te leggen…”( blz 60)
Het verhaal is een mix van de avonturen van Hannah in Indonesië en de herinneringen aan haar grootvader en zijn vrouw, reflectie op haar onderzoek naar geluk, filosoferen over reizen en welzijn, over haar tijdgenoten die alles hebben van een appellogo op de laptopbehuizing, telefoon, merktruien, merkbroeken… (blz 229)
De stijl van deze roman is poëtisch, in beeldende zinnen wordt de omgeving waarin Hannah rondtrekt beschreven. Daarnaast leer je haar onzekerheid kennen als tweede huid. Haar twijfel aan zichzelf en aan de relatie met haar opa, begrijp ik wel wie mijn opa was?
“… ik loop rond alsof de wereld niet echt is… maar een film die aan me voorbij trekt… kan dat… ergens rondlopen en er niet zijn – en als ik nu niet híer ben én niet thuis ben … waar ben ik dan…”( blz 64-66)
Tijdens haar trektocht denkt ze veel na. Haar leven heeft ze tijdelijk achter zich gelaten. Ze is bezig met een onderzoek naar geluk in de literatuur. Hannah filosofeert, zij associeert over de liefde tussen haar grootouders en de ‘perfecte combi’ van/tussen mensen. Was dat geluk? Wat is de keerzijde van geluk en gelukkig zijn? Ben je gelukkig als je net als al die toeristenhordes op weg bent om je ‘bucketlist’ te kunnen afstrepen?
Hannah reist in de omgeving van haar hostels. Zij is niet in staat te genieten van het landschap, van de andere cultuur om haar heen.
“… ik probeer uit alle macht dit beeld niet te zien als een ansichtkaart, maar als iets wat echt is, hier is, leven heeft… het lukt haar niet…” (blz. 184)
Zij wandelt, trekt op de scooter rond, laat zich rondrijden, maar nergens vindt ze een geschikte plek om:
“… haar verkruimelde metgezel en veilige plek te geven… Zou hij het hier willen, zou dit een plek zijn waar hij zich wil laten oppakken door de wind…zou hij hier willen verkorrelen…”(blz.62-185)
Hannah worstelt met zichzelf zowel fysiek als mentaal. Het resultaat: ik wil naar huis, ik wil troost van een thuis-iemand (blz 226)
Ik heb met hem samen deze reis mogen maken, ik laat hem niet los… ik laat hem niet hier, hij gaat mee naar huis…
Een roman die je doet nadenken over wat we doen met herinneringen na de dood, over geluk, over je eigen levensverhaal..

Mooi geschreven, twee verhaallijnen die goed met elkaar zijn verweven, hoofdpersoon Hannah schrijft een proefschrift over liefde in de literatuur en beschrijft ook de liefde van haar grootmoeder voor haar overleden echtgenoot. Vooral ook interessant vond ik om te lezen hoe Hannah zelf in het leven stond en hoe ze kritisch naar haar omgeving, leeftijdgenoten en toerisme kijkt.

Helder en prettig geschreven zoektocht naar geluk. Geplaatst in de context van de overleden Indische grootvader die zich niet thuis voelde in Nederland maar het land waarin hij is opgroeit bestaat niet meer. Wat moet dan zijn laatste rustplaats zijn?

Echt geweldig geschreven, prachtig taalgebruik!

Het begint best aardig. Maar al gauw wordt het een herhaling van zetten. Gezever en gezeur. Langdradige verhaallijnen waar maar geen einde aan komt.