1984 George Orwell

Geschreven in een tijd waar de voortekenen van de moderne samenleving net om de hoek kwamen kijken, is dit een beeld van waar het kan leiden. En de overeenkomsten met de huidige wereld zijn schokkend zo nu en dat. Een grijpend boek met een slopend einde. Begin er aan met een waarschuwing, maar je bent het bijna aan jezelf verplicht deze te lezen. Aldous Huxley's A brave new world komt er naast te liggen en is de andere kant van de medaille (niet zo goed in mijn mening), maar als er iets verplicht zou moeten zijn in literatuur is het Gorge Orwell's eiskoude klassieker 1984, een waar meesterwerk.

“War is peace.
Freedom is slavery.
Ignorance is strength.”

Ik heb dit boek voor het eerst zo'n 30 jaar terug gelezen. Destijds moest ik onder het lezen van '1984' voortdurend aan de toenmalige USSR denken als voorbeeld van zo'n totalitaire samenleving.
Sinds ik het pas geleden opnieuw heb gelezen, zie ik echter ook overeenkomsten met onze eigen samenleving. Wij worden ook overal door camera's in de gaten gehouden, behalve dan in ons eigen huis. Ook in onze samenleving wordt censuur toegepast (ook al beweert de overheid van niet) en wordt onze mening beinvloed door met name de media. Een goed voorbeeld daarvan zijn de laatste tweede kamerverkiezingen waarbij Emile Roemer werd bestempeld als 'ongeschikt als premier' en zijn SP als 'het rode gevaar' door vooral de rechtse media terwijl Diederik Samsom met zijn PvdA in de media vaak als het beste 'linkse' alternatief naar voren werd geschoven. We weten allemaal hoe dat is afgelopen...
Winston en Julia in Orwell's 1984 zijn doodsbang en voelen zich absoluut geterroriseerd door Big Brother/hun overheid. Onze samenleving is democratisch en (nog) niet totalitair, maar vertoont wel fenomenen die tevens in totalitaire regimes bestaan. Onze privacy is bijvoorbeeld al lang niet strikt prive meer. Een absoluut beklemmend schrikbeeld voor hedendaagse burgers en wellicht ook bedoeld om ons hierop alert te maken en/of houden. Nog steeds een actueel boek en van cruciaal belang voor de literatuur en de samenleving.

Naar mijn mening heeft '1984' twee thema's, die ik beide zal reviewen:

1. Het fictionele verhaal: aan de ene kant gaat het boek over Winston (de hoofdpersoon) en zijn verhaal. Het is het verhaal over een man in een absoluut totalitaire staat, die twijfelt aan of wat de staat (of ''the party'') zegt wel allemaal klopt.
Winston is een interessant karakter, en er gebeuren ook vele interessante dingen binnen zijn eigen verhaal. Erg mooi, het verhaal deel alleen is al een aanrader.

2.De politieke theorie en waarschuwing van Orwell: '1984' is erg relevant in de wereld op dit moment. Steeds meer zien we hoe door angst (voornamelijk door terrorisme) we beetje bij beetje meer macht aan de regering geven om ons ''veilig'' te houden. Een groot voorbeeld is de 'patriot act' in de VS, wat leidde tot al het NSA spying gedoe. Elke burger's internetdata (ook buitenlanders) wordt opgeslagen voor 'als het ooit bruikbaar is'. ''Het is om ons veilig te houden'' zegt de regering, maar ondertussen krijgen ze meer en meer macht, tot dat zij zelf ooit de terroristen worden, zoals in '1984'.
In '1984' was de verandering naar een totalitaire staat redelijk spoedig, aangezien grote verandering in stand kwamen door een revolutie. In de echte wereld gebeurt het langzamer, maar ook hier veranderen we steeds meer in een ''surveillance state''.
Ook legde Orwell uit door (LICHTE SPOILER, MAAR ALS JE OOK DAT NIET WILT GA VERDER MET LEZEN IN DE VOLGENDE ALINEA ALS JE DIT BOEK NOG NIET HEBT GELEZEN) het boek wat Winston op een punt leest hoe de wereld er op dat moment uitziet. Ook wat mooi voer voor gedachte.

Overal vond ik het een top boek, een oogopend boek. Neem het boek ook serieus en zie het niet alleen als een fictie verhaal, maar ook als een stukje politieke theorie over de dreiging die wij zien komen. Geef de staat nooit teveel macht, want zoals we in de geschiedenis zien loopt dat nooit goed af. Zoals het beroemde gezegde zegt: ''Power corrupts, and absolute power corrupts absolutely.''
Wat wij als burgers moet eisen is meer transparantie en een duidelijke rode lijn die een balans zal creëren in wat de regering wel en niet mag kunnen in belang voor nationale veiligheid. En ga niet in de staat van ''dat is onmogelijk'' zitten, want dat is wanneer het echt onmogelijk wordt. We hebben gezien hoe Egypte relatief geweldloos in no-time president Mursi, niet niets goeds voor het land bracht, liet aftreden. Niet alleen Egyptenaren kunnen dat.

Ik kan simpelweg niet op een negatief punt over het boek komen.
Zeker een aanrader.
Zelfs als je niks om politiek geeft is het nog een interessant boek!

Tip: Als je '1984' leuk vond, is ''a brave new world'' (ook een boek over een distopian future, alleen met net wat andere ideeën over hoe die in stand wordt gebracht) en ''animal farm'' (ander beroemd boek van Orwell) misschien ook een aanrader.

Dit boek staat in mijn top 3 aller tijden wat boeken betreft. Je kunt dit boek om de 5 jaar weer lezen en direct vallen je nieuwe dingen op en vergelijkingen met de huidige maatschappij en wereld.
Vroeger zag ik vooral de overeenkomst met eeuwige oorlogen om een gezamenlijke vijand en doel te hebben en zo een controle over land en maatschappij te gehouden

Tegenwoordig zie ik vooral vergelijkingen met de censuur, het vernielen van cultuur en geschiedenis, het proberen te herschijven van geschiedenis, het vormgeven van een beeld door de media dmv indoctrinatie, de opstapjes richting communisme die duidelijk zichtbaar zijn in de huidige Westerse wereld.

Een must read voor iedereen, ook al is het een dystopia, de overeenkomsten die ik zie zijn vrij beangstigend.

Mijn favoriete zin:
'Everything faded into mist. The past was erased, the erasure was forgotten, the lie became truth'

Geschreven in 1948 is het bijna ongelooflijk angstwekkend, hoe visionair Orwell was. Hij had het boek ook 2010 kunnen noemen: iedereen wordt in de gaten gehouden, manipulatie door televisie en politiek, het staat er allemaal al in. Een afschrikwekkend toekomstbeeld, een les voor iedereen. Bovendien is het boek op verhaalniveau nog eens ongelooflijk spannend geschreven; een 'pageturner avant la lettre'.
Een van de meest relevante en indrukwekkende boeken ooit geschreven. Zeker in een tijd dat big brother ook u ziet...

Dit boek zou eigenlijk verplichte leeskost moeten zijn op elke middelbare school. Het is geschreven in 1948(!) maar had zó vandaag geschreven kunnen zijn. Zeker in het licht van de huidige waanzin (o.a. de "cancel culture") die nu rond gaat is dit boek relevanter dan ooit. Orwell was een visionair die zijn tijd mijlenver vooruit was. Zijn boek werd geschreven als dringende waarschuwing. Vandaag de dag heb je meer het idee dat het als handleiding wordt gebruikt. Als we niet oppassen, dan staan we op het punt alles te verliezen waar zo hard voor gevochten is qua vrijheden.

In onze huidige wereld is er een kleine groep mensen die alles voor het zeggen hebben en de mensheid onder controle houdt. De kleine groep mensen heeft controle over de voedselindustrie, media, politici etc. Door angst te zaaien, bijvoorbeeld door oorlogen en terroristische organisaties te creëren, bewapenen en te financieren, leeft de mensheid in een constante staat van angst en onzekerheid, waardoor er veel verdeeldheid is. Deze "elite" is al honderden jaren aan de macht, doordat de bloedlijnen van deze families blijven voortbestaan, denk bijvoorbeeld aan de koninklijke families. Het wordt tijd dat de cognitieve dissonantie wordt doorbroken, en dat mensen voor zichzelf gaan denken en gaan inzien dat als we samenwerken, er veel mooie dingen kunnen ontstaan. Iedereen is van binnen hetzelfde, zonder dat we verdeeld worden door geloof, afkomst, huidskleur, inkomen etc. Wordt wakker en unite de 99% van de mensheid, en voordat je het weet is het duivelse spelletje van de elite voorbij.

Dit boek is meesterlijk, een kroon op Orwells werk. De dystopie die in 1984 geschetst wordt zorgt voor een naar onderbuikgevoel, zeker als je bedenkt dat dit in 1948 - net na de oorlog - geschreven is, terwijl Orwell dacht dat dit een realistisch toekomstbeeld geweest zou kunnen zijn. Gaaf om te lezen, zeker een aanrader.

Het is een ingewikkeld verhaal met wel heel belangrijk om te begrijpen in een maatschappij die steeds mee aan privacy verliest. Daarnaast kan Orwell natuurlijk enorm goed schrijven wat het iets wat zware verhaal goed leesbaar maakt. Kan het iedereen aanraden.

Dit bekende werk van Orwell is een must voor de algemene ontwikkeling. Daarnaast misstaat deze klassieker niet in uw boekenkust. Een boek dat nog altijd actueel is en de lezer aan het denken zet.