Boeddha's uitsmijter

Dit is een van de weinige boeken die ik na openen niet kon neerleggen en die ik per se in een zucht uit moest lezen. Wat een moedig, knap geschreven, grappig, schurend en tot de verbeelding sprekend boek. Het brengt op een heel tastbare en aardse manier een ongelofelijke vriendschap en spirituele zoektocht op volstrekt geloofwaardige manier in beeld. Zeer vlot geschreven, in beeldend taalgebruik, doorspekt van droge en sarcastische humor.

'Boeddha's uitsmijter' heb ik met heel veel plezier gelezen. De fysieke schrijfstijl van zijn debuut heeft Jasper van Buren ook in deze tweede roman vastgehouden. Dat levert een intense leeservaring op. Het verhaal speelt zich af in Rotterdam, waar een groep vrienden op zoek is naar wat het leven hen zal leren. Eerst is er sprake van een saai nihilisme en wordt er veel geblowd. Maar als Jasper en zijn vriend Omar zich overgeven aan Kung Fu verandert alles.

Pakkend geschreven, recht voor zijn raap. Een verhaal over een bijzondere vriendschap. De ene bizare anekdote na de ander. Als lezer hang je aan z’n lippen. Wat nu weer? Tegelijk een mooie zoektocht. Zelf-kritisch, open en grappig. Zeker een aanrader. In een ruk uitgelezen.

Boeddha’s uitsmijter is een autobiografische roman die leest als een trein. Vanaf de jaren ’80 wordt je meegezogen door het jonge leven en het hoofd van de hoofdpersoon Jasper. Het boek raakte me. Het is open, eerlijk, grappig, rauw, en uiteindelijk gitzwart. De manier waarop het verhaal opbouwd, of liever gezegd neerstort tot een virtuoos geschreven zwarte kluwen van gedachten en emoties is briljant. 231 pagina’s kunst.

De meeste boeken die je iets vertellen over boeddhistische verlichting hebben iets pretentieus. Zo niet Jasper van Buren zijn nieuwe boek Boeddha’s uitsmijter: het is een plat boek over een verheven onderwerp. Het resultaat laat zich beschrijven als een bizar maar geslaagd huwelijk tussen Herman Hesses Siddhartha en Céline’s Reis naar het einde van de nacht.

Het verhaal is eenvoudig: de hoofdpersoon, tevens genaamd Jasper, is een doodgewone gozer uit Rotterdam. De lezer volgt hem vanaf de middelbare school tot de jonge volwassenheid. Hij ontwikkelt zich van een onzekere jongen tot een onzekere man die veel blowt en drinkt. Op een dag blijkt zijn beste vriend de verlichting te hebben bereikt. Met zijn hulp doet Jasper er ook een gooi naar, met alle gevolgen van dien. De gebeurtenissen in het boek zijn alledaags: nasi eten van Wah-Li aan de Slaak; een vriendinnetje uit Ommoord; drinken en blowen bij De drie musketiers.

Dankzij al die alledaagsheid ademt het boek realisme. Het is volstrekt onduidelijk of we hier met een autobiografisch verslag van doen hebben of fictie. Dit alledaags realisme is vakkundig gecombineerd met een flinke dosis zwarte humor, dronkenmansverhalen en gewelddadige uitspattingen, wat ervoor zorgt dat het boek heerlijk wegleest. Immers, wie heeft er nu nooit over gefantaseerd om een biljartkeu op de schedel van een pestkop te laten landen, met een ‘doffe krak […], alsof je een kokosnoot verpletterde.’

De eenvoud en vermakelijkheid van het boek versluieren de verhevenheid en complexiteit van het thema. Het psychologische proces waarover dit boek gaat is me nogal wat: verlicht worden; het oplossen van het ego; ontwaken. De roman geeft geen antwoord op de talloze vragen over verlichting. Zo is Omar, Jaspers spirituele vriend, opeens verlicht. En hoewel enig mysterie hier ongetwijfeld onvermijdelijk is, was het mooi geweest als de auteur hier iets meer antwoorden op had gegeven. In plaats daarvan krijgen we een blik op verlichting en het pad ernaartoe te midden van dildo's, wiet, angst, kungfu, onzekerheid en afhaalchinees. Hier geen Siddhartha die in het Verre Oosten verlicht wordt en waarbij de lezer kan wegdromen. Nee, dit boek geeft ons een ontnuchterende blik op verlichting en de pogingen daartoe midden in 010.

Het resultaat is een zeer vermakelijk, volks en makkelijk te lezen boek over een complex en verheven onderwerp. Het geeft je geen recept voor verlichting maar wel voor nasi goreng. Heerlijk!

Ik moet toegeven dat ik er sceptisch aan begonnen ben, maar werd al snel gegrepen door zijn oprechte manier van schrijven. Het begin is redelijk banaal maar past bij de periode waar de hoofdpersoon zich op dat moment in bevindt.

Ondanks dat in het verhaal Kung fu en het bereiken van boeddhistische verlichting centraal staat, gaat het vooral om de psychische struggles van de hoofdpersoon.

Weten wat andere mensen denken en hoe ze daar mee omgaan is bijzonder boeiend en helpt ons meer inzicht te krijgen in onze eigen menselijkheid. De boeddhistische principes, die door het verhaal verteld worden, kloppen en komen geen moment prekerig over. Ze passen erg goed in het verhaal en je kunt ermee doenwat je zelf wilt en dit lijkt me precies zoals de Boeddha het bedoeld heeft.

Verder zitten er vóór iedere Kung fu beoefenaar uit de jaren tachtig en negentig situaties in die herkenbaar zijn. Dit kan zijn in de films die besproken worden, momenten tijdens de trainingen of het eten bij de Chinees.

Interessant boek dus vol humor, wijsheid en Kung fu zonder dat het echt over vechten gaat.

Net als het eerste boek van Jasper van Buren, is ook deze weer de moeite waard gebleken.

Chapeau, respect en bovenal een bijzonder goed verhaal! Grote klasse. Herkenbare passages, wisselen zich af met onbekend terrein, waarbij het door de schrijfstijl goed wegleest. Je wordt echt meegenomen in het verhaal, de hoofdpersonage en alle gedachtes die hij heeft.

Dit boek is als een goede kwaliteit chocolademousse. Het is lekker luchtig maar smaakt intens.