Boven is het stil

Geschreven bij Boven Is Het Stil

Een verhaal waar je veel tussen de regels door kan lezen, veel wordt namelijk juist niet gezegd. Gerbrand Bakker heeft met dit boek de "International IMPAC Dublin Literary Award 2010" gewonnen, een van de grootste literaire prijzen ter wereld. Helemaal terecht dat hem deze prijs is toegekend!

Helmer van Wonderen is de helft van een eeneiige tweeling, zijn tweelingbroer Henk is overduidelijk de lieveling van vader en hij zou de opvolger worden voor de boerderij. Deze plannen worden ruw verstoord waardoor Helmer – druk bezig met het derde trimester van zijn propadeuse Nederlandse taal- en letterkunde – opeens de opvolger wordt. Jarenlang luistert Helmer naar vader, maar als Helmer eenmaal in de vijftig is, is hij het zat, hij gooit het roer om, hij brengt vader naar boven, ontdoet zich van de inrichting van de woonkamer, koopt een nieuw bed en hij ontvangt bezoek.

Het leven op de boerderij is mooi geschetst, Helmer heeft ezels, schapen en koeien en runt de boerderij zoals het al jaren door zijn vader werd gerund, met uitzondering van de twee ezels, die kocht hij zelf. Nadat er bezoek komt op de boerderij en daarna een langdurige logé, ontvouwt zich langzaamaan het werkelijke verhaal. In het boek zoekt Helmer naar zijn eigen identiteit en hierbij kijkt hij zowel voor- als achteruit, wat was de rol van Jaap in zijn leven, voor vader was hij de knecht, maar was hij dat ook voor Helmer?

‘Boven is het stil’ is een boek over stille mannen en speelt zich af op een boerderij in Noord-Holland. Behalve dat de titel letterlijk genomen wordt als Helmer zijn vader naar boven brengt, herken ik de titel ook veelvuldig tijdens het lezen. Bij zowel Helmer, vader, Jaap als de jonge Henk ís het letterlijk stil boven, als in hun ‘bovenkamer’. De dialogen zijn eenvoudig, de sfeer wordt goed neergezet door Bakker en deze sfeer ervaar ik bijna als benauwend. Het verhaal wordt verteld door Helmer, de ik persoon in het boek, en dit maakt de beleving van een boek voor mij altijd sterker. Tijdens het lezen begin ik mij zo langzamerhand wel zorgen te maken om vader, hij ligt nog steeds boven en boven is het stil.

Wat mij verder opviel in ‘Boven is het stil’ is dat alles uit tweetallen bestaat in dit boek; de buurkinderen Teun en Ronald die regelmatig op bezoek komen, Helmer en Henk, jonge en oude Henk, twee verschillende melkrijders, twee ezels, waardoor je al snel bij tegenstellingen uitkomt: een jonge en oude Henk, Teun blijft weg omdat hij kwaad is maar Ronald blijft komen, Ada komt langs maar haar man Wim nooit (hij bestaat enkel uit excuses in dit boek), het huis was eerst vol en nu is het half leeg, Helmer haast zich niet, en dan toch opeens weer wel (pagina 62, zie hieronder) en natuurlijk is daar dan nog het leven en de dood.

De bonte kraai heeft een belangrijke rol in dit boek en ook andere dieren en de natuur komen regelmatig terug: meerkoeten en waterhoentjes (belachelijk dat vader deze niet uit elkaar kan houden en hen gemakshalve rietkippen noemt), grutto’s en het schaatsen op het Groote Meer (waar de herinnering aan Jaap wat sterker wordt).

Eén van de mooiste zinnen in dit boek: 'Motregen is niet veel meer dan mist met grootheidswaanzin, toch was ik tegen de tijd dat ik thuiskwam doorweekt.'

Ik vond dit een zeer mooi boek, ik zou bijna zeggen, literatuur zoals literatuur bedoeld is, de verschillende lagen, de sfeer, de korte dialogen en vooral ook het zwijgen, het langdurige zwijgen. Ik vind dit een waanzinnig goed debuut van Gerbrand Bakker en ik verheug mij nu al op het lezen van een volgend boek van zijn hand.

vanaf de eerste bladzijde word je het boek ingezogen. Je zit in de stilte, de spanning is voelbaar en je gaat je bepaalde zaken afvragen. Waarom dit, of als dat dan?? De dingen die er gebeuren je voelt ze en ruikt ze. Hoe kan ik iets schrijven over dit boek zonder dat ik iets vertel, waar je zelf achter hoort te komen. Het pakte me van het begin tot het eind. Veel plezier met lezen.

Ontroerend hoe hoofdpersoon Helmer, denkt, voelt, droomt en worstelt met 'eenzaamheid'. In de verstilling van natuur en landschap is dit intens voelbaar. Toch brengt humor wat luchtigheid. Een fijn boek, heb het met plezier gelezen.

Een bijzonder boek, niet je standaard verhaal vol met spanningen en cliches. Het is een verhaal van eenzaamheid en keuzes. Eentje voor de liefhebbers van diepe thematiek

Boven is het stil is werkelijk een prachtig boek.
Het taalgebruik is helder, duidelijk en veelzeggend. De atmosfeer is bjna tastaar gemaakt
door de auteur.Verstild en oer.
Je start met lezen en gaat door met lezen, tot en met de laatste bladzijde, zonder
een moment van "inzakken".
Zeer herkenbaar voor mensen die bekend zijn met de boerenwereld!!!!!!

Geschreven bij Boven Is Het Stil

Het boek net uitgelezen, en ik ben verbijsterd. Tien jaar geleden al verschenen, en uit wat erover verscheen in de krant maakte ik toentertijd op dat het ging om het bekende droog-komische genre in de down-to-earth Hollandse litteratuur. Misschien ooit nog eens lezen, bij gebrek aan iets beters, dacht ik. Nu heb ik het gelezen, en het is verbijsterend. Verbijsterend goed. De niet slechte, maar lauwe recensies meteen na publicatie tonen de mate waarin dit boek is onderschat, in 'het wereldje' van de ons-kent-ons. Internationaal werd het beter op waarde geschat; niet voor niets won het de IMPAC van 2010 (a 100,000 euro). Bakker deelde de prijs met zijn Australische vertaler, dat tekent de man.

Het boek houdt zich moeiteloos staande naast de boeken van Engelstalige giganten als Patrick White (Nobelprijs 1973) en J.M. Coetzee (Nobelprijs 2003): schrijvers die de alledaagse werkelijkheid in een totaal nieuw licht zetten. Nobelprijswaardig. In een mate waarin nooit enig boek van een Hermans, laat staan van een Mulisch of een Nooteboom, het is geweest.

Dat dit boek vele malen genomineerd is, prijzen in de wacht heeft gesleept, vertaald is in velerlei talen verbaast me niets. En een verfilming ook. Een schitterend saai boek. Er gebeurd zo weinig dat het spannend blijft. Iedere keer denk je. En wat nu? Zelden was ik zo geboeid door ongemakkelijke stiltes, zwijgzame minimale gesprekken en typische boerenkarakters in een roman. Een meesterwerk ten top.

Geschreven bij Boven Is Het Stil

Dit boek dwingt tot aandachtig lezen, hier wordt schitterend beschreven hoe een man welhaast toeschouwer in zijn eigen leven is en later stilletjes toch nog enigszins de regie neemt. Boeiend van begin tot eind, aanrader van jewelste!

eigenlijk erg saai maar toch boeit het omdat je steeds actie verwacht die niet komt.
Treffend zijn de cirkels van en in het leven. Goed beschreven met oog voor detail en sfeer. Moet je zeker lezen