Breng je leven op orde Oefeningen in het verkrijgen van psychologische en spirituele vrijheid

Fokke Slootstra is een van de weinigen die zowel goed thuis is in nondualiteit (hij heeft verschillende artikels geschreven voor het tijdschrift InZicht), als in psychotherapie. Daarmee bestrijkt hij – net als Hein Thijssen en Jan Geurtz – het gebied tussen psychologie/pedagogie/psychotherapie enerzijds en ware, authentieke spiritualiteit anderzijds. ‘Breng je leven op orde’ is zijn derde boek en draagt als ondertitel ‘Oefeningen in het verkrijgen van psychologische en spirituele vrijheid’. Een toepasselijke en treffende titel voor dit prettig leesbare en handzame boekje. Fokke maakt onderscheid tussen psychologisch en existentieel lijden, en tussen psychologische en ultieme vrijheid. Een zinvol onderscheid, omdat in zijn ervaring mensen die psychologisch lijden en onvrij zijn de neiging kunnen hebben om te vluchten in spirituele stromingen: intellectueel escapisme, of spirituele bypass.
Het eerste deel van het boek focust op de psychologische manier van ‘Breng je leven op orde’. Hier gaat het vooral om bewust worden van hoe we in ons persoonlijk leven geprogrammeerd zijn. In Fokke’s woorden: ‘Het psychologisch lijden van hoe we niet gezien, gehoord of erkend zijn of hoe onze behoeften niet vervuld werden of zelfs niet eens gezien werden. Het goede nieuws is, dat alles wat er in het verleden ingeslopen is, er ook weer uit kan, mits we de juiste, natuurlijke aanpak kiezen’ (p.9). Therapeutische stromingen zoals Janov’s oerschreeuw therapie, Speyertherapie, de PRI methode van Ingeborg Bosch en Fokke’s eigen Tools for life therapie zijn vooral hierop gericht. Fokke bespreekt de aanpak van het psychologische lijden in een aantal stappen (‘tools’): bewust worden, voelen, uiten, kiezen, losmaken en vergeven.
In deel twee van het boek komt de spirituele manier van jezelf weer op orde brengen aan bod. Het gaat hier om het existentiele, universele lijden van de mens. Spirituele stromingen als advaita richten zich voornamelijk hierop. De wortel van ons existentieel lijden is de breuk met onze oorsprong, de breuk met de oergrond van ons bestaan. Het is de misvatting dat we onszelf beschouwen en ervaren als afgezonderd van de rest. Het zorgt ervoor dat we de werkelijkheid steeds gespleten waarnemen en altijd onderscheid maken tussen ik en de wereld, tussen subject en object, terwijl de werkelijkheid dit onderscheid niet kent. Onze ervaring van de werkelijkheid is, voordat we die met ons geconditioneerd denken opdelen, in essentie non-dualistisch. Zoals Krishnamurti het ooit stelde: ‘In de kloof tussen het subject en het object ligt alle ellende van de wereld besloten’ (p.120). Afgescheidenheid, d.i. onszelf ervaren als afgezonderd van de rest, is de bron van het menselijk lijden. In feite is er niets buiten ons, er is geen enkel onderscheid. We kijken niet naar de boom, we zijn de boom. Daarmee komt Fokke bij een van de kerninzichten uit de nondualiteit, de perspectiefverschuiving dat jij niet in de wereld bent, maar dat de wereld in jou is. Een waardevol boekje, met mooie eye-openers.

Het is een eye-opener om goed in jezelf te kijken en te handelen. Top!
Ik heb het kado gekregen na mijn therapie en ik lees het iedere dag, dus iedere dag wel een uur met mijn innerlijke aan de slag, staan goeie oefeningen in en verhalen die zeer overeenkomen.
Ik haal hier heel veel kracht uit en uiteindelijk plezier voor en met mijzelf.

Het boek begint met het mooie verhaal van de regenmaker om duidelijk te maken hoe waardevol het is om jezelf en je leven op orde te brengen. Dit kan op een psychologische en een spirituele manier gebeuren. Bij de psychologische manier gaat het vooral om bewust worden hoe we in ons verleden geprogrammeerd zijn. Bij de spirituele manier om jezelf weer op orde te brengen gaat het vooral om het inzicht dat de werkelijkheid in essentie zelfloos is. Alhoewel sommige advaita-leraren geen heil zien in therapie ben ik het eens met Slootstra wanneer hij schrijft dat het belangrijk is voor onze spirituele groei dat we een gezond en stevig ego ontwikkelen, dat keuzes kan maken en grenzen durft stellen. Wanneer dat niet zo is, kan therapie een waardevolle bijdrage leveren. Een gezonde egostructuur is nodig om de diepere lagen van het bewustzijn te onderzoeken, anders zouden we door de grenzeloze openheid van het Gewaarzijn omver geblazen kunnen worden. Samengevat kan gezegd worden dat de psychologische aanpak ons dichter bij onze essentie brengt terwijl de spirituele aanpak onze essentie leert herkennen. Dit boek is helder en goed gestructureerd opgebouwd, doorspekt met casussen, verduidelijkingen, kernachtige citaten en natuurfoto’s. Daarbovenop zijn er waardevolle oefeningen om je leven zowel op een psychologische als op een spirituele manier op orde te krijgen.