De 100 beste gedichten Ebook Tooltip Ebooks kunnen worden gelezen op uw computer en op daarvoor geschikte e-readers. gekozen door Kathleen Ferrier voor de VSB Poëzieprijs 2012

Geschreven bij De 100 beste gedichten

Voor de vijftiende keer al weer, dit officieuze jaarboek van de Nederlandstalige poëzie. Voor de niet al te draagkrachtige en de krap in zijn tijd zittende liefhebber een van de beste mogelijkheden om op de hoogte te blijven van wat de dichters in ons taalgebied bezighoudt. De jury van de VSB-poëzieprijs heeft 122 bundels gelezen, en de voorzitter, Kathleen Ferrier, heeft uit 65 daarvan gedichten opgenomen in haar persoonlijke selectie. Representatief genoeg. Alleen daarom al: een goede bundel. Ook goed: veel nieuwe dichters, je zou zelfs kunnen zeggen dat deze bundel overheerst wordt door nieuwelingen, waar de vorige veertien edities weliswaar jonge dichters presenteerden, maar toch de meeste plek inruimden voor de gevestigde orde. Desondanks: de nominaties gaan naar de gevestigde orde.
Een goede bundel, okay, maar hebben we het ook over goede poëzie?
Is het grote aantal dichters een indicatie dat er niet echt veel dichters te vinden waren die veel goede gedichten schreven, dat er niet echt dichters uitsprongen? Niet dat het objectief is,maar mijn eigen voorkeur wijst in deze richting. In vorige edities vond ik zo’n twintig procent van de gedichten mooi, waarbij doorgaans meerdere gedichten van dezelfde schrijver. In dit geval kom ik met moeite aan tien procent: tien gedichten, acht schrijvers (waaronder drie van de vijf genomineerden). Deze statistieken duiden op een vlak jaar. Kijken we naar de vorm, dan is er ook op dat vlak weinig avontuurlijks te bespeuren. Overigens ook geen klassieke sonnetten, rondelen of ballades. Op een enkeling na niemand die zich in een strakke vorm uit. Wel opvallend: Ferrier heeft relatief veel langere gedichten gekozen, plus een paar hele lange, en helemáál, geen geknip (dat is overeenkomstig de trend: het lange(re) gedicht is al een tijd aan een opmars bezig).
Ingmar Heytze pleit in de Volkskrant van 21 jan. ’12 voor verhalende dichters –in tegenstelling tot “hermetische talige” dichters- die het verhaal niet schuwen maar het wèl gebruiken om meerdere lagen aan te boren. Ik zou het graag zien, maar in deze verzameling zijn het juist de meerdere lagen die ik te vaak mis, te veel vertellinkjes op het anecdotische af. Ook vlak dus. Op de achterflap heeft de uitgever geschreven: “De dichters van nu lijken zich minder terug te trekken in hun poëtische cocon; zij treden de wereld tegemoet.” Dit is -eufemistisch uitgedrukt- stuitend geklets. Tenzij de uitgever bedoelt dat de nieuwelingen minder geven om het ambachtelijk poëtische en tevreden zijn met de onnozelheid van tweets en de emotionele correctheid van facebook-likes. Ik vond de jongeren in deze bundel vooral: braaf.
Blijft dat het fascinerend is om het hele landschap te overzien, er kriskras doorheen te reizen, scherp te krijgen wat je echt raakt in poëzie en wat je koud laat. Het is heerlijk om je onderscheidingsvermogen nog discriminerender te maken en om je ideaal van schoonheid aan ontberingen bloot te stellen. Het jaar mag vlak zijn, het uitzicht is boeiend en uitgestrektheid is ook een emotie.
Afgaande op deze bundel (want één gedicht zegt eigenlijk niet veel over de hele bundel waaruit hij gehengeld is) zijn mijn eigen genomineerden: Gerbrandy (glashelder prozagedicht), Marsman (wèl de meerdere lagen in de vertelling), Otten (heb ik niets mee, maar: treffend en mooi), Peeters (ruige vrouwen) en degene die ik de prijs zou geven: Vegter, voor haar fenomenale gedicht: “Eiland, berg, gletscher I – VIII” (vileine sensualiteit).
Ik kan niet wachten op de honderd beste gedichten van 2012.