De Cazalets 2 - Aftellen

Het tweede deel van De Cazalets heeft de titel 'Aftellen' gekregen. In deel één was de stemming nog zorgeloos; er was wel dreiging van de oorlog en er werden voorzorgsmaatregelen getroffen, maar het was nog niet tastbaar. Met deze dreiging duiken we deel twee in. De familie Cazalet wordt nu aan alle kanten geconfronteerd met de gevolgen van de oorlog. Niemand ontkomt. De jongeren moeten hun plannen en dromen bijstellen; niets is meer vanzelfsprekend. Nora en Louise:
‘Toneelspeelsters zijn niet nódig,’ had Nora gezegd, al had ze toegegeven dat het niet veel zou uitmaken wat Louise deed als er geen oorlog zou uitbreken.'
Louise (van haar zullen we nog veel horen!) op haar beurt vraagt zich af wat het nut van Nora's keuze is. Ze wil non worden, hoewel door de omstandigheden ook dat voornemen onzeker wordt. '

Ook de andere kinderen worden niet gespaard. Ieder kind heeft zijn of haar eigen manier om te reageren op heftige gebeurtenissen, hierdoor leren we de kinderen nog beter kennen wat soms ontroerend is. De relatie tussen Clary en haar stiefmoeder Zoë ontwikkelt zich op een verrassende wijze, het is één van de thema's in het verhaal: de ouder-kind relatie. Vaak vanuit het perspectief van het kind verteld. De auteur weet voortreffelijk te verwoorden hoe een kind (zou kunnen) denken.

De uitwerking van de karakters in het algemeen vergt soms wat geduld om te lezen, ze worden wel eens breed uitgesponnen. Dit verrijkt en verdiept het beeld dat uiteindelijk gegeven wordt. Zo komen personages die ogenschijnlijk een niet zo'n prominente rol hebben, soms ineens volop in de schijnwerpers te staan, zoals Juffrouw Milliment, die zich grote zorgen maakt over haar toekomst:
'Maar wat lag voor haar? Er zou een dag aanbreken waarop die lieve Polly en Clary en Lydia haar niet meer nodig zouden hebben, en waarop Roland en Wills nog te jong zouden zijn. Zij zou daarentegen kunnen ontdekken dat ze het niet meer aankon om íémand les te geven'
Maar uiteindelijk wordt ze liefdevol gerustgesteld door Viola. Een uitermate ontroerende passage.

Het verhaal kabbelt door, de gruwelijkheden van de oorlog worden verweven met de alledaagse beslommeringen. Thema's als gezondheid, liefde, zelfontplooiing krijgen op een organische manier hun plek tussen het oorlogsgeweld.
De oude tantes Dolly en Floor hebben hun eigen plekje verworven in de grote familie. Zoals zij worden beschreven getuigt van groot observatievermogen en humor. Wat te denken van 'de hangwangen van tante Dolly, als de oren van een spaniël', ze doen Villy denken aan 'bergen op een amateuristische aquarel van Schotland.'
Humor, melancholie en vergankelijkheid worden alle drie in één zin, in één observatie verenigd, een prachtig beeld.

Van Louise zullen we nog veel horen. Haar karakter is gestoeld op dat van de auteur, Elisabeth Jane Howard. Louise wil actrice worden en is in die ambitie nogal volhardend, niets houdt haar tegen, ondanks ontberingen in het pension waar ze logeert om bij het toneelgezelschap te mogen spelen. Een oncomfortabel onderkomen, een milieu waarin ze haar weg probeert te vinden, zo anders dan thuis! Het kunstenaarswereldje slokt haar op, ze kan amper weerstand bieden. Haar thuissituatie biedt ook al geen soelaas, dus is het wellicht niet vreemd dat ze haar toevlucht zoekt bij de bohemiens. En dan is er nog een kaper op de kust: de zeeman. Dat wordt nog spannend hoe deze situatie zich zal ontwikkelen. Opwindende gebeurtenissen en gewone huiselijke beslommeringen in de juiste verhouding maakt ook dit deel weer zo fijn om te lezen. Het doet uitkijken naar het volgende deel!

Aftellen, de vertaling van Marking Time van Elizabeth Jane Howard (1923), is het tweede boek in de Cazalet-kronieken, waarvan een viertal boeken een decennium beschrijft van 1937 tot en met 1947, terwijl het vijfde boek zich jaren later, in de jaren vijftig, afspeelt. Howard’s eerste roman, The Beautiful Visit, won de John Llewellyn Rhys memorial prize. De kronieken schreef ze grotendeels pas in de jaren negentig van de vorige eeuw, waarbij het laatste boek verscheen in 2013, een jaar voor haar overlijden. Howard is een sterk ondergewaardeerde auteur.

De kronieken zijn grotendeels autobiografisch waarbij ze verschillende delen van haar eigen leven verspreidt over diverse personages. De nadruk ligt meer op sociale historische feiten en het effect van de tweede wereldoorlog op de familie Cazalet, dan dat het een beschrijving van de oorlogsjaren zelf geeft. Toch zijn alle belangrijke gebeurtenissen van de oorlog perfect verweven in het verhaal.

In het eerste boek maken we kennis met de Cazalet’s, hun bedienden en belangrijke personen in de directe omgeving in de periode vlak voor het uitbreken van de tweede wereld oorlog. In Aftellen, een boek dat goed afzonderlijk te lezen is maar meer glans krijgt als ook het eerste boek bij de lezer bekend is, wordt de oorlog realiteit. Lag de nadruk in Lichte jaren vooral bij de eerste generatie, in aftellen is het perspectief verschoven naar de tweede generatie die vast zit in de klauwen van de oorlogsjaren. Howard gaat dieper in op de (ontluikende) gevoelens en ontwikkeling van de drie nichtjes Louise, Polly en Clary. De belevenissen van de andere personages krijgen iets minder aandacht maar worden wel beschreven waardoor het verhaal goed bij elkaar gehouden wordt en een mooi geheel vormt.

Howard is een ster in het zeer precies beschrijven van zowel gevoelens als natuurschoon, uiterlijkheden en omgeving. Ze beschrijft pijnlijk accuraat alle sterke maar vooral minder sterke kanten van een persoon. In grandioos gedetailleerde beschrijvingen, mooie metaforen, een goede dosis humor en met barok aandoende zinnen construeert ze haar verhaal. Ze wisselt met perspectieven zoals een van haar personages wisselt met zijn liefjes. Door de verschillende perspectieven zie je een zelfde passage soms van wel drie verschillende kanten. Door gebruik te maken brieven en dagboeken, wat doet denken aan klassiekers als Pride and Prejudice en Die Buddenbrooks, krijgt ze het voor elkaar om zelfs bij een en hetzelfde personage het perspectief te doen wisselen waardoor je het innerlijk van de personages kunt voelen en proeven.
Ook in dit tweede boek over de Cazalet’s worden, net als in de eerste roman, veel boeken beschreven in het verhaal die de rol van een leidmotief lijken aan te nemen. Hoewel de hoofdstukken met tijdsaanduiding suggereren dat de chronologie gehandhaafd blijft, maken flashbacks, brieven en dagboekaantekeningen dat belevenissen, die parallel lopen, toch beschreven worden.

Het resultaat is een heerlijke, realistische roman met naturalistische kenmerken waarbij familiebelevenissen, met op de achtergrond het familiebedrijf in de oorlogsjaren, de boventoon voeren en je als lezer een inkijk krijgt in die jaren in Groot Brittannië.

‘Aftellen’ is het tweede deel in de reeks boeken over de Cazalet familie van Elizabeth Jane Howard. Na ‘de Lichte Jaren’ gaat dit deel verder vanaf eind 1939 tot herfst/winter 1941. Deze roerige jaren en de familieperikelen worden chronologisch beschreven vanuit meerdere perspectieven. De Generaal en de Baronie stellen hun Home Palace open voor de hele familie, kinderen en kleinkinderen, als vaste verblijfplaats tijdens de jaren net voor en tijdens de oorlog en de dreigende onveiligheid in Londen. Vooral de kleinkinderen komen in dit deel veel aan bod; de tieners Clary, Polly en Louise komen aan het woord en beschrijven hoe en wat zij ervaren in hun weg naar volwassen worden, ervaringen, de oorlog, familie, alles bij elkaar. Veranderingen binnen Home Palace, doordat de oorlog steeds meer invloed heeft op het leven van de familie. Bijvoorbeeld door de invoer van de bonnenboekjes, aanpassingen van het menu en de maaltijden, de reacties daarop, alles wordt heel subtiel geobserveerd en beschreven. Het schetst daarbij een heel realistisch beeld van de tijd, de problemen, en de ontwikkelingen.

Als nieuwe lezer van de kronieken, begon ik gewapend met de stamboom en een korte samenvatting van het vorige deel aan ‘Aftellen’. En wat een verhaal dat is, gelijk in de eerste scene wordt je als lezer in het diepe gegooid en lees je over het wel en wee van de familie Cazalet. Geschreven als een Britse tv-serie om bij weg te dromen, worden de scenes uitvoerig, kleurrijk in beeldende details beschreven zodat van alles een duidelijk beeld geschetst wordt. Personages worden even kleurrijk beschreven en toegevoegd, een hele lading: de grote familie, personeel, vrienden. Maar omdat dit het tweede deel van de kronieken is krijgen ze geen uitgebreide introductie.

Omdat er werd aangegeven dat het boek opzichzelfstaand te lezen is, wilde ik mezelf hier dan ook aan vast houden. Met het idee, als het niet genoemd wordt is het niet belangrijk voor dit boek. De kleine hints die je krijgt van de gebeurtenissen die wel relevant zijn vanuit het eerste deel worden dan ook gegeven, waar ik mezelf er dan op betrap dat ik er wel meer over wil lezen om de volledige impact te begrijpen (zoals specifieke gebeurtenissen in het leven van Louise), maar dan moet ik mezelf even vertellen dat de informatie die ik op dat moment heb gekregen genoeg is om het verhaal te kunnen volgen. Je mist de informatie niet officieel voor de essentie van de verhaallijn, maar voor mijn eigen beeldvorming heb ik toch af en toe wel het gevoel gehad dat ik wat mis.

De verschillende personages en perspectieven bieden allen hun eigen emoties en interpretaties van de gebeurtenissen. Dit maakt het een boeiende leeservaring, omdat Howard de emotionele aspecten en de kwetsbaarheid van haar personages zeer gedetailleerd uitlegt en op die manier van (bijna!) allemaal sympathieke en volledig begrijpbare karakters maakt. Als lezer ben je natuurlijk bewust van het feit dat deze situatie, de oorlog, nog zeer lang zal aanhouden, waar de personages vaak hoop op verbetering hebben of zelfs bittere ontkenning dat het allemaal wel mee zal vallen.

Elizabeth Jane Howard staat bekend om haar beschrijvende manier van vertellen, waar de proza rondom de verhaallijnen echt een verrijking is. Mijn eerste gedachte was dan ook dat dit geschreven was om zo in een jasje gegoten te worden om als BBC-serie getoond te kunnen worden aan publiek. Na even snel zoeken kwam ik er al snel achter dat “The Cazalets” inderdaad is gemaakt. Maar het boek is zo mooi be- en geschreven dat het veel meer plezier op zal leveren dan een paar uurtjes voor de tv en zodat ik mijn eigen fantasie kan blijven gebruiken om de kleurrijke personages vorm te geven.

Een heerlijke Engelse familieroman

'Aftellen' is het tweede deel over de familie Cazalet Het eerste deel 'Lichte jaren' behandelt de periode vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.
In 'Aftellen' beleven we de oorlog met de familie.
De 2 delen kunnen afzonderlijk gelezen worden maar soms wordt het wel eens ingewikkeld met al die verschillende personages. Een stamboom bij de hand houden is soms wel eens een must.

De titel 'Aftellen kan wijzen op het aftellen naar het einde van de oorlog of op het aftellen van de jeugd naar hun volwassenheid.
Elizabeth Jane Howard laat het verhaal vertellen door de verschillende personages, zo komen hun gevoelens beter over. Ieder ervaart de oorlog op zijn eigen manier bv. Louise probeert een plaatsje te vinden in het kunstenaarswereldje, Polly wilt zoveel mogelijk anderen te plezieren, Clary wilt niet aanvaarden dat haar vader vermist of misschien wel dood is. Door de prachtige beschrijvingen voel je echt mee met hen. Je zit ahw zelf midden in de oorlog.
In het begin komt het verhaal moeilijk op gang en was het een beetje verwarrend met al die verschillende familieleden , waarschijnlijk omdat ik het eerste boek niet gelezen had. Maar eenmaal met de komst van Stella kwam er een schwung in het verhaal. De nieuwsgierigheid naar het reilen en zeilen van de familie groeide gestaag. Ik ben benieuwd hoe het verder verloopt in het derde boek.

‘Aftellen’ is na 'Lichte jaren' het tweede deel van de Cazalet-kronieken. Het verhaal speelt zich af in het Engeland van de jaren dertig, meer bepaald de eerste jaren van WOII. We leren de leden van de familie Cazalet een pak beter kennen: de grootste aandacht gaat uit naar de tieners op weg naar de volwassenheid. Terwijl zij met heel wat levensvragen geconfronteerd worden en ontdekken dat de dood bij het leven hoort, hebben ook hun ouders en grootouders hun portie ongeluk te verwerken.

Auteur van de reeks is de Britse Elizabeth Jane Howard. Haar Cazalet-kronieken verschenen voor het eerst in de jaren 90 van de vorige eeuw. Kenmerkend is de heel beschrijvende manier van vertellen, de lezer krijgt bijzonder veel details te verwerken. De ene houdt daarvan, de andere ziet dit als een gebrek aan vaart.

‘Aftellen’ is een boek dat in eerste instantie wat voortkabbelt, de oorlog komt weliswaar dichterbij, maar de gevolgen voor de welstellende familie Cazalet blijven beperkt. Tot het moment dat een deel van de mannen opgeroepen wordt en ook de vrouwen meer en meer hun steentje moeten bijdragen. Steeds meer dingen gaan op de bon.

De hoofdrollen in dit boek zijn weggelegd voor de jonge generatie. Terwijl de ene de eerste stappen op amoureus gebied onderneemt en een opleiding volgt, zitten anderen met zichzelf in de knoop en weten niet zo goed wat ze van de toekomst verwachten.

Genoeg cliffhangers op het einde van dit boek om ‘Verwarring’, het derde deel in de reeks, te gaan lezen. De release is verwacht voor februari 2018.

Na het kabbelende ‘De Lichte Jaren’ is Aftellen het 2e deel van de Familiekroniek de Cazalets. Waar deel 1 eindigde met de dreiging van de Tweede Wereldoorlog, zijn de eerste jaren van die oorlog het grootste onderwerp van het tweede boek.

De oorlog dringt langzaam ook in huize Cazalet door. De eerste periode van de oorlog verandert nog weinig. Maar voor veiligheid en om geld te besparen wordt besloten het hele gezin, met uitzondering van degenen die oorlogswerkzaamheden verrichten, terug te trekken op het landgoed van de baronie en de generaal. Rupert en Edward gaan opnieuw het leger in. Hugh behartigt de belangen van het bedrijf in Londen. Als bommenwerpers overvliegen en een gewonde soldaat wordt gevonden is duidelijk dat de oorlog de Cazalets niet overslaat.

Hoewel er ook in dit boek beeldende beschrijvingen van onder andere de omgeving en kleding worden gegeven lijkt het verhaal meer vaart te hebben. Het wordt persoonlijker. Met name 3 van de kleindochters van de baronie (Carly, Polly en Louise) worden op de voorgrond gehaald. Zij leveren ieder hun eigen strijd op weg naar volwassenheid. Louise doet dit grotendeels buiten zicht van de familie. Maar, hoewel uit het oog, blijft zij altijd onder invloed van haar afstandelijke moeder en overspelige vader. Carly en Polly krijgen met een persoonlijk drama te maken. Zij gaan hier ieder op hun eigen manier mee om.

Naast het verhaal van de meisjes worden ook de andere hoofdpersonen van de Cazalets verder uitgewerkt. De schoondochters van de baronie worden ouder. Voor Zoë en Sybil verandert veel. Ook Violet probeert haar eigen weg te zoeken. Datzelfde geldt voor Rachel. Voor haar verandert weinig en daardoor heel veel.

Niet alleen worden de familieleden uitgebreid beschreven. In dit boek krijgen ook de personeelsleden een groter podium. Van juffrouw Milliment, mevrouw Cripps en chauffeur Tonbridge krijgen we een inkijkje in hun gevoelens.

Aftellen is een mooie voortzetting op de (eerste) lichte jaren. In het eerste deel was de grootste cliffhanger de oorlog die op de drempel stond. In Aftellen zijn er meer losse draadjes die in een volgend boek zeker worden opgepakt.

Na het lezen van deel 1 van de familie Cazalet die op vakantie gingen te Sussex (eind jaren dertig) zag ik zo uit naar deel 2. Het boek start als Hitler binnenvalt te Polen. In deel 2 lees je dat de familie niet gespaard wordt van de gevolgen van de oorlog. De familie Cazalet is een familie met geheimen en onuitgesproken woorden. Deel 1 was een motor die stilletjes op gang kwam, dit is een groot verschil met deel 2, deel 2 leest zeer vlot en is zelf verslavend. Elke personage krijgt een eigen persoonlijkheid en nieuwe personages geven een toegevoegde waarde aan heel het verhaal. Ik vind persoonlijk wel dat je deel 2 niet apart kunt lezen, een tip, lees eerst deel 1. Het is een verslavend verhaal en ik kijk zeker uit naar het derde boek!!!!!!

Dit is het tweede boek waarin we de familie Cazalet volgen, een welgestelde, uitgebreide Britse familie.

Het eerste boek, Lichte jaren, speelde zich vlak voor de de Tweede Wereldoorlog af. Zoals de titel aangeeft, waren de jaren nog licht, probleemloos. Ook de verhaallijn in het boek kabbelende rustig voort. We leerden de familieleden wat beter kennen, maar iedereen leefde zowat naast elkaar, er was weinig interactie. De tekst werd gekenmerkt door tal van beschrijvingen: van de natuur, de kledij, de mensen...

In dit tweede boek is de oorlog al losgebarsten. De meeste familieleden hebben zich samen teruggetrokken op hun landgoed, op veilige afstand van Londen. De oorlog is wel aanwezig, maar overheerst het leven niet echt. Alles is natuurlijk wat anders. Er moet creatief worden omgesprongen met maaltijden en kledij, en het economische en culturele leven draait vierkant.

We volgen de hele familie, maar voornamelijk de vrouwen en kinderen. In dit boekdeel is er wel meer interactie tussen de familieleden, er zijn een aantal aangrijpende persoonlijke gebeurtenissen, hechte vriendschappen, een aantal familieleden wordt wat harder getroffen dan andere... Maar vooral: de kinderen worden groter, ze denken na over het leven en over de wereld. Ze hebben regelmatig het gevoel dat hun leven pas echt weer door zal gaan wanneer de oorlog eindelijk gedaan zal zijn. En dus tellen ze af tot dat moment aanbreekt...

Ik vond dit boek veel aangenamer lezen dan het eerste deel. Het had ook meer inhoud en de beschrijvingen waren minder overdreven. Er zat meer vaart in dan in het eerste boek; het tempo lag wat hoger. Ik werd helemaal meegezogen in de levens van de Cazalets, ik verlang al naar boek drie.

Tweede deel van een prachtige familie roman