De herinnerde soldaat roman

Geschreven bij De herinnerde soldaat

Ik vind dit het mooiste boek dat ik van Daanje heb gelezen. Het is vreemd, met een dreigende sfeer, maar ook zo vol van liefde en hoop. Je zit de hele tijd met vragen die deels niet beantwoord worden en daar moet je het mee doen, net als de soldaat. Het boek is heel lang maar het had voor mij nog veel langer mogen doorgaan. Ik vond het gewoon jammer om afscheid te nemen van de hoofdpersonages en hun toch ook heel gewone levens.

Geschreven bij De herinnerde soldaat

Het decor is Vlaanderen na de Eerste Wereldoorlog met haar vele oorlogsweduwen en vermiste militairen, waarbij de weduwen de Dood tarten en naar hun vermiste geliefden blijven zoeken, vaak tegen beter weten in, maar lang, jarenlang. Anjet Daanje, de auteur, laat de lezer op indringende wijze hiermee kennismaken: je kijkt in de hoofden van betrokkenen en je ziet - herkenbare - gedachtenspinsels aan je voorbij drijven alsof je het zelf bent.
En er is een match. Julienne Coppens vindt haar man Amand terug in een gesticht, hij is zijn geheugen verloren en weet niets meer van zijn leven voor 1918. Alle gebeurtenissen is hij kwijt en daarmee ook zijn identiteit. Ze hebben twee kinderen, Gust en Roos, zijn getrouwd maar niet vertrouwd met elkaar. Het proces om vertrouwd met elkaar te geraken verloopt onwennig in het begin waarbij Amand zijn best doet aan haar verwachtingen te voldoen en Julienne van hem de man probeert te maken die hij zich niet herinnert. Dan bloeit een heftige liefde op tussen hen, die doorsneden wordt door diep wantrouwen, achterdocht, razend helse buien en vluchtgedrag, op een staccato-achtige wijze beschreven door het gebruik van het woordje ‘en’ om zo ellenlange zinnen te maken waarbij alle gebeurtenissen en gedachten achter elkaar worden geplaatst en als een rijdende goederentrein de lezer in trance brengen door het ritmische gebonk over de wissels, het hele boek door.
Dan krijgt Amand heftige nachtmerries waarin de oorlog herbeleefd wordt en waarin hij - paradoxaal - lijkt te genieten van de macht die hij kan uitoefenen door met zijn machinegeweer dood en verderf te kunnen zaaien bij de vijand. Steeds vaker krijgt hij steeds langere uitvalsverschijnselen, waarbij een vorm van dissociatieve identiteitsstoornis optreedt: hij is iemand anders, een alter ego die zich andere gebeurtenissen herinnert, iemand anders is.
De worstelingen die Amand met zichzelf en met Julienne doormaakt zijn zeer empathisch getekend door Anjet Daanje. Het verleden kun je niet veranderen, je toekomst wel.
Een prachtboek dat ik waardeer met vijf sterren, ondanks de vraag die bij mij blijft hangen: hoe kon Julienne het kenmerk weten van de afdruk van een ‘paardenhoef’ op zijn slaap onder zijn haar?
Peter van Ineveld

Geschreven bij De herinnerde soldaat

Een prachtig boek waarvan de 'en toen..' stijl in het begin moet wennen. Werkelijkheidsgetrouwe weergave van een geheugenprobleem, van de moeizame (her-?)opbouw van een relatie en van de Vlaams-burgerlijke cultuur in het begin van de 20e eeuw. Dilemma's en levensgrote twijfels. Heel herkenbaar in zijn problematiek. Uniek is de achtergrond-informatie op de abside van Anjet. Ook al moet de persoon van de schrijfster het boek niet in de weg staan, blijft het wonderbaarlijk hoe iemand zich in situaties, personen en relatie-ontwikkelingen kan verplaatsen en die uitdiepen.Unieke leeservaring.

Bijzonder boek. Prachtig ook.
Eerst gaat het over Noen, een naam voor een man die om het middaguur in december 1917 achter het front bij Merckem is gevonden. In 1922 vindt zijn vrouw Julienne hem terug in een Gents gesticht, waar hij woont vanwege geheugenverlies. Niets herinnert hij zich van zijn vroegere leven. Hij, nu Amand geheten, gaat met Julie terug naar Kortrijk om daar zijn leven te hervatten, te hervinden, te herontdekken. En ze worden weer verliefd, hij leert zijn kinderen kennen, en hij pakt zijn fotografieambacht weer op.
Maar toch... vertelt zij alle details wel goed? Weerspiegelen zijn dromen zijn oorlogstijd? Het is lastig om je eigen identiteit te creëren met alleen de brokjes informatie die je her en der voorgeschoteld krijgt.

De schrijfstijl is opmerkelijk. Ik begon aan het verhaal en had pas na een paar bladzijden door dat in de lange zinnen veel "en" staat en dat zelfs bijna elke alinea ermee begint. Toch stoorde het niet, je wordt meegevoerd op een stroom richting het einde. Een einde dat na 538 pagina's overigens 180° anders is dan je verwacht.

Dit boek trok mijn aandacht toen het vanuit het niets op de longlist voor de Libris Literatuurprijs verscheen en het is echt jammer dat het de shortlist niet gehaald heeft.
'De herinnerde soldaat' is zeker niet voor elke lezer weggelegd. Maar een dergelijk verhaal gun je iedereen, al was het maar vanwege de vele details die Anjet Daanje uitgezocht heeft.

Schitterende vertelling met mooie wending, het komt traag op gang en neemt je mee naar Kortrijk net na de eerste wereldoorlog. Prachtige geschiedenis en persoonlijke ontwikkeling tussen twee mensen met hun eigen beschadigingen die eindigt in een prachtige climax.
Uniek, qua klasse te vergelijken met grand hotel Europa.

In eenvoudig taalgebruik wordt het leven van een in een gesticht door zijn vrouw teruggevonden getraumatiseerde soldaat uit de eerste Wereldoorlog beschreven. Hij heeft eerst geen enkele herinneringen en vindt zichzelf en zijn leven van voor de oorlog stukje bij beetje terug. Dit intensieve proces wordt prachtig en invoelend beschreven. Dit boek hoort in de top 10 van best verkochte boeken van dit jaar te komen. Absolute aanrader.

Ik ben bepaald geen Nederlandse roman lezer. Te vaak in het verleden getroffen door saaiheid. Wel vertaald werk. Dat verslind ik. Dit boek is volstrekt origineel. Hoe krijgt de schrijfster het voor elkaar om met zo'n klein gegeven zo'n magistraal boek te schrijven. Dan kan je wat.

Wat een prachtig boek, heel beeldend geschreven. Je kunt niet stoppen met lezen. Ongelofelijk hoeveel de schrijfster aan research moet hebben gedaan. Het boek gaat over identiteit, de hoofdpersoon krijgt een identiteit door de verhalen van zijn vrouw. Zelf heeft hij geen herinneringen meer. Langzamerhand komen er in z’n dromen stukjes terug. Dan wordt het boek spannend, wat is waar? Prachtig eind.
Dit boek blijft nog lang in je gedachten.

Op de Beurs van Bijzondere Uitgevers werd dit boek door de Groningse uitgever Anton Scheepstra himself, aangeprezen als een indrukwekkende, historische roman met een absoluut literair gehalte. Wij van WC-eend..? Hij bleek de plank echter niet misgeslagen te hebben. Voortdurend herhalende patronen, personages die bijna eindeloos om elkaar heen blijven draaien en een verhaal dat in lange zinnen met cyclische bewegingen meandert, waardoor je een gestaag repeterende beweging gewaarwordt. En dat in een vuistdikke roman van 536 pagina's. Oersaai? Absoluut niet! FENOMENAAL!

Het verhaal speelt zich af in Kortrijk - België, in de jaren na de Eerste Wereldoorlog. Noen Merckem slijt al vier jaar zijn dagen in een gesticht. Hij is als soldaat gevonden achter het Belgische front, niet gewond, maar verward, niet aanspreekbaar en verstoken van enige herinnering van het leven dat hij daarvoor heeft geleid. Zijn naam dankt hij aan de plaats waar ze hem hebben gevonden. Hij is er tevreden, heeft zijn werk in de moestuin, belijdt zijn geloof en vindt houvast bij de voorspelbaarheid van de dagelijkse dingen.

Dan verschijnt er een vrouw die in hem haar echtgenoot herkent: Amand Coppens, 35 jaar oud en eind 1917 vermist geraakt. Alles klopt en acht jaar nadat ze haar man ten strijde heeft zien vertrekken, kan Julienne hem eindelijk weer mee naar huis nemen.

Amand en Julienne vinden elkaar in de liefde, maken plezier en het gezin vindt zijn draai met elkaar. Ze vertelt hem hoe ze elkaar hebben leren kennen, dat ze uit een totaal verschillend milieu komen, waar ze de eerste keer hebben gevrijd en dat hij haar en hun tweejarige zoon verliet om mee te strijden in de loopgraven. Voor de oorlog was hij fotograaf en zij heeft hun zaak al die jaren draaiende gehouden. Geduldig leert ze hem de kneepjes van het vak weer en samen runnen ze de winkel: zij fotografeert en hij doet het werk in de donkere kamer. Heel lucratief is haar idee om oorlogsweduwen te fotograferen, met Amand in soldatenuniform achter hen. Julienne retoucheert de foto's en met verbazing ziet hij dat ze zijn gezicht iedere keer weer een andere uitstraling weet te geven, passend bij de overledene wiens plaats hij op de foto inneemt. Zoals ze de foto's retoucheert, retoucheert ze ook hun leven. Een prachtige metafoor!

Ondanks haar geduldige verhalen, is Amand regelmatig wat achterdochtig en vraagt haar dan uit. Hoe het zit met de waarheid? Dat is niet alleen iets wat hém bezighoudt, maar ook de lezer heeft het gevoel op het verkeerde been gezet te worden door zijn vrouw.

Amand krijgt steeds vaker te maken met nachtmerries en ontdekt dat hij van zijn wandaden lijkt te hebben genoten. Dit is zo angstaanjagend dat hij bang is om in slaap te vallen. Julienne neemt het op zich om over hem te waken en wekt hem wanneer hij angstig droomt.

Maar dan komen ook overdag de demonen los in Amand. Hij zakt weg in korte perioden van vergetelheid, lijkt hiermee zijn eigen flashbacks te creëren en kan zich er later niets meer van herinneren, ook niet als blijkt dat hij Julienne tijdens zo'n toeval fiks heeft toegetakeld. De sfeer wordt door dit gegeven steeds grimmiger en langzaam maar zeker lijken er toch herinneringen uit zijn verleden op te poppen. Herinneringen die hij maar wat graag wil verifiëren...

Door de herhalingen - ook die van de dagelijkse rituelen - krijgt het verhaal een consequente vertelstructuur. In een bijna flegmatische cadans kabbelt het indrukwekkend voort, geeft steeds iets meer prijs, zoals bij een ui waar iedere keer de buitenste rok af wordt gepeld en langzaam de kern wordt blootgelegd.

Zoals al vermeld; Fenomenaal! Een boek om te her-, her-, herlezen. Jammer dat het niet in hardcover is uitgevoerd.

Meeslepend en intens. Beeldschoon proza. Een nieuwe klassieker van de toekomst.

Mooi geschreven, je staat midden in hun gefrustreerde leven en leeft dus ook intens mee.