De legende van de gouden beer

‘Een gezellige streekroman voor vrolijke diepgravers’. Zo introduceert debuterend schrijfster Berendientje van Dalen haar geïllustreerde boek: ‘De legende van de gouden beer’. Op de achterflap, waarop een inhoudsomschrijving ontbreekt, prijken nieuwsgierig-makende zinnetjes als: ‘Ondertussen in De Hof van Eden’ en ‘De ware E van Albert Einstein’. Het boek bevat een ‘autobiografisch verslag’ van de levensloop van de schrijfster. Zij vertelt dat zij zichzelf, toen zij aan het schrijfproces begon, ‘een afgedankte berenmaakster en een verkreukeld moederdier voelde.’ De oorzaak daarvan lag en ligt in een zakelijk conflict dat zij met haar dochters heeft, die volgens haar een zeer eigenzinnige eeneiige vierling vormen. Van Dalen heeft, het door haarzelf opgerichte en internationaal florerende speelgoedberen fabriekje GG & GG een tijdje geleden aan dit viertal overgedragen en zij begrijpt niet waarom, of waardoor, er daarbij zomaar ruzie kon ontstaan. Want zeg nou zelf; hoe zou het in vredesnaam haar schuld kunnen zijn, dat haar dochters de kleine lettertjes in het contract niet hebben gelezen? Berendientje beschrijft op beeldende wijze haar eigen kinderjaren, in een eenvoudig milieu, in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Jarenlang werd zij, zowel verstandelijk als gevoelsmatig, heen en weer geslingerd tussen haar beide ouders. Die waren tot elkaar veroordeeld, nadat zij op een zwoele zomeravond, min of meer per ongeluk, de liefde met elkaar hadden bedreven, in een uiterst vruchtbaar gebleken roggeveld, ergens op het platteland van Drenthe. Berendientjes moeder was van bevindelijk gereformeerde huize, terwijl haar vader er slechts een flinterdunne variant van het vrijzinnig hervormde geloof op nahield. Een voortdurende godsdienststrijd, die meestal zonder woorden voort sudderde, leidde er in huize Van Dalen toe, dat Berendientje opgroeide, zonder dat zij over een eigen veilig en geloofwaardig Godsbeeld kon beschikken. De God van haar moeder was veel te hardvochtig en te onberekenbaar, terwijl het opperwezen waarin haar vader min of meer geloofde, alleen maar vergevingsgezind en uiterst plooibaar leek te zijn. Wanneer zij aan haar boek begint, stelt Berendientje zich onder meer ten doel om schrijvenderwijs de ware Schepper van hemel en aarde te ontdekken. Zij doet dat, via een lange reeks van nachtelijke lucide dromen, waarin zij de totale wordingsgeschiedenis van de aarde aanschouwt, in de toekomst van de mensheid kan kijken en zelfs een bezoekje aan De Hof van Eden mag brengen. Ook ontdekt zij terloops de ware betekenis van de beroemde E, in de geniale wetenschappelijke formule van Albert Einstein. Maar Berendientje zou Berendientje niet zijn, wanneer zij al haar ontdekkingen en inzichten niet in twijfel zou trekken en het is dan ook nog maar de vraag of zij uiteindelijk het hoogste doel van haar zoektocht zal bereiken. Zij noemt zichzelf ‘een bijzonder tevreden weduwe’ en omschrijft haar overleden echtgenoot Barteld Jansen als ‘een kloppende boormachine, die tussen de lakens altijd alleen maar heel even op volle toeren draaide’. Dat vrouwonvriendelijke gedrag verschaft haar het alibi om niet alleen naar een geloofwaardig Godsbeeld op zoek te gaan, maar om in haar dromen ook af en toe een subtiele minnaar in haar armen te sluiten, die haar steevast met veel liefde en toewijding op al haar wenken en wensjes bedient. ‘De legende van de gouden beer’ zou omschreven kunnen worden als ‘een literair-getinte streekroman’, ware het niet, dat het begrip ‘streekroman’ in dit geval de lading maar ten dele dekt. Het boek draagt, mede door de kleurrijke en vaak grappige illustraties een speels-literair karakter, waardoor een ieder, die zowel van traditionele- als van minder voorspelbare verhaallijnen houdt, en die een afwisseling van eigenzinnige humor en ontroerende verstilling op de juiste waarde weet te schatten er naar alle waarschijnlijkheid met volle teugen van kan genieten. ‘De legende van de gouden beer’ wordt ondersteund door een gelijknamige website, waarop de schrijfster onder meer verhalen, gedichten, tekeningen, zelf getekend doolhofjes en meditatieve klankbeelden publiceert.