De man zonder gezicht de macht van Vladimir Poetin

Wie een diepgravende biografie van Poetin verwacht komt bedrogen uit. Wie de achtergrond wil weten van de gebeurtenissen rond en na de val van de Sovjet-Unie en de rol van Poetin daarin, vindt in dit boek een goede analyse. Omdat Poetin daar nu eenmaal een prominente rol in heeft gespeeld, komt hij nadrukkelijk in dit boek naar voren. Zo komen onder meer zijn afkomst, hoe hij president geworden is aan de orde. Ook wordt een mogelijke verklaring gegeven voor zijn neiging om zoveel rijkdom te vergaren als hij heeft gedaan. De schrijfster heeft dus een in mijn ogen geslaagde poging gedaan om het gedrag van Poetin vanuit zijn verleden en zijn karakter te verklaren. Toch komt Poetin niet helemaal uit de verf, hetgeen niet zo verwonderlijk is bij een persoon als Poetin en de manier waarop hij zijn macht uitoefent.
De schrijfster tracht op grond van een reconstructie van feiten te schetsen hoe gebeurtenissen zijn verlopen en wat de rol van Poetin hierin is geweest. Zij probeert hierbij objectief te blijven, door het duidelijk te maken als zaken niet als zeker aangenomen kunnen worden.
Interessant is de epiloog, waarin gebeurtenissen in december 2011 zijn beschreven. In de ogen van de schrijfster zijn hier de eerste signalen zichtbaar van het einde van het regime Poetin. Interessant is op grond waarvan zij tot deze conclusie komt. Hiermee is de epiloog een scharnier van de somber stemmende recente geschiedenis van Rusland (weer terug naar Sovjet-tijden) naar een mogelijk hoopvolle toekomst. Terwijl mijn verontwaardiging, dat na de beëindiging van het communistische regime en de eerste stappen op weg naar een democratie, onder Poetin Rusland weer terug naar af is gegaan, tijdens het lezen toenam, bood de epiloog mij plotseling weer hoop op een betere toekomst voor Rusland. Of die hoop werkelijkheid wordt zal de toekomst ons leren.
Dit boek biedt mooi achtergrondmateriaal om de huidige en toekomstige ontwikkelingen in Rusland beter te kunnen duiden. Het boek is namelijk zowel een analyse van het huidige systeem – gecreëerd naar het beeld van het Sovjetbewind – als van degene die dit systeem heeft gecreëerd, Poetin.
'De man in het verborgene. Hoe Poetin vorm gaf aan een nieuw Sovjet-systeem' was m.i. als titel meer op zijn plaats geweest.

Masha Gessen's boek komt in de hausse aan publicaties over Poetin vanwege zijn herverkiezing op ons af. Ik dacht er goed aan te doen in eerste instantie te kiezen voor een Russische auteur, maar dat valt een beetje tegen. Het leven van Poetin wordt niet zozeer in een historische context geplaatst, het lijkt erop dat Gessen voornamelijk haar visie op de recente geschiedenis wil geven en daarbij Poetin als kapstok gebruikt om haar verhaal de wereld in te krijgen. (indachtig Michael Moore) Maar Poetin komt er dus informatief-inhoudelijk wel bekaaid van af. Een aantal van de stellingen en suggesties zijn aannemelijk, maar worden nergens echt onderbouwd, waardoor één en ander een fors geruchten gehalte krijgt. Met de persoon Poetin en zijn achtergrond is dat waarschijnlijk ook niet mogelijk. Daarbij is wel heel veel overgeschreven uit andere bronnen, die overigens keurig worden vermeld. De titel is dus op zich correct, maar het boek doet er te weinig aan een portret te schilderen. Gessen vindt het zelf onthullend, maar dat kan ook door haar eigen geschiedenis in Rusland komen. Krantenrecensies gaan hier wel erg simpel aan voorbij.

Men krijgt inzicht wie die man is, en hoe hij reageert op politieke toestanden in de wereld. Heel veel dingen zijn duidelijk hoe het nu is.

Grondige analyse

Geschreven bij De man zonder gezicht

Wie een beetje meer van Poetin en de manier waarop hij functioneert, wil weten, komt voor een gedeelte aan zijn trekken. Het is vlot leesbaar geschreven, voor iedereen toegankelijk. Je kan er uiteindelijk je eigen conclusies uit trekken welk soort mens hij is en hoe hij zo geworden is.