De ongewenste gast

‘De ongewenste gast’ is na ‘Het tuinfeest’ en ‘Bloedbanden’ de derde thriller van de Limburgse auteur Bettie Elias.

In ‘De ongewenste gast’ valt een ongenode gast al meteen met de deur in huis. Tijdens een barbecue met vrienden bij Alexander, Alex voor de vrienden, en Marte thuis zorgt de onverwachte komst van Brent voor onrust in het hoofd en het leven van Alexander.

‘De ongewenste gast’ brengt een zevental personages in beeld. Qua decor houdt de auteur het sober: ten huize Alexander en Marte, het ziekenhuis en kleine passages in een Airbnb en een brasserie. Komt Brent eerst letterlijk als partycrasher aangewaaid, het hele verhaal door is hij een ongewenste aanwezigheid in het huishouden, in het hoofd en op het werk van Alexander. Als een luis in een pels wringt hij zich overal naar binnen.

Met regelmaat wordt een stap terug in de tijd gezet. Achtentwintig jaar geleden is er iets ergs gebeurd. Wat? Daarop is het wel even wachten. Ondertussen kruipt het verhaal onder je huid. Dat de twee mannen een verleden delen is duidelijk. ‘De ongewenste gast’ is geen whodunit, wel een what- en whydunit. Die prangende vragen laten niet meer los en trekken je mee het verhaal in. Dat Brent zich in het heden in de vriendenkring binnen wringt brengt het verhaal heel dicht bij de lezer. De korte hoofdstukken doen steeds weer verder lezen. Het bommetje op het einde mist zijn effect niet.

Bettie Elias strooit dan wel met zaadjes voor verschillende denkpistes, maar het is Alex die het hele plot naar zijn hand zet. Via zijn perceptie vormt de lezer zich een idee over de andere personages en over wat er gebeurde zovele jaren geleden. Hij geeft Brent een gezicht en voedt de aversie voor die gladjanus die iedereen, behalve Alex, om zijn vinger windt. De heimelijkheid en achterbaksheid weerspiegeld in de ogen van Brent versus zijn joviale, sympathieke en gezellige karakter ten opzichte van de groep zorgen voor beeld; de ondertonen in de communicatie tussen de twee mannen doen de vijandigheid luid weerklinken.
Weet enkel Alex dan beter? Mogen we hem op zijn woord geloven? Eén en ander blijkt ook niet te kloppen waar het hem betreft?

Waarom al die geheimen? Dat het boek niet in de ik-vorm werd geschreven maakt het mogelijk om toch enige afstand te nemen van Alex om zijn rol in wat gebeurde onder de loep te nemen. Schuldbesef?

Alex dreigt ten onder te gaan aan de vele dilemma’s waarmee hij wordt geconfronteerd. Het verstikkende gevoel dat hij daarbij ervaart wordt goed overgebracht op de lezer. Net zoals Alex zich een gevangene voelt, zo ook zit je als lezer gevangen in het boek.

Vanzelf begon ik mezelf ook een aantal vragen te stellen. Kan men ooit ontsnappen aan zijn verleden? Mag je je verleden verzwijgen voor jouw dierbaren? Welke impact hebben jeugdinstellingen op iemands verdere leven?

Het spook uit het verleden van Alex bedreigt steeds meer het leven dat hij en zijn familie nu leiden. Een vulkaan aan emoties wacht om tot uitbarsting te komen en een stroom aan negatieve gevolgen zou zomaar alles in één klap kunnen verwoesten. Alex probeert elk brandje te blussen.

‘De ongewenste gast’ moet het niet hebben van flitsende acties. Het is een misdaadroman waarin de focus ligt op de ontwikkeling van een personage dat door een fout in het verleden ook zijn toekomst dreigt te verliezen. Even mooie als eenvoudige zinnen leveren mooie beelden. Een must read, als je het mij vraagt!

Bettie Elias verslond als kind talloze boeken. Toen ze later zelf voorlas aan haar kinderen kreeg ze zin om zelf te schrijven. Inmiddels heeft ze al meer dan 30 jeugdboeken geschreven, won ze viermaal een Boekenwelp en kreeg vijf keer een bekroning van de Kinder- en Jeugdjury’s. Het tuinfeest was haar eerste psycholgische misdaadroman waarmee ze de Schaduwprijs 2020 won. Centraal in haar boeken staan levensechte situaties.

‘Ik hou niet van verrassingen, schiet het door Alexanders hoofd. Verstoord kijkt hij naar Marte.’

Het is zondagavond zeven uur als er bij Alexander en Marte wordt aangebeld. Er wordt niemand meer verwacht, de vrienden die ze hebben uitgenodigd voor een barbecue zijn er al. De schrik bij Alexander is groot als hij ziet met wie Marte naar buitenkomt. Het is Brent, die hij kent van vroeger maar waar hij al jaren geen contact meer mee heeft. Alexander heeft nu een tevreden leven, met Marte en zijn twee kinderen. Hij heeft als anesthesist een succesvolle baan en er ligt een mooie promotie in het verschiet. Maar Alexander draagt een geheim met zich mee. Nu Brent plotseling weer in zijn leven verschijnt worden oude wonden opengehaald. En het is al snel duidelijk dat Brent niet voor niets bij hem aanklopt…

De ongewenste gast verhaalt vanuit het perspectief van Alexander, in de derde persoon. Hoofdstukken vanuit het heden worden voortdurend afgewisseld met hoofdstukken uit het verleden, achtentwintig jaar geleden. Dat het leven voor Alexander niet makkelijk is of is geweest blijkt uit het feit dat hij al sinds zijn vijfentwintigste antidepressiva slikt. De wijze waarop hij reageert als Brent plots voor zijn neus staat, maakt nieuwsgierig naar het verleden. Maar ook is er door het gedrag gelijk veel sympathie voor Alexander. Daartegenover zijn er voor Brent gelijk negatieve gevoelens, er is een soort van wantrouwen naar hem toe. Maar ook is er uiteraard die vraag wat er in het verleden is gebeurd en wat is dat grote geheim van Alexander. Hoe past Brent in dat geheel? De informatie die Elias in het begin geeft is summier, maar ruim voldoende om de lezer te intrigeren. Een soort van onzichtbare dwang dwingt tot doorlezen en elk nieuw stukje informatie zorgt ervoor dat het continu interessant en onderhoudend blijft.

De onmacht die bij Alexander heerst is voelbaar neergezet waardoor men zich goed kan inleven. De personages zijn dan ook krachtig en levensecht uitgewerkt door de auteur. Alexander wordt steeds meer ingehaald door zijn verleden, als in de val gelokt en als een rat in de hoek gedreven. Gevangen in een wespennest en ook zijn naasten dreigen slachtoffer te worden. In én het heden én het verleden is de spanningsboog voortdurend op hoog niveau, en zo ook de psychologie. Tevens zijn er actualiteiten verweven door het verhaal. De opbouw en de uitwerking heeft een onafgebroken tempo, precies op de juiste momenten is er een aanwijzing of wordt er opheldering gegeven. De ongewenste gast blijft hierdoor, en door de soepele verteltrant, voortdurend enerverend. En dan is er ook nog afsluiting die onverwachte uitsmijter. Waaruit wel weer blijkt, iedereen heeft een(mentale)grens en bij overschrijding daarvan kan iedereen ontsporen. De eerste kennismaking met een thriller van deze auteur is zeer goed bevallen, en Elias mag voortaan wel genoemd worden in het rijtje Verhoef, den Hollander en Appel.

Een thriller met echte personages, een pakkende opbouw en met een groot verrassingseffect aan het slot.

De auteur Bettie Elias bewees al eerder dat ze goed kon schrijven door haar boek 'Het tuinfeest', waarmee ze de Schaduwprijs 2020 mee won.
Met het boek 'De ongewenste gast' levert ze wederom een goede, onderhoudende en vermakelijke boek af. Het hoogtepunt van dit verhaal is niet zozeer het hoge thriller gehalte, want dan ontbreekt mijn inziens, dan wel de goede setting van karakters en het inzicht wat je krijgt in het beroep van een anesthesist. Wat een schijnbaar 'eenvoudig' ondersteunend vak lijkt, blijkt in de praktijk toch wel heel anders in elkaar te zitten en daar heeft Bettie Elias heel goed onderzoek naar gedaan en fantastisch verwerkt in haar boek.
De schrijfstijl is vlot en de opzet heeft korte hoofdstukken waardoor er een hoog leestempo ontstaat. Met flashbacks wordt duidelijk waarom Brent de ongenode gast in het leven van Alexander is, terwijl de rest hem als een alleraardigst persoon ervaart. Dit levert uiteraard ongemakkelijke situaties op en dan weet Bettie Elias prima te beschrijven, je voelt op een gegeven duidelijk iedereen zijn ongemak. Toch dut het verhaal in het midden wat in en de zinsomschrijvingen of woorden die gebruikt worden, bijvoorbeeld het woord koffietje, doen soms wat kinderlijk aan wat jammer is voor het geheel.
De beginscène van het verhaal doet me wat denken aan het boek 'De eetclub' van Saskia Noort, waar je ook al heel snel aanvoelt dat er iets onheilspellends staat te gebeuren. (Zie dit als compliment). Naar het einde toe neemt de vaart en de spanning weer toe, waardoor er gezegd kan worden dat Bettie Elias wederom een goed spannend boek heeft weten te schrijven.

Alexander is tevreden met het leven dat hij leidt samen met zijn vrouw Marte en hun twee kinderen Raven en Mees. Als anesthesist heeft hij een succesvolle carrière uitgebouwd en hij staat op het punt een begeerde promotie in de wacht te slepen. Naast zijn gezin heeft hij een kleine, doch dierbare vriendenkring. Alexander draagt echter een vreselijk geheim met zich mee en daarvan is niemand op de hoogte. Tot Brent plotseling ten tonele verschijnt. Op geraffineerde wijze dringt hij binnen in de entourage van Alexander en al snel blijkt dat dat niet zonder reden is. Onverwerkte jeugdtrauma’s komen boven drijven en oude wonden worden opengereten.

“Alexander inhaleert diep door zijn neus. De stemmen tuimelen in zijn hoofd. Het wordt hem even te veel. Zwijg allemaal, zou hij willen roepen. En laat me met rust. In plaats daarvan loopt hij naar de deur, voorbij Marte. Haar lippen zijn in een smalle streep getrokken.”

Elias heeft met ‘De ongewenste gast’ opnieuw een psychologische triller van hoog niveau afgeleverd. Waren haar debuut in het volwassen genre ‘Het tuinfeest’ en het daarop volgende ‘Bloedbanden’ al verrassend goed, met dit nieuwe boek overtreft zij zichzelf en dat is goed nieuws voor de lezers. Het is, na een debuut, altijd afwachten of een auteur dat niveau kan evenaren met nummer twee. Dat bleek zo te zijn en ook nu, met ‘De ongewenste gast’, gaat zij opnieuw over haar eigen grenzen van kunnen heen.

“Alexander klemt zijn kaken op elkaar. Natuurlijk gaat Brent niet zomaar eventjes vertellen dat hij Andreij Melnyk heeft vermoord. Maar hij moet het geweest zijn. Het is quasi onmogelijk dat hij op zo een korte tijd nog iemand anders heeft gevonden.”

Al vrij direct sleurt Elias haar lezers het verhaal in en speelt schijnbaar moeiteloos met spanning en onthullingen. Haar personages zijn uitstekend gekarakteriseerd en haar schrijfstijl en dialogen zijn pakkend, vlot en intrigerend.

Kortom, het is voor de liefhebbers van dit genre te hopen dat deze auteur nog lang blijft schrijven!

Over de auteur
Bettie Elias debuteerde met ‘Het tuinfeest’ waarmee ze meteen de Schaduwprijs 2020 in de wacht sleepte. Bettie Elias werkte vijfentwintig jaar in de communicatiebranche, maar schrijven is altijd haar passie geweest. Als gevierd en meermaals bekroond jeugdauteur van meer dan dertig boeken, waarvan er verschillende vertaald werden, ging ze geen enkel taboe uit de weg.

Uitvoering
Uitgeverij Houtekiet
ISBN: 9789089249395, 9789089249401
Paperback, 335 pagina’s