De wil tot welvaart het verhaal van geniale economen

De welvaart van een samenleving wordt bepaald door de economie. Sylvia Nasar beschrijft in ‘De wil tot welvaart’ geniale economen en hun verbeeldende ideeën om mensen de teugels van hun welvaart in handen te geven.

“Hoe meer landen ontkomen aan armoede en zelf hun economische lot bepalen hoe minder overtuigend het waandenken van dictatoren wordt”, schrijft Sylvia Nasar in de epiloog van ‘De Wil tot Welvaart’. De visionaire ideeën van de geniale economen verbeelden hoe je welvaart bereikt. Ideeën zijn het enige wat telt in de wereld, volgens Keynes. Ideeën die economen ontwikkelden gaven hoop in de 19e eeuw tijdens diepe armoede (deel I). De tot de verbeelding sprekende ideeën gaven ook tegenwicht aan de angsten na de eerste wereldoorlog en tijdens de grote crisis (deel II). En ideeën geven vertrouwen in de toekomst (deel III). Want “als men zich zo’n toekomst kan verbeelden, dan lijkt een terugkeer naar de nachtmerrie van het verleden uitgesloten (p. 491)”.

Nasar laat ons kennis maken de ideeën van geniale economen: Marx , Marshall, Webb, Fisher, Schumpeter, Keynes, Von Hayek, Robinson, Friedman, Samuelson en Sen. Ook leren we hun persoonlijkheid en ´ups and downs´ in hun privéleven kennen. Een voorbeeld daarvan is Beatrice Potter. In het betreffende hoofdstuk (een van de beste in dit boek) lezen we hoe Potter opgroeide in de ‘upper ten thousend’ van Britse rijken. En hoe deze geniale vrouw de adellijke lanterfanters inruilt voor een carrière als onderzoeker en adviseur voor vele politici. Zij is de grondlegger van de verzorgingsstaat en met haar echtgenoot Webb richt zij de London School of Economics op.

Daarnaast geeft Nasar ruim aandacht aan de actualiteit die op dat moment speelt. Zo werden Marx, Marshall en Potter geconfronteerd perioden van honger en oorlogsdreigingen. Maar ook met erbarmelijke werkomstandigheden. De Oostenrijker Schumpeter wordt minister van financiën na de eerste wereldoorlog waarbij hij wordt geconfronteerd met het bankroet van zijn land.

Nasar laat ons kennis maken met de strijd die deze economen leveren met politici. Zoals Keynes en Fisher die premier Churchill en de Amerikaanse president Hoover proberen te overtuigen van hun ideeën. Daarnaast lezen we over de debatten tussen deze geniale economen. Schumpeter en de Oostenrijker Von Hayek vonden dat niet ingrijpen door de overheid vanzelf leidt tot economisch herstel. Zij ontmoeten tegenstand bij Keynes, Fisher en bijvoorbeeld Potter en Robinson. De Indiase econoom Senn plaatst ethiek op de economie agenda en neemt daarmee een andere positie in.

Sylvia Nasar laat zien dat de geniale economen ook zaken gemeen hebben. In de eerste plaats het relateren van hun ideeën aan maatschappelijke vraagstellingen. Als tweede de noodzaak van samenwerking tussen landen. Ten derde de noodzaak over instrumenten te beschikken die statistische gegevens inzichtelijk maken. Ten slotte dat zij theorieën en modellen belangrijk achten om voorspellingen te doen.

‘De wil tot welvaart’ is belangwekkend voor geïnteresseerden in de politieke economie. Het boek begeeft zich op het snijvlak van de (macro)economie en de politieke instituties.

Peter van den Boom is consultant te Vorden en docent bij verschillende master- en MBA-opleidingen. Hij is tevens auteur van een aantal artikelen en boeken.

In de boek wordt verteld hoe de economen vanaf de Industriële revolutie in Engeland tot de jaren 60 het systeem / model van de globale markt probeerden te begrijpen en probeerden bij te sturen aan elkaar geknoopt door redelijk vloeiend verhaal. Dit gezegd hebbende deed me dit boek een beetje aan "De wereld van Sofie" denken waar men aan de hand van allerlei filosofen een verhaal vertelden. In tegenstelling tot dat boek waar filosofen van allerlei pluimages werden getoond wordt in dit boek vooral vanuit een Angelsaksisch perspectief gekeken naar het economische model. Tevens is er natuurlijk de laatste jaren en zeker sinds 1970 tot waar het boek ongeveer loopt op dit gebied zoals het MMT model en onderzoek wat de geschiedkundige econoom Piketty heeft gedaan veel extra informatie vrijgekomen