Docentenreeks - Timemanagement voor docenten

Een boek dat alleen al om de casussen zeer interessant is. Rene van Kralingen is als geen ander in staat de praktijkproblematiek van het onderwijs neer te zetten. Het zweet breekt je soms uit als je de inleidende verhalen leest. Het boek leest makkelijk en is voorzien van allerlei tests en modellen. Het boek is dan ook goed bruikbaar bij zelfanalyse, teamontwikkeling en training. In het boek komen de belangrijkste taakgebieden van docenten aan de orde. Steeds weer wordt gewezen op de functie van deze taken en activiteiten. Bij onderwijsfuncties wordt gewezen op het belang van een goede instructie. Bij toetsfuncties wordt uitgelegd dat het geven van feedback soms gewoon overbodig is en niet meer functioneel is. Functionele coaching en begeleiding vraagt vooral om een gedifferentieerde aanpak. Mooi is beschreven hoe vergaderfuncties in de context van het onderwijs tot uiting kunnen komen. Onderwijsvernieuwingen die wél werken, worden mogelijk door een goede voorbereiding, een uitvoering volgens afspraken en een afronding waar lering uit getrokken wordt. Van Kralingen brengt een interessant hoofdstuk in over docenttype en voorkeuren voor bepaalde activiteiten. Het laatste hoofdstuk is vooral gericht op nieuwsgierige docenten, opleidingsmanagers en directeuren, want hoe komen die docenturenplaatjes nu tot stand?

René van Kralingen heeft een standaardwerk geschreven; niet alleen heeft hij grondig bronnenonderzoek gedaan, hij heeft ook in kaart gebracht waartoe Timemanagement zou moeten leiden. In het boek zijn een aantal toetsen opgenomen waarmee de onderwijsinstelling als geheel maar ook de individuele docent o.a. werkdruk in kaart kunnen brengen. Vervolgens reikt van Kralingen veel handvatten aan, ook weer voor hele teams en voor individuen, om te komen tot oplossingen. Bijna vanzelfsprekend komt hij daarbij, het onderwijs verschilt daarin natuurlijk ook niet van andere beroepsgroepen, op 'de juiste dingen goed doen'. Op dat kruispunt haalt hij Stephen Covey aan, die in zijn boek Prioriteiten de matrix Urgent/Belanrijk aanhaalt. Dat we die eigenlijk kennen als Eisenhower's matrix is minder belangrijk (daarom vinden we Covey uiteindelijk ook niet terug in de literatuurlijst?). De uitwerking van het model is vaag: hoewel de conclusie juist is (je zou op termijn moeten streven naar het uitvoeren van belangrijke/niet urgente taken), verzuimt de auteur te vermelden dat die keuze individueel af kan wijken omdat het van het takenpakket van docenten afhankelijk is. Op dat laatste aspect wordt hij helemaal vaag als hij een poging doet om te komen tot een lijst van kerntaakgebieden. Hij noemt dan onderwijzen, toetsen, coachen, vergaderen en vernieuwen. Hier worden activiteiten (handelingen) en hun overstijgende kerntaken verhaspeld. Een activiteit als vergaderen is een doe-ding, dat je als afspraak in je agenda kunt zetten: van 10 uur tot 11 uur: teamoverleg. Dat overleg vloeit voort uit een kerntaak, waarboven een doelstelling of resultaat gesteld is. Vergaderen ansich kan geen kerntaak zijn, behalve als je voorzitter van de Tweede Kamer bent. Juist omdat het boek in de laatste hoofdstukken vooral (goede!) handvatten aanreikt voor efficiency-verbetering (de dingen goed doen), is het jammer dat de uitwerking van wat effectiviteitsverbetering (de juiste dingen doen) zou moeten zijn, sneuvelt. Wie het boek als zelfstudiemateriaal gebruikt, zal een heldere sleutel missen die leidt tot slimmer werken, niet harder.