Gerard Heineken de man, de stad en het bier

Het boek van Annejet van der Zijl over de oprichter van Heineken is prachtig. Zodra je erin begint te lezen, kun je het niet meer wegleggen. Ik las het tenminste in één adem uit. Het is een heel meeslepend verhaal, over Gerard Heineken, een man die in de negentiende eeuw de bierfabriek oprichtte. Hij gaf tegelijk ook geld aan initiatieven in Amsterdam, zodat het Rijksmuseum gebouwd kon worden, en het Paleis voor de Volksvlijt bijvoorbeeld.
In de krant las ik dat hij niet de echte grootvader was van de beroemde Freddy Heineken. Dat staat ook in het boek beschreven: maar Gerard Heineken was zo groots om het kind wel te erkennen. En dat past in het verhaal over zijn goede hart, zoals Annejet van der Zijl dat zo mooi beschrijft. Het is daarom ook zo treurig dat alles over deze man vernietigt is, er is maar een foto en een brief van Gerard Heineken bewaard gebleven. Maar als je het boek leest, heb je toch het idee dat je zijn hele leven hebt gezien. Dat is knap gedaan. En het merk Heineken krijgt diepgang door het boek.

De ondertitel van dit boek doet eer aan dit goed gedocumenteerde levensverhaal van Gerard Heineken, de grootvader van de meer bekende Freddy Heineken. Tevens geeft het een heel mooi beeld van het na de Gouden Eeuw weer volledig verarmde Amsterdam. Het boek is bijzonder interessant en informatief en zeer prettig leesbaar, zoals alle boeken van Annejet van der Zijl. Gerard Heineken was de grondlegger van de welbekende bierbrouwerij. Een pionier met zakelijk inzicht, die zeker ook de menselijke kant niet uit het oog verloor en voor betere omstandigheden van zijn werknemers zorgde. Ook investeerde hij in zijn geboortestad Amsterdam, zodat mede door zijn initiatieven de stad zich weer oprichtte en een tweede Gouden Eeuw beleefd werd. Tal van bekende tijdgenoten passeren de revue en er zijn leuke wetenswaardigheden te ontdekken, zoals de invloed van Gerard Heineken bij het van de grond komen van het Rijksmuseum, de invoering van de hondenbelasting en de oprichting van zijn eigen kranten, o.a. De Telegraaf. Ook kom je te weten waar de vijfpuntige rode ster in het etiket vandaan komt en wat daarvan de betekenis is. Gerard Heineken sterft in de bloei van zijn leven, nog vol plannen voor zichzelf en zijn medemensen, de brouwerij en de stad. Het is absoluut jammer dat een groots man als 'Hein' zo in de vergetelheid geraakt is en het is een grote aanwinst dat Annejet van der Zijl deze man en de geschiedenis recht doet door dit boek te schrijven. Door de noten achterin het boek te plaatsen, zonder hinderlijke verwijzingen in de tekst, leest het boek lekker vlot door. De foto's zijn van toegevoegde waarde en dit boek is zo boeiend, dat je het niet weglegt voor het uit is.

Een biografie van Heineken: ik zou hem niet gekocht hebben als hij niet door Annejet van der Zijl was geschreven. Gelukkig wél gedaan, want wat zou mij anders veel ontgaan zijn! Het terrechte eerherstel van de ( n.b. niet biologische-) voorzaat van"Freddie" Heineken, die de grondlegger van het imposante Heineken familiebedrijfi is, maar nog veel meer, dat ik minstens zo interessant vind. Amsterdam in de negentiende eeuw, met stinkende grachten, armoede en rotzooi; een heel andere stad dan wij nu kennen. Een stad waar Gerard Heineken zich sterk voor heeft ingezet: we hebben veel aan hem te danken, en ik vermoed dat weinigen dat weten. Daarnaast
een nogal schokkend
inkijkje in een turbulente en ontluisterende familiekwestie, waar Gerard Heineken en zijn vrouw eveneens een bewonderenswaardige rol in spelen. Interessant om te lezen hoe deze rechtschapen mensen, die zoveel voor anderen en de stad Amsterdam gedaan hebben, bepaald niet gespaard bleven voor hardnekkige verdachtmakingen, waar zij uiteindelijk niet tegen op konden. En dit alles zo boeiend, informatief, en levendig geschreven als wij van Annejet van der Zijl gewend zijn. Een heel leuk boek:
Geen spijt dus van mijn aanschaf!

'En het zong door Amsterdam: alles wat die jonge Heineken aanraakte, veranderde in goud. Het had lang geduurd, maar eindelijk had nu ook de Nederlandse hoofdstad zijn 'Feest der vooruitgang' gekregen, en Gerard, die dit najaar zijn negenentwintigste verjaardag vierde, was op dit bal onbetwist een van de beste en meest energieke dansers gebleken.(…)' Annejet van der Zijl over haar nieuwste boek Gerard Heineken:

Hoe kwam je er bij om een biografie over Gerard Heineken te schrijven?
Ik werd gevraagd door een stichting die de familie en de firma vertegenwoordigt. Meestal zeg ik ‘nee’ tegen dit soort verzoeken, maar deze keer was ik enthousiast. Ik had zin in een verhaal dat zich afspeelde in Amsterdam, mijn eigen stad; ik had zin in de periode waarin hij leefde, en ik had zin in een nieuwe wereld, namelijk die van ondernemers en idealisten.

Er was weinig over hem bekend. Waar begon je met je onderzoek?
Bij het uitgebreide familiearchief van de Heinekens, waar ik vrije toegang tot kreeg en waar ik natuurlijk verwachtte veel materiaal over hem te vinden. Maar nee. Er was van alles, over alle familieleden, maar waar de brieven, de foto’s en de andere persoonlijke spullen van Gerard hadden behoren te zijn was alleen een soort leegte. Toen heb ik mijn onderzoek verlegd naar andere archieven, zoals die van historische kranten, het gemeentearchief enzovoort.

Kreeg je alle medewerking van de familie Heineken?
Ja, maar ze konden me dus niet veel helpen, omdat ze zelf zo weinig wisten. Freddy’s vader – de man die officieel Gerards zoon was maar dat niet bleek te zijn – bleek grote opruiming gehouden te hebben in het familiearchief en alles wat aan Gerard herinnerde, te hebben vernietigd. Freddy’s dochter zei letterlijk tegen me: ik hoop maar dat je voldoende kunt vinden!

Je zegt in een ander interview dat je onbeschaamd gesteld bent geraakt op Gerard? Waarom, wat is er zo bijzonder aan hem?
Ik vond het echt een leuke man: energiek, vrolijk, gul voor mensen en vernieuwend. Maar het meest bijzondere aan hem vond ik de manier waarop hij van jongs af aan zijn zakelijke talenten verenigde met een enorm idealisme om iets goeds te doen voor de wereld om hem heen.

Wat kunnen managers van Gerard leren?
Dat laatste. Dat zakendoen alleen maar om veel geld te verdienen uiteindelijk een heel beperkt mens van je maakt. En op termijn waarschijnlijk ook minder geslaagd als zakenman.

Als je de achtergrond van Gerard beter wilt leren kennen, welke plekken in Amsterdam zou je dan aanraden om te bezoeken?
In het Amsterdams Historisch Museum en het Stadsarchief is natuurlijk van alles over die tijd te vinden, en ook het Heineken Experience heeft een hoekje voor Gerard ingeruimd. Maar zelf zou ik vooral lekker gaan wandelen langs de adressen waar hij gewoond en gewerkt heeft. En je, zoals ik ook gedaan heb, proberen voor te stellen hoe ellendig Amsterdam er ten tijde van Gerards geboorte aan toe was, en wat een prachtstad het weer geworden was toen hij stierf – niet in het minst dankzij hem.

Voor meer interviews & boeken, zie www.bol.com/boekenredactie.

Behalve dat het boek mij boeide had het een vreemd neveneffect op mij. Zo halverwege het boek kreeg ik trek in een (ondergistend) biertje en dat nam naarmate ik verder kwam in het boek alleen maar toe. Maar dat terzijde. Als geboren Amsterdammer vind ik het erg mooi om te lezen over de minder florissante periode waarin de stad destijds verkeerde. Het was voor de gewone arbeider niet bepaald een feestje om in de stad te wonen. De bijdrage die Gerard Heineken heeft geleverd om de stad te verbeteren was mij onbekend. Een man met een mooi karakter, ruimdenkend en altijd bezig met het fraaier maken van de stad. Het boek is helder en overtuigend geschreven. Een aanrader.

Wat kan die Annejet van der Zijl vertellen! Niet alleen het leven van de Heinekens, maar ook de geschiedenis van de brouwerij en de stad Amsterdam worden zeer kleurrijk beschreven. Een "must' voor elke bierliefhebber en voor elke Amsterdammer.

Op prachtige wijze wordt de betrokkenheid van opkomende en succesvolle zakenlui beschreven bij de ontwikkeling van hun leefomgeving en de mensen die daar wonen. Daarnaast is het een prachtig tijdsbeeld van Amsterdam. Ook onthult dit boek een pikant detail over de Heineken dynastie. Maar daarvoor dient u het boek zelf te lezen.

Ik had al mooie recensies gelezen over dit boek, dus ik had best hoge verwachtingen. Deze zijn allemaal waar gemaakt. Heel fijn om te lezen.

Leuk, leesbaar en interessant boek van Annejet die leuk en geboeid beschrijft over het leven van Gerard Heineken. Vervolgens kom je erachter dat Freddy Heineken wel de naamdrager is maar officieel helemaal geen Heineken is maar een ' bastaard' als het ware. Inhoudelijk moet je dat zelf ondervinden door het lezen van dit boekje die je meeneemt in de geschiedenis van een man die Amsterdam op de kaart heeft gezet!

Goed geschreven en erg interessant boek over het leven van de grootvader van Freddie Heineken en zijn betekenis voor de ontwikkeling van de stad Amsterdam in de 19e eeuw. Ik heb het ademloos uitgelezen; wat kan Annejet van der Zijl toch geweldig schrijven! Je krijgt een prachtig beeld van de persoon en van Amsterdam in de 19e eeuw en de vele foto's maken het beeld nog completer. Een echte aanrader!