Help, de psycholoog verzuipt!

Het boek beschrijft in een lekker leesbare stijl aan de ene kant de catastrofale gevolgen van de marktwerking in de geestelijke gezondheidszorg en aan de andere kant de persoonlijke toegevoegde waarde van iemand die duidelijk kiest voor de menselijke maat.

Ik kocht het boek vanwege mijn interesse in voorbeelden van kanteling in de maatschapwij van marktgericht naar mensgericht denken en handelen. Het blijkt ook een praktisch toepasbaar boek voor mensen die beroepshalve bezig zijn met mensen. Er worden tal van casussen beschreven met de gekozen interventies.

Dit is een boek dat iedereen zou moeten lezen die medemenselijkheid hoog in het vaandel heeft staan en zich wil laten inspireren om trouw te blijven aan eigen normen en waarden, te doen wat goed is en niet mee te gaan in "hoe het heurt" of hoe het zou moeten.

Ik wil Frits Bosch enorm bedanken voor het schrijven van dit boek. Geen geringe opgave. Frits is voor mij een rolmodel.

De auteur weet zijn ervaringen recht uit het hart en met passie op papier te zetten. Prettig leesbaar, met een mix van praktijk en beleid. De lezer krijgt inzicht in de praktijk van een psycholoog, die in zijn werk zijn cliënten op de eerste plaats zet en duidelijk maakt dat grote GGZ-instellingen (en overheidsbeleid) dat nogal eens vergeten.

Frits Bosch is eerstelijnspsycholoog en in die functie werkzaam geweest van 1980 tot 2017. Het overgrote deel van zijn werkzame leven heeft hij een eigen praktijk gevoerd. Het is een periode geweest van aanzienlijke veranderingen in alle facetten van de zorg en veel veranderingen brachten onrust, onduidelijkheid en uiteindelijk ook onvrede met zich mee. Om nog maar te zwijgen over gevoelens van onthutsing over genomen besluiten vanuit het ministerie van VWS. Niet alleen binnen de vakgroepen, maar zeker ook bij de cliënten. De gevolgen van de marktwerking en de bezuinigingen in de zorg zijn nijpend en komen de cliënten op verschillende punten niet ten goede.
Bosch is een zeer bevlogen man, die vele zaken met lede ogen heeft aangezien, maar zich ook strijdbaar heeft opgesteld. Lezingen, presentaties, brieven etcetera heeft hij aangegrepen om stelling te nemen tegen besluiten vanuit Den Haag.
In zijn boek 'Help, de psycholoog verzuipt!' beschrijft Bosch deze veranderingen en geeft hij praktijkvoorbeelden uit eigen ervaringen ter verduidelijking. Hoe is dit boek er gekomen?
Nadat zijn laatste werkdag als psycholoog gewerkt was en er een dossierkast met verzamelde paperassen, beleidsnotities, dossiers, brieven en krantenknipsels getuigden van zoveel jaren arbeid, kwam het idee om een boek te schrijven over zijn ervaringen in de praktijk en allerhande cliëntcontacten. Al schrijvend en de jaren overdenkend is het uitgegroeid tot een algehele beschrijving van wat de reorganisatie binnen de Geestelijke Gezondheidszorg teweeg heeft gebracht.

Het lezen van dit boek heeft me bijzonder aangegrepen, onthutst en - plaatsvervangend? - boos gemaakt, omdat ik door mijn werkzaamheden veel affiniteit heb met deze beroepsgroep.
Aan het begin van de jaren '80 (van de vorige eeuw moet ik zeggen) zette Bosch een groepspraktijk op, die met veel enthousiasme werd ontvangen door zowel cliënten als huisartsen. Vanuit het regionale ziekenfonds werd hem een experimentele vergoeding verleend en al snel werd het duidelijk dat hun klanten veel vlotter en bovendien meer naar tevredenheid behandeld werden. Zelfs vanuit het ministerie kwamen positieve geluiden op de resultaten van dit initiatief, zodat Bosch zich er hard voor heeft gemaakt om een samen met collega's een landelijke organisatie op te zetten van eerstelijnspsychologen.

Het meest onvoorstelbare gebeurde; vanuit de GGZ kwam de concurrentie op stoom. De POH-GGZ (Praktijkondersteuner huisartsen, vanuit de GGZ gedetacheerd) - lees; minder opgeleide - werd in het leven geroepen en de zorgverzekeraar en politiek maakten het de vrijgevestigde psychologen moeilijk in hun voortbestaan. Met name tijdens de regeringsperiode van minister Edith Schippers zijn er vanaf 2012 drastische maatregelen genomen en leek er belangenverstrengeling te zijn ontstaan door dubieuze werkzaamheden van haar partner. Van haar beloofde transparantie bleef niet veel meer heel. Follow the Money heeft zich in dit onderzoek vastgebeten en kwam met verbijsterende conclusies.

Wat in mijn ogen nog het meest misplaatst is, is dat de concurrentie vanuit de GGZ zich op de commerciële toer is gaan profileren, om toch maar te kunnen zorgen voor de opgelegde positieve omzetcijfers. Zo werden er VVV-bonnen beloofd aan cliënten die alsnog verleid konden worden om een vragenlijst in te vullen en gratis eerste consulten. De grote vraag die in de lucht blijft hangen is of de productiedrang en de ijver om de omzet te vergroten, de cliëntenzorg wel ten goede komt.

'Help, de psycholoog verzuipt!' biedt een heel compleet beeld aan de lezer die belangstelling heeft voor de werkzaamheden van de psycholoog, maar bovenal maakt het duidelijk wat de desastreuze gevolgen zijn van de marktwerking.
Laat het duidelijk worden dat het centraal stellen van de mens bóven de commercie en winstbejag behoort te staan!!! Een absolute aanrader!

Frits Bosch schrijft de behandeling van zijn patiënten door middel van casussen. Het boek leest door de natuurlijke manier van zich uitdrukken lekker soepel. Hij gebruikt geen moeilijke woorden, waar ze niet nodig zijn.
Bosch houdt het dicht bij huis, om maar te zeggen. Zijn persoonlijke gevoelens, privé-herinneringen en waarnemingen zijn door het hele boek heen geweven.
Duidelijk is dat Bosch teleurgesteld werd door de overheid en de werking van de GGZ.
In tegenstelling tot zijn eigen opvatting samen met die van de meeste vrij gevestigde psychologen, dat het persoonlijk contact met de patiënt voorkeur verdient, staat de uitvoering van de GGZ wat een meer commerciële aanpak heeft. Daar staat niet de patiënt op de voorgrond, maar de regeltjes en niet te vergeten: het geld!

Een gedeelte van een citaat van psychiater Remke van Staveren in dit boek deed me huiveren:
"Ik had laatst een woedende huisarts aan de lijn. Wat bleek? Hij had maanden geleden zijn patiënte naar onze GGZ-instelling gestuurd vanwege een ernstige depressie. Patiënte kwam op de wachtlijst van het zorgprogramma 'stemming en angst'. Dat duurde zó lang dat ze, inmiddels de wanhoop nabij, zich 'suïcidaal uitte'."

Door 'Help, de psycholoog verzuipt' geeft Frits Bosch een duidelijk zicht op de strijd die hij, samen met andere psychologen heeft moeten voeren tegen ziektekostenverzekeraars.
Het mag tot niet zo zijn dat mensgerichte behandeling door markt(werking)gerichte behandeling vervangen wordt?
Dit s is een aanrader voor iedereen die interesse heeft in de gezondheidszorg in Nederland.

Uit het hoofdstuk 'Kan ik helpen?' waarbij je echt in een deuk ligt van het lachen, lees je ook meer over de werkwijze van Frits Bosch:

"Mijn benadering was erop gericht om eerst een goede relatie op te bouwen met de cliënt, waarbij ook ruimte was voor hun persoonlijke verhaal, en niet te vergeten voor humor. Ik probeerde iedere cliënt hulp op maat te geven, en daarbij maakte ik gebruik van verschillende behandelvormen." en
"De vraag is of zorgverzekeraars wel in staat zijn om een goede selectie te maken tussen zorgaanbieders. In de GGZ zie ik dat de afgelopen acht jaar steeds vaker gekozen wordt voor 'oplossingen' waarbij de burger meer geld moet betalen voor minder kwaliteit."

In het nawoord lees je behalve hoe de titel tot stand is gekomen ook waar de keuze voor de afbeelding van de cover vandaan kwam, gevolgd door een dankwoord.
Achter in het boek staat een lijst met geraadpleegde literatuur en de gebruikte (voet)noten op nummer.

In 2011 heeft Frits Bosch ook meegewerkt aan een protestclip tegen bezuinigingen van Minister Schippers in de eerstelijns - GGZ.
Luister ook naar de Protestsong Psychologen Eerstelijn op YouTube
Landelijke Vereniging Eerstelijnspsychologen

Ik heb 'Help, de psycholoog verzuipt' graag gelezen.