Het Kan Wel armoede hoeft niet

Liefdadigheidsorganisaties spreken ons voortdurend aan om te storten voor hun goed doel. En telkens is het moeilijk kiezen welke goede zaak hoeveel van onze centen verdient. Volgens filosoof Peter Singer is het echter heel simpel: “Geef vijf procent van je netto inkomen enkel en alleen aan de allerarmsten van de wereld. Dan pas leid je een ethisch leven.”

“Je wandelt langs een ondiepe vijver en ziet een kind verdrinken dat je van haar noch pluim kent. Er is niemand anders in de buurt en je weet dat je dat kind zonder gevaar voor eigen leven kan redden. Wat doe je?” Bijna iedereen springt in het water “omdat het een universeel geloof is dat we anderen in nood moeten helpen,” aldus Singer. “Maar als we zo onbaatzuchtig kinderen redden die we niet kennen, waarom laten we er dan duizenden sterven in de derde wereld terwijl we ze met een relatief bescheiden bedrag zouden kunnen redden?”

Dat het in de wereld allemaal niet rechtvaardig is verdeeld, is geen nieuws. Het aantal dat wereldwijd met minder dan 1,25 dollar (95 eurocent) per dag moet rondkomen, mag de voorbije twintig jaar ondanks de stijging van de wereldbevolking dan wel van 2 miljard naar 1,4 miljard zijn gezakt, het blijft een ontstellend grote mensenmassa. Voor alle duidelijkheid: het gaat om 95 cent koopkracht in de westerse wereld. Kom hier maar eens rond met zo’n habbekrats. En dan mogen er volgens een recent rapport van Unicef wel steeds minder kinderen sterven in de derde wereld, het zijn er nog altijd 6,9 miljoen per jaar die hun vijfde verjaardag niet halen. Oftewel: 18.900 per dag. “Een tragedie, een morele smet op een wereld die zo rijk is als de onze,” stelt de filosoof. Uiteindelijk bezit de rijkste 10 procent maar liefst 85 procent van de rijkdom terwijl de helft van de mensen amper 1 procent heeft om onderling te verdelen.

We betalen toch genoeg belastingen! Volgen Singer valt dat tegen. In 2010 gaven de rijke landen 97,5 miljard euro aan de ontwikkelingslanden. Dat lijkt veel maar het is maar 0,32 procent van wat die rijke landen aan inkomsten hebben. We moeten geen hulp bieden maar handel stimuleren zodat de arme landen zichzelf uit de ellende kunnen werken! “Klopt,” zegt Singer. “Het afschaffen op subsidies op landbouwproducten zou zowel op humanitaire als economische gronden voorrang moeten krijgen. Maar de machtige belangen die zich hebben verenigd tegen de afschaffing van handelsbarrières maken een politieke omslag onwaarschijnlijk.” Dat de armste landen vaak corrupte landen zijn met slecht functionerend instellingen, ontkent Singer evenmin maar “de onzekerheid over de invloed van onze hulp ontslaat ons niet van onze verplichting te geven.”

Om extreme armoede uit de wereld te helpen, rekent Singer uit dat iedereen in de geïndustrialiseerde wereld 5 procent van zijn inkomen moet wegschenken. “Een bescheiden bedrag, eenvoudig te vinden door minder uit te geven aan zaken die je toch niet zou missen als je ze niet zou gekocht hebben,” klinkt het. Omdat iedereen hetzelfde laten betalen weinig eerlijk is, stelt hij een systeem van ‘zelf opgelegde belastingschalen’ voor. Het komt er op neer dat de 90 procent minst rijken 1 procent van hun inkomen, de 9 procent rijkste 5 procent en het allerrijkste percentiel 10 tot 33,3 procent. Om mensen aan te zetten tot gulheid, moet er volgens de filosoof wel een ‘geefcultuur’ komen waarbij mensen open zijn over wat en hoeveel ze geven. Want door meer openheid te creëren over ‘geven, zal er ook meer gegeven worden, blijkt uit onderzoek. Het is zoals met huizen, auto’s, vakanties, kleren, … Mensen meten zich graag. Waarom doen ze dat dan niet als het om ‘geven’ gaat? Omdat Jezus heeft gezegd dat het hypocriet is, meent Singer. “Maar wat geeft dat? Is het niet belangrijker dat het geld naar een goed doel gaat, dan dat het uit ‘zuivere’ motieven wordt gegeven,” klinkt het.

Ik behoor sinds het lezen van Singers boek tot de vijf procenters. En ik moet daar nu prat op gaan.

Een boek dat je doet nadenken over je eigen verantwoordelijkheid. Het zet je echt aan om actief iets te doen tegen de ongelijkheid.