Het lied en de waarheid

Geschreven bij Het Lied En De Waarheid

Kinderen en dronkaards vertellen de waarheid.

Of dit werkelijk zo is, valt te bezien, maar dit gegeven schept een grote uitdaging voor de lezer en de schrijver van het boek “Het lied en de waarheid” van Helga Ruebesamen.
In dit boek wordt de lezer meegenomen in de herinneringen van de schrijfster aan de hand van een kind. Kinderen verzwijgen de waarheid niet uit angst om iemand te kwetsen, dit maakt dat het boek open en eerlijk begint. Of het boek daardoor ook een betrouwbaar verhaal weergeeft is te betwijfelen.
Met afwisselend succes lukt het Helga Ruebesamen een geloofwaardig kind neer te zetten met haar fantasieën, gelardeerd met volwassen herinneringen. Louise Benda, de hoofdpersoon van het boek, Lulu genoemd, vertelt haar verhaal na vele jaren.
We vallen binnen bij Lulu als ze nog maar 5 jaar is. Ze woont met haar moeder, die zich een filmster voelt en haar vader, een arts, op het eiland Java.
Lulu heeft een levendige fantasie, wat te merken is door haar beschrijvingen van de beek waarnaast hun huis ligt, deze beek was vroeger een prinses en de boom, een vroegere prins, die bij de beek staat. Zo fantaseert ze over alles, ook de werkelijkheid wordt omgezet in een fantasie.
Haar Javaanse bedienden worden nachtwezens genoemd. Deze zorgen blijkbaar beter voor haar dan haar eigen moeder, omdat ze met veel meer liefde over hen verhaalt.
De nachtmensen knuffelden haar zonder haar ook maar ergens om te verzoeken. Bij hen voelde ze zich vrij. Dit in tegenstelling tot haar moeder die geen liefde gaf, maar enkel regels.
Al snel is duidelijk dat het mooie leven maar een farce is die haar moeder in stand probeert te houden. Ze is slim en ziet meer dan de volwassenen denken. Kleine potjes hebben grote oren en al snel nadat Lulu ziet hoe de broer van haar vader, Ook Felix, het hele huishouden op zijn kop zet, komt er een drastische verandering in Lulu’s leven.

Het eerste deel van de roman gaat ongeveer tot de helft van het boek en vormt tot hier een bevredigende en discrete eigenheid. De schrijfster geeft de lezers het gevoel de magie en verwarring van Lulu’s jeugd te ervaren uit eerste hand.
De liefde leert ze kennen in de vorm van verlies: Ze moet haar geliefde land achterlaten als de familie koers zet naar Europa. Wat betreft timing had het niet slechter gekund. 1939 Is de grimmige tijd net voor de Tweede Wereldoorlog losbarst.
De Familie is van origine Joods, waardoor er een periode van nog meer verlies volgt. Ze heeft hevige heimwee naar haar oude Indonesische huis. Het gezin valt uit elkaar, Lulu wordt minder levendig en haar leven verschrompelt tot een depressief bestaan.
De jaren vliegen voorbij en er gebeurt ontzettend veel. Ondanks dat Lulu ouder is geworden lijkt ze niet in staat te zijn alles om zich heen en de gebeurtenissen in haar leven te verwoorden en te analyseren. De volwassen Lulu lijkt het spoor bijster te zijn, ook al is ze intelligent, en het verhaal krijgt een leegte. Clichés vormen het vervolg van het boek dat zo aangrijpend begon.
Het wordt meer en meer een verzameling nauwkeurig geregistreerde gebeurtenissen dan een levensverhaal waar de schrijfster bij betrokken is. Het verhaal bezwijkt aan de kinderlijke vertellingen waarin de levendigheid van het eerste deel van het boek nu ontbreekt.
De volwassen Louise is interessant, maar kan toch niet de mysteries aan het licht brengen die ze in het verleden heeft opgeworpen. Ze geeft geen antwoord op onze vragen, die ook haar eigen vragen moeten zijn geweest. Ook al voelen we sympathie voor de ontberingen en het verliezen die de jonge Lulu heeft moeten doorstaan in de periode ’39-’45, we voelen ons er toch niet helemaal bij betrokken.
Misschien is het opzet van de schrijfster, misschien per ongeluk, maar aan het eind van het boek houden we een onbevredigd gevoel over en een groot verlangen naar het leven wat is geweest. De magie, de liefde, de volmaaktheid van haar leven in de Javaanse idylle.

Geschreven bij Het lied en de waarheid

De flaptekst van dit boek sprak me heel erg aan. Ik had het beeld voor me dat het over de Tweede Wereld Oorlog ging, vanuit de ogen van een kind. Over het algemeen spreken boeken over waargebeurde dingen, zoals oorlog me totaal niet aan. Ik ben daar meer een beetje huiverig voor, maar na het lezen van De Bakkerdochter begin ik dit genre langzaam aan te ontdekken. Vandaar dat ik nieuwsgierig was naar dit boek.

Het eerste wat me opviel, toen ik begon aan dit boek was de schrijfstijl. Het leest heel vlot weg en hoewel je weet dat het het perspectief van een kind is, voelt het niet als dat je een vijfjarige hoort spreken. Al zie je wel de wereld zoals een vijfjarige dat zou doen: als een klein hummeltje dat veel hoort maar nauwelijks uitleg krijgt. Het geeft een heel apart gevoel tijdens het lezen.

Louise (LouLou) is heel pienter en weet zich heel goed zo te laten zien aan de buitenwereld zoals de omgeving dat van haar verwacht, hoewel ze net zo hard koppig is (ze wil bijvoorbeeld alleen maar op blote voeten lopen) en ze wil graag op avontuur. Soms is het een beetje eng hoe ze – wanneer het verhaal vordert – ze zichzelf kan afsluiten van de wereld.

Ik vond de omgeving die op Java en Bali werd geschetst erg mooi. Het lijkt me heerlijk om daar te wonen, het kwam heel relaxt over met een mooie natuur. Ik vroeg me wel af waarom de familie in de twee landen woont, aangezien hun roots in Nederland liggen. Louise kent geen ander thuis dan het huis op Java, dat is vooral te merken als ze voor het eerst naar haar opa op Bali gaat en heimwee heeft. Later ook als ze eindelijk naar Nederland vertrekken en ze constant vraagt wanneer ze terug gaan en ze verdrietig is dat de herinneringen aan thuis langzaamaan vervagen.

Wat me trouwens opviel is dat er eigenlijk niets aan Louise wordt uitgelegd. Meestal krijgt ze een ontwijkend antwoord op lastige vragen en wat er gaat gebeuren wordt ook niet toegelicht. Zo gaat ze eigenlijk vanuit het niets naar Nederland, als lezer vang je de hints wel op waarom dat gebeurt. Nou ja, je gokt er een beetje naar, want je hoort niet meer dan Louise hoort. Ergens snap ik wel dat ze haar weinig vertellen, want ze is dan nog maar vijf, maar aan de andere kant, het is wel een gigantische verandering. Daar zou je iemand toch op voorbereiden? Of was dat in de jaren dertig zoveel anders?

Hoewel Louise de wereld op een bepaalde manier ziet dat ie heel mooi wordt, blijft er een constant rauw randje aanwezig. Soms duurt het enkele hoofdstukken om te begrijpen waar dat randje vandaan komt en waar de grote mensen in het boek het over hebben gehad. Bijvoorbeeld toen de vader van Louise alsmaar boos werd op het moment dat er brieven verschenen.

Zoals ik in de intro aangaf, dacht ik dat in dit boek de oorlog centraal stond. Aan het einde van de eerste alinea op de achterflap staat immers dat ze naar Nederland komt en onderduikt. Het komt ook wel aan de orde, maar het verhaal gaat meer over het opgroeien van Louise in twee totaal verschillende culturen. Hoe ze haar weg probeert te vinden en hoe ze de wereld ervaart. Soms met een boezemvriend en soms alleen.

Het boek vond ik indrukweekend en erg mooi. Een van die boeken die je meer dan eens leest.

Geschreven bij Het lied en de waarheid

Dit boek gaat over het leven van de auteur in Nederlands- Indië. Het boek is verdeeld in 4 delen.

Het eerste deel gaat over haar leven als 5-jarige in Nederlands-Indië. Het is helemaal vanuit haar gezichtspunt geschreven. Voor haar is het leven daar een waar paradijs. Ze beleefd verschillende avonturen die echt zijn of die ze zelf verzint.

Het tweede deel gaat over de reis van Nederlands-Indië naar Nederland, met de boot Garoeda. Het is een barre reis en onderweg gebeurt ook nog iets verschrikkelijks dat Louise, de hoofdpersoon en haar tante Tinka voor het leven zal tekenen.

In deel 3 komen ze aan in Marseille en gaan van daaruit naar Nederland. In Marseille en Parijs ontmoeten ze ook nog allemaal familie. Als ze dan eindelijk ik Den Haag aankomen bij oma Mimi kan er weer wat meer rust komen. Maar dan breekt de WO II uit en is het gedaan met de rust. Ze wil eigenlijk vanaf dat ze op de boot zit alweer meteen naar huis. Het is ook de bedoeling dat ze weer naar Nederlands-Indië teruggaan, maar die kan niet meer door de oorlog.

Deel 4 gaat over de tijd dat ze ondergedoken zitten.

Het is een heel meeslepend verhaal en het is geschreven vanuit het perspectief van Louise Benda. Zij is in het begin van het verhaal 5 jaar oud. Dit is heel erg goed gedaan. Soms zitten er stukken in waarin ze als volwassene terug kijkt op wat er is gebeurt en probeerd ze te reconstrueren wat er destijds is gebeurt. Je voelt vaak het verdriet en de heimwee door de letters heen. De beschrijving van het leven op Java en Bali is ook heel erg mooi en levendig. Dit is een boek dat je niet makkelijk weglegd en zeker nog een keer wil lezen.

Geschreven bij Lied En De Waarheid Pap

Ondanks dat ik mij gehele jeugd in Indonesië heb gewoond, kon dit boek mij niet echt boeien.
Het verschil tussen werkelijkheid en fantasie was te groot.

Geschreven bij Het lied en de waarheid

Nu vraag ik me alleen maar af: Waarom heb ik dit boek niet eerder gelezen, hoe kan het dat dit boek aan mijn aandacht is ontsnapt? Een fantastisch boek! Prachtig! Meestal wil ik een boek zo snel mogelijk uitlezen, maar dit boek niet. Ik wilde niet dat het uit was, ik legde het weg om het even later toch weer op te pakken. Het is zo jammer dat ik nu toch de laatste bladzijde heb omgeslagen. Toen ik op internet naar informatie zocht, kwam ik allerlei gezeur tegen of het wel de "waarheid" is, of het allemaal wel echt zo gebeurd is. Voor mij doet het er helemaal niet toe, het is een boeiende roman en geen geschiedenisboek. Over de inhoud ga ik hier niets meer schrijven, daar is al genoeg over geschreven. Lees het en geniet ervan. Hoe deze schrijfster de gedachten en droomwereld van een klein meisje beschrijft is geweldig.