Het verlangen van Martha Dijk een genealogische roman

Bij het zien van de mooie cover van Het verlangen van Martha Dijk van Siep Kooi wil je weten van wie koffer is en wat het verhaal erachter is. Je kan in ieder geval zien dat de koffer uit een ver verleden komt. De titel maakt nieuwsgierig, je wilt weten wie Martha Dijk is en waar ze naar verlangt.
De auteur vertelt eerst iets over zijn jeugd, over zijn logeerpartijen bij zijn opa en oma en hoe hij aan de koffer, die op de cover staat, komt en hoe die mensen er weer aan zijn gekomen. Door zijn manier van schrijven heb je het gevoel dat je de logeerpartij zelf mee maakt. Daarna volgt het verhaal van Martha Dijk die zelf haar levensverhaal vertelt tot het moment dat ze uiteindelijk haar langgekoesterde droom vervult. Ook tijdens haar verhaal heb je het gevoel dat je het zelf meemaakt, zo beeldend is het verhaal geschreven.
Het verlangen van Martha Dijk van Siep Kooi is het verhaal van de verre voorouders van de auteur, vertelt door, zoals gezegd, Martha Dijk. Martha Dijk was een vrouw die nogal spraakmakend was en voor haar tijd soms zelfs wel te bespraakt was. Als het moest dan kon ze goed haar mannetje staan en van zich afbijten. Het levensverhaal van Martha Dijk laat zien hoe de mensen in haar tijd leefden, dat ze het vaker niet makkelijk hadden, dan wel makkelijk hadden. Het is een verhaal waar overlijden soms wel de hoofdrol lijkt te spelen in de levens van de mensen om Martha Dijk heen en ook zelf ontkwam ze niet aan persoonlijk leed. Martha zorgde zelf een paar keer voor een schande zoals bijvoorbeeld door te trouwen met iemand dat niet kon en waar veel mensen heden ten dage ook op tegen zouden zijn. Maar ze was er ook voor een aantal mensen die haar lief waren, waarin zij zichzelf herkende of hen simpelweg begreep en voelde zich schuldig als ze een tijdje teveel met zichzelf bezig was geweest zoals bijvoorbeeld met de geboortes van haar kinderen. Dankzij haar verhaal krijg je een mooi inkijkje in hoe het leven vroeger was, wat men voor werk deed, hoeveel men ongeveer verdiende, hoe het leven op het platteland was, in wat voor huizen men woonde en met hoeveel mensen, hoe de levens van de mensen was, hoe belangrijk het geloof was voor de mensen, hoe de familiebanden waren en het leven in de plaatsen waar Martha leefde was. Je begrijpt tijdens het lezen van haar verhaal steeds beter waarom ze het verlangen heeft en hoopt dat ze die ooit kan vervullen. Ze vertelt ook hoe men aan diverse namen komt zoals bijvoorbeeld hoe de familie Kooi aan hun achternaam komt. Soms moet je ook wel lachen om haar zoals bijvoorbeeld als ze vertelt dat ze als kind altijd luid sprak als ze door het plaatsje Doodstil liepen. Je komt gelijk te weten waarom die plaats zo heet en dat is om een andere reden dat veel mensen zullen denken.
Het is een verhaal dat je in het tijdsbeeld moet bekijken zoals bijvoorbeeld als men weduwe of weduwnaar werd, men vaak al snel hertrouwde en dat veel vrouwen stierven in het kraambed. Ondanks dat je het verhaal in het tijdsbeeld moet bekijken, kan het soms ook voorkomen dat je iets herkent dat heden ten dage zich ook geregeld afspeelt zoals bijvoorbeeld dat er kinderen zijn die niet weten wie hun biologische vader is. Daarin kan je zien dat sommige gebeurtenissen van alle tijden zijn. Soms is er een zin in het Gronings geschreven. Het is voor te stellen dat als je geen Gronings spreekt, het lastig lezen is, maar toch is het goed dat die zinnen niet vertaalt zijn naar de Nederlandse taal, het geeft net dat beetje weer dat het verhaal zich in de provincie Groningen afspeelt.
Aan het hele verhaal is het te merken dat de auteur veel onderzoek heeft gedaan naar het verleden van zijn voorouders. Hij heeft feit en fictie heel mooi met elkaar weten te verweven. Dat heeft hij zo goed gedaan, dat je niet weet wat feit is en wat fictie.

Siep Kooi brengt in Het verlangen van Martha Dijk zijn familiegeschiedenis weer tot leven. Toen ik het boek zag, was ik vooral benieuwd op welke wijze Siep deze geschiedenis met de lezer wilde gaan delen. Want een familiegeschiedenis is een persoonlijke zoektocht die veel aan het licht zou kunnen brengen.

Elk hoofdstuk laat zien in welke tijdsperiode Siep de lezer meeneemt in zijn verhaal. Hierdoor is het goed opletten, omdat er veel mensen de revue passeren en het in het begin zoeken is, wie bij wie hoort en in welke context. Opvallend aan dit boek is de schrijfstijl. Het is persoonlijk, maar toch heel boeiend voor de lezer. Het is letterlijk een genealogische roman die op een boeiende wijze aan de lezer gepresenteerd wordt.
Op de cover is een opvallende koffer te zien, die in het verhaal een belangrijke rol speelt. Hierin werden papieren, kaarten en herinneringen aan de familie bewaard. Martha Dijk heeft deze koffer lange tijd in bezit gehad. Toen zij emigreerde naar Amerika, gaf ze deze door in de familie die in Nederland achterbleef. Martha leefde in de periode 1819 tot 1899. Siep Kooi heeft in deze roman het verhaal over zijn familie om Martha laten draaien. Zij is ook aan het woord in dit intrigerende boek.

Pas nadat ik het boek uit had, kwam ik tot de ontdekking dat achter in het boek een stamboomoverzicht geplaatst was, met een ruime toelichting. Ik had deze liever aan het begin van het boek gezien, omdat deze vrij uitgebreid is. De familie kende veel leden die zich generaties lang fors uitbreidde. Hierdoor was het verhaal, zeker in het begin, wat makkelijker te lezen geweest, omdat ik dan had kunnen terugkijken wie aan wie verbonden was.

Daarnaast is er achter in het boek een ruime beschrijving van negen bijlages die het verhaal nader verklaren. Deze worden opgevolgd door een uitleg van de noten en een kort dankwoord. Het boek sluit af met foto’s die een lange geschiedenis laten zien van de familie van Siep Kooi.

Ik ben verrast door deze interessant geschreven genealogische roman. De familie komt tot leven en laat van het leven van op het oog arme dagloners zien, wat er bewaard is gebleven. Vaak werden van deze mensen weinig geschiedenisherinneringen bewaard ,omdat ze geen geld hadden om papieren of documenten aan te schaffen. Duidelijk na het lezen van dit boek is hoe sterk en volhoudend de familie van Siep Kooi is geweest, waardoor een rijke geschiedenis nu tot leven is gekomen in deze prachtige en interessante roman.

Het verlangen van Martha Dijk speelt zich voornamelijk in het noordoosten van Groningen af. Het is een interessant boek voor lezers die geïnteresseerd zijn in familiegeschiedenis, maar ook in de geschiedenis van het noorden van Nederland. De schrijfstijl is boeiend en begrijpelijk geschreven. Het is een verhaal dat nergens langdradig wordt, maar steeds levendig beschreven blijft. Ik heb met veel plezier deze genealogische roman gelezen.