Dit kan niet waar zijn onder bankiers

Na de eerdere boeken van deze schrijver, was ik benieuwd naar dit onderzoek onder bankiers. Want deze engerds hebben ervoor gezorgd dat het bijna fout ging in 2008, toch? Geldbeluste cokesnuivers die erop los gokten met onze tegoeden en daarna met onze belastingcenten werden gered. Althans dat was het beeld dat ik erbij had, de auteur stelt dit beeld grondig bij en laat overtuigend zien dat bankiers geen casinogokkers zijn, maar dat het bancaire systeem in zijn totaliteit niet deugd. De perverse prikkels corrumperen alles en iedereen. Nog veel enger dus. Er is een horion van vijf minuten, want je staat zo op straat, dus na mij de zondvloed. En er is geen relatie meer tussen risico nemen, verantwoordelijkheid dragen en de prijs betalen als het misgaat. En naarmate het boek vordert ga je beseffen dat niemand snapt hoe complexe bancaire producten werken, en als het fout gaat, hoe we in moeten grijpen. Kunnen we hier iets aan doen voordat het te laat is?

Zelden is een complexe werkelijkheid zo duidelijk beschreven, met een juiste combinatie van afstand en respect voor zijn bronnen, als in dit verslag van een groot avontuur. Gedeeltelijk is dit een journalistieke, wetenschappelijke en maatschappelijke ontdekkingsreis, gedeeltelijk een oefening in literaire verslaglegging. Het resultaat is opmerkelijk en op al deze terreinen zeer geslaagd.
Ik hoop dat dit boek en de inzichten die het verschaft in de werking van de bancaire wereld, die voor een groot gedeelte een uiterst belangrijk maatschappelijk en politiek instituut is, de hype overleeft die een wijdverbreide emotionele afwijzing van "de graaiers" op dit moment heeft geschapen.
Gelukkig heeft dit boek en de gelegenheden waarin de schrijver zijn inzichten toelicht veel aandacht gekregen. Nu is de politiek (en u en ik) aan de beurt.

Een aanrader voor geïnteresseerde leken op het gebied van de financiële wereld. De schrijver geeft een verhelderende inkijk in de werking van en onderlinge strijd tussen én binnen banken en aanverwante instellingen. Hierbij maakt hij duidelijk en invoelbaar wat de invloed is van de dynamiek tussen werknemers met verschillende functies, belangen en verantwoordelijkheden, hoe hun persoonlijkheden en prestatiedruk grotendeels hun functioneren bepalen en hoe de combinatie van dit alles leidt tot zowel prestaties als enorme risico's. De schrijver heeft aandacht voor zowel het systeem als de mensen daarbinnen en verkiest van begin tot einde nuance boven sensatie.

Wanneer je verwacht dat de bankwereld wordt opengelegd en je eindelijk inzicht krijgt in de besmette producten en hoe ze tot stand komen, kom je bedrogen uit. Het is een boek waarin Luyendijk interviews beschrijft die hij had met bankiers, oud-bankiers en medewerkers van banken. Zijn focus is gericht op de City in Londen. Dat houdt al een beperking in. Hij omschrijft meer hoe sommige bankmensen denken, dan dat hij werkelijk ingaat op de giftige producten. Hij komt niet echt met een heldere conclusie. "Het kan zomaar weer gebeuren" maar dat wisten we eigenlijk al. Bankiers weten niet goed wat ze met dit boek aan moeten. Kan ook niet anders, want Luyendijk is geen bankier. Luyendijk is een interviewer en weet eigenlijk niet hoe je een consumentenbank of zakenbank moet runnen. Hij relt een beetje met de meute mee. Daardoor krijgt het hele verhaal een populistisch tintje. Wanneer iemand die niets weet van bankmensen en op een vermakelijke manier een prettig leesbaar boek daarover wil lezen, kan ik dit boek aanraden. Maar verwacht geen mening of oplossing hoe banken in de toekomst georganiseerd zouden moeten worden of er een oorzaak van de crisis in te vinden. Nee verre van... Vandaar maar drie sterren.

Joris Luyendijk wil maar niet boos worden. Niemand kan er iets aan doen dat we onvermijdelijk afstevenen op een gigantische crash en totale chaos, dat is zo'n beetje zijn conclusie.
Het boek is, net als zijn andere, vaardig en met humor geschreven. Luyendijk is een vriendelijke antropoloog en we lezen dan ook een cultuurschets, een beschrijving van een eigenaardige habitat, bevolkt door uiteenlopende bankierstypes. Nee, inderdaad, geen individu valt deze systematische puinhoop aan te rekenen.
In de verantwoording zegt Luyendijk niet te zijn toegekomen aan onder meer fiatgeld. Ook die andere 'elephants in the room', de centrale banken met voorop de BIS en de Fed, komen niet aan de orde.
Terecht constateert de schrijver dat democratie en de politiek onze enige hoop zijn om op vreedzame wijze de macht te heroveren op de mondiale financiele sector. Zijn redenering dat misschien alleen een mondiale regering daartoe in staat zou zijn, zou veel mensen wakker moeten schudden: die (centrale) bankiers en politici die regelmatig over een nieuwe wereldorde spreken, zijn dat niet dezelfde die als enige in staat zijn om het systeem op een andere leest te schoeien? Maar dat doen ze niet, want dan is er geen noodzaak meer voor een wereldregering, of straks, na de grote kladderadatsch, voor een wereldmunt....
Verdeel en heers is al eeuwen het beleid van de money masters, en we slikken de noodzaak van een 'onafhankelijke' centrale bank nog steeds voor zoete koek. All the way to Hamelen. Als journalisten inderdaad freudianen zijn en heilig geloven in de helende kracht van ontdekking, moet het volgende boek van Luyendijk misschien over de tentakels van de BIS in Basel gaan...

Tarkus: "....Banken zijn uitgeleverd aan de politieke structuren die met medewerking van de media door onderbuikgevoelens van het volk worden gecreëerd...."

Beste tarkus, banken ownen de media. Het volk vreet wat de media voorzet. En wat die steeds weer ook door jou nu opgevoerde hypotheken betreft, als je niet kunt inzien dat die het probleem niet zijn, nooit waren, nooit zullen zijn, wat kun je dan wel inzien?

Het is allang onderzocht en netjes berekend dat de financiele sector niets aan de economie toevoegt en deze slechts uitholt. De grote problemen die er nu aan staan te komen hebben niets te maken met naiviteit van het o zo domme volk maar puur met de mate waarin de sector heeft kunnen wegkomen -hand in hand met de overheid- met lenen in de toekomst. Los van het belenen van de toekomst en het daarmee vastklinken in schulden van die toekomst, heeft de sector haar hand nu overspeeld. Dat schulden niet voldaan kunnen worden is 'by design en juist de bedoeling. Dat echter de rentelast alleen voor steeds meer landen nu een probleem gaat worden is de designfout en tevens het eindpunt.

Bij een crisis verdwijnt nooit welvaart. Bij iedere crisis verschuift heel veel welvaart naar zeer weinige zakken die op voorhand al tot barstens toe gevuld waren.

Bankiers beschouwen zichzelf als winnaars van een spelletje, waar in hun ogen de hele wereld aan meedoet. Iedereen wil bankier worden, alleen zij zijn erin geslaagd. En binnen de City gaat het spelletje verder. Iedereen wil zoveel mogelijk verdienen, niet zozeer uit hebzucht, maar uit prestige.

Ondertussen heerst er in de City een cultuur van amoraliteit (alles wat binnen de lijntjes van de wet valt, is toegelaten, of het nu moreel aanvaardbaar is of niet), van angst (je kan ieder moment ontslagen worden), van ieder voor zich, van ultra-korte termijndenken.

Bankiers gokken met andersmans geld. Uiteindelijk, als een bankmanager een goed resultaat neerzet krijgt hij de bonus, maar als het serieus misgaat zijn het de aandeelhouders van de bank die moeten dokken – of zelfs de belastingbetaler.

Er zijn binnen de bank risk & compliance officers, die het risico moeten managen, maar ze staan lager in rang dan de front-office bankiers, en ze hebben geen werkelijke macht.

De toezichthouders weten niet wat er binnen een bank werkelijk aan de hand is.

De kredietbeoordelaars staan niet neutraal tegenover banken en beleggingsproducten.

Tel dit allemaal bij elkaar op, en de conclusie is: Er is niemand die nadenkt over de spelregels van het bankieren zelf, en waar deze regels op lange – of zelfs op korte – termijn naartoe voeren, en wat de invloed is van de financiële sector op de samenleving en op de reële economie. Het vliegtuig vliegt, en wij zijn allemaal aan boord, maar er zit niemand in de cockpit. De financiële crash – en bijna-instorting van het hele systeem – in 2008 was geen uitzonderlijke en ongelukkige samenloop van omstandigheden, het was een accident waiting to happen. Het was geen kwestie van een paar rotte appels, een paar hebzuchtige bankiers die de crash veroorzaakten, het systeem is inherent instabiel. De crash van 2008 kan opnieuw gebeuren (en zal opnieuw gebeuren als er niets aan gedaan wordt).

Lees dit boek, om te weten hoe het in elkaar zit, en geef dan de politicus van uw keuze een schop onder zijn *** om deze tijdbom te ontmijnen.

Als hobby-belegger en belastingbetaler heb ik, niet in de laatste plaats door de schade die ik zelf leed, veel, heel veel, gelezen over de economische crisis en hoe die kon ontstaan. Ik had hierdoor de hoop gekregen dat de bancaire wereld zijn les nu wel geleerd zou hebben, maar het boek van Luyendijk laat zien dat het tegendeel lijkt waar te zijn. Het meest stuitend vond ik de constatering dat de bancaire sector zich amoreel opstelt m.a.w men mag alles doen zolang het maar binnen de marges van de wet blijft. Alsof bankiers zelf geen eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid zouden hebben. Te gek voor woorden !

Voor degenen die net als ik twee jaar lang het blog op the guardian hebben bijgehouden...dit boek is het betere knip en plakwerk van al die interviews, niet heel erg opzienbarend dus.

Voor de rest is dit boek heel erg teleurstellend en is er bijna geen diepgang te ontdekken. Wat mij verbaasd is dat meneer Luyendijk aangeeft dat slechts een klein gedeelte van de bankiers verantwoordelijk was voor de crisis. Vervolgens worden alles en iedereen wat zich in het vaarwater van bankieren bevind als slecht gekenmerkt.

De metafoor die de auteur gebruikt voor de banken sector: een vliegtuig met een lege cockpit, daar heeft hij dus twee jaar ijverig op lopen broeden. Vervolgens aan elke bankier vragen wat voor dier hij/zij is en dan een aantal groepen maken zonder enige feiten...psychologie van de koude grond.

Aan iedereen die een goed boek wil lezen over banken raad ik de prooi aan. Een boek waar de auteur neutraal blijft en wel diepgang brengt!

Ik verwachtte een boek van het niveau van "De prooi" of van "De vastgoedfraude".
Na lezing van dit boek van Joris Luyendijk moet ik helaas vaststellen dat ik de lovende recensies en het enthousiaste onthaal in de media van "Dit kan niet waar zijn" niet kan plaatsen. Het boek bevat weinig nieuws, is niet interessant en is erg saai.