Mannen zonder vrouw

Geschreven bij Mannen zonder vrouw

Wat een ongelooflijk mooi boek weer! Het contrast in cultuur kan niet groter zijn ten opzichte van de onze. Prachtig. Door de korte verhalen leest het als een trein. Het leest ook heerlijk weg ín de trein trouwens.

Geschreven bij Mannen zonder vrouw

Ik heb met veel plezier de verhalen ontroerende kleine menselijke verhalen gelezen waaruit sterke behoefte naar verbinding spreekt

Wie eenmaal Murakami heeft toegelaten in het eigen literaire leven, begrijpt niet dat je ooit zonder de boeken van deze Japanse schrijver hebt gekund. Aan een buitenstaander uitleggen wat er zo fascinerend is aan een boek van Murakami, is nog niet zo makkelijk. Het heeft iets te maken met de sfeer die hij in zijn verhalen en boeken weten neer te zetten. Hoewel de situatie vaak het normale overstijgt, geloof je alles wat wordt voorgeschoteld. Sterker nog, je wil meer. Als het moment eenmaal daar is, dat je alles hebt gelezen wat in een vertaling beschikbaar is, is het wachten op een nieuw werk.

Gretig begon ik dan ook aan “Mannen zonder vrouw”, een verhalenbundel met zeven verhalen over typische Murakamimannen. Al vanaf de eerste woorden worden de -hooggespannen- verwachtingen waar gemaakt. In het eerste verhaal leren we de acteur Kafuku kennen, die op zoek is naar een privé-chauffeur. Dan komt Watari op zijn pad; een excentrieke vrouw met een aangename rijstijl. Tijdens de ritten leren over we het bijzondere (na)huwelijkse leven van Kafuku. In het verhaal daarna blikt een man terug op de vriendschap die had op zijn twintigste had met Kitaru en een date met diens vriendin Erika. In een later verhaal zit Habara thuis opgesloten (het is aan de lezer te gissen waarom). Hij kijkt geen tv, heeft geen computer en leest geen kranten. Een paar keer per week komt een vrouw langs om boodschappen te bezorgen. En passant delen ze ook het bed en vertelt zij hem verhalen. Van één van die verhalen worden we deelgenoot. Zoals het Murakami betaamt, bepaalt hij wanneer dat verhaal eindigt. Het vijfde verhaal gaat over Kino, die een bar overneemt, nadat hij zijn vrouw op overspel heeft betrapt. Op geheel Murakamiaanse wijze moet hij door het verwerkingsproces van de ontrouw en de scheiding die daarop volgt. Daarna lezen we hoe Samsa als mens wakker wordt in een huis. Er belt een vrouw aan om een slot te veranderen. In het laatste verhaal wordt een man ‘s nachts gebeld door de echtgenoot van een ex-vriendin van hem met de mededeling dat zij zelfmoord heeft gepleegd. Hoewel hij al geruime tijd geen contact met haar heeft gehad, doet dit nieuws wel wat met hem.

Het mooiste vond ik het derde verhaal, dat gaat over dokter Tokai. Een schrijver haalt herinneringen aan hem op. Dokter Tokai vierde het vrijgezellenbestaan tot hij een vrouw leert kennen aan wie hij zijn hart verliest. Het is fascinerend hoe Tokai vertelt wat hem is overkomen; hij denkt dat hij ernstig ziek is, omdat hij diepgaande, voor hem niet te bevatten, gevoelens heeft. In alles merk je dat het verhaal slecht moet aflopen. De manier waarop past helemaal in de lijn van Murakami.

De bundel bestaat uit zeven verhalen, die met elkaar gemeen hebben dat ze gaan over mannen en hun relatie met het andere geslacht. De verhalen mogen dan weliswaar iets ongebruikelijks hebben, maar is de liefde dat uiteindelijk niet. Alle personages en ontmoetingen passen perfect in het omniversum dat Murakami heeft geschapen. Desondanks zijn de verhalen niet voorspelbaar of saai. Integendeel, begin je eenmaal met lezen, dan wordt je door het verhaal opgeslurpt. Op dat moment is het verhaal de enige werkelijkheid en lijken de eigenaardigheden van de personages nog best normaal. Sommige mannen zijn -op hun manier- succesvol en hebben veelal hun eigen bezigheden. Ze hebben met elkaar gemeen dat ze geen of nauwelijks echte vrienden of ambities in het publieke leven hebben. Net als in “De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren” heeft Murakami zijn personages - ten opzichte van zijn eerdere werk- weten te verfijnen. Daardoor krijgen de verhalen (al dan bewust) meer psychologische diepgang.

Degenen die nog met deze bundel mogen beginnen, mogen zich gelukkig prijzen dat er nog een ongelezen Murakami is. Veel leesplezier! Voor mezelf hoop ik dat Murakami nog lang doorgaat met schrijven.

De nieuwe Murakami is weer eens een verzameling korte verhalen. En deze keer zeer thematisch: zoals de titel al suggereert gaan alle verhalen over mannen zonder vrouw. Bij het eerste verhaal, Drive My Car, twijfelde ik nog of dit boek me aan zou spreken. Want om eerlijk te zijn, Kleurloze Tsukuru Tazaki was ook niet bepaald een favoriet. Geef mij liever het onverklaarbare en de pratende katten.

Maar gelukkig. Vanaf Yesterday neemt het boek een typische Murakami-wending. Voor de ervaren Murakami lezer is het direct duidelijk dat de mannen – en de vrouwen trouwens ook – uit de verhalen creaties van Murakami zijn. Stuk voor stuk variëren de karakters in de verhalen van vagelijk normaal tot ronduit excentriek. Mix met jazzmuziek, katten en cafés, passieve mannen met vage levensverhalen en onbereikbare bereikbare meisjes, en open eindes, en je hebt de formule tot weer een prachtige Murakami. Maar dan compact.

De mannen zijn de hoofdpersonen in deze verhalen, maar de (vaak afwezige) vrouwen zijn minstens net zo belangrijk. Hoewel we ze natuurlijk wel te zien krijgen door een filter – of dit nu het oogpunt van de mannelijke hoofdpersoon is, of het filter dat Murakami zelf ons oplegt.

Binnen de verhalen is mijn persoonlijke favoriet zonder twijfel Kino, puur omdat ik gefascineerd (geobsedeerd?) ben met de manier waarop Murakami in zoveel boeken en zoveel korte verhalen dezelfde karakters, dezelfde settings, dezelfde situaties terug weet laten te komen, maar dan net niet. En zonder gevoel van déjà vu. Het is weer een frisse nieuwe vertolking.

Gevolgd door Sheherazade. Misschien het enige verhaal waar de vrouw de actieve factor in het verhaal is. Ook Samsa Verliefd springt eruit, maar om een hele andere reden. Grappig genoeg het verhaal dat wat mij betreft het meest on-Murakami-ig aanvoelt.

Een aantal van de verhalen is eerder in het Engels in de New Yorker verschenen. Mocht je die als enthousiaste Murakami fan al gelezen hebben, maakt niet uit! De andere verhalen zijn absoluut de moeite waard. De vertaling van Jacques Westerhoven is zoals altijd fantastisch, maar lijkt nóg beter uit de verf te komen waar het korte verhalen betreft.

Als Haruki Murakami ooit een andere koers in zijn carriére zou ambiëren, dan zou sluipschutter wellicht een goed alternatief zijn voor deze schrijver. Goed verborgen, vanuit een hinderlaag, gecamoufleerd met een flinterdun laagje van alledaagsheid, treft hij met dodelijke precisie zijn doel. Waar je als lezer je veilig waant, bij vlagen bijna (letterlijk) in slaap gesust, knalt de schrijver ineens jouw wereld binnen, appellerend aan diepe menselijke angsten, met existentiële eenzaamheid als hoofdthema. Murakami wringt zich naar binnen door de lezer af te leiden met zijn eenvoudige, doodgewone (soms toch wat saaie?) schrijfstijl afgezet tegen ongewone (soms absurdistische) situaties van de hoofdpersonages. In plaats van zijn verhalen te larderen met eindeloze metaforen en poëtische volzinnen, maakt Murakami jou toeschouwer van ogenschijnlijk doorsnee situaties en relaties. Hij kiest hierbij niet voor een traditionele opbouw, maar hij betrekt je haast laconiek in een verhaal. Alsof je op de tv aan het zappen bent en iets in het beeld je doet besluiten om even te blijven hangen. Het gevolg hiervan is dat je soms zoekende bent naar jouw positie als lezer. Wat wordt er van je verwacht? Dat klinkt wat onbeholpen, maar sommige verhalen nemen je gewoon op sleeptouw en sommige verhalen vragen een actieve rol als lezer. Met Murakami kun je beide kanten op. Je kunt je zowel laten overrompelen door de ogenschijnlijke eenvoud waarmee hij verhalen vertelt, als jezelf bijna verliezen in de subtiele voorzetten die hij doet voor de mijmerende geest:

“Maar hoezeer je ook denkt dat je elkaar begrijpt en hoe innig je haar ook liefhebt, het is onmogelijk het hart van iemand anders volledig te doorzien. Als je dat verlangt, bezorg je jezelf alleen maar pijn.”

Mannen zonder vrouw‘ schreeuwt van eenzaamheid, hunkering naar liefde en de stompzinnige roekeloosheid van het verlangen. Dit was het eerste werk wat ik van Haruki Murakami heb mogen lezen en ik ben onder de indruk geraakt van de simplistische, maar doeltreffende wijze van verhalen vertellen. Zelfs bij een onwaarschijnlijk plot weet hij binnen luttele pagina’s jouw nieuwsgierigheid tot het maximale uit te buiten. Een verhaal vertellen van een paar honderd pagina’s is al een prestatie van formaat, maar een verhaal vertellen van slechts enkele tientallen pagina’s is ongekend knap. Zeker als daarin een complete wereld wordt beschreven en als de hoofdkarakters tot de laatste, schrijnende vezel volledig tot hun recht komen.

“Op een dag word je opeens mannen zonder vrouw. Zonder ook maar enige aankondiging of hint, zonder voorgevoel of voorbode, een klop op de deur of een waarschuwend kuchje, word je er opeens mee geconfronteerd. Je slaat een hoek om, en dan weet je het al. Maar je kunt niet meer terug. Als je eenmaal die hoek bent omgeslagen, wordt dat de enige wereld die voor jou mogelijk is. En in die wereld word je ‘mannen zonder vrouw’ genoemd. Altijd in dat koude meervoud.”

Zeven korte verhalen, misschien niet allemaal even sterk, maar bijzonder intrigerend. Dit smaakt zeker naar meer.

Met zeer gemengde gevoelens begon ik aan deze verhalenbundel, de reacties en recensies waren in het algemeen op zijn minst wisselend.
Maar meteen in het eerste verhaal "Drive my car" was mijn vrees voor een teleurstelling verdwenen, dit kon niet meer stuk.
De herkenbare schrijfstijl stelde meteen gerust, Hurakami kan niet anders dan onderkoeld de meest absurde zaken beschrijven alsof het de normaalste zaak van de wereld is.
Zo beschrijft hij in dit eerste verhaal een vrouw: "Haar oren waren groot en breed en leken op de ontvangstapparatuur voor alarmsignalen in afgelegen streken zonder tv"

Heel ontroerend vond ik : Samsa verliefd. Pracht uitgediept en deed me even denken aan Kafka's gedaanteverwisseling.
Veel van zijn bekende thema's komen in de verhalen aan bod, waarvan me de jazz muziek en de sfeer in een bar me het dierbaarst zijn, in die sfeer wil ik dit proza lezen en dan mag er ook af en gerust een kat voorbij komen.
Kortom, heerlijke uren beleefd met de verhalen en jammer dat het boek uit is!

Als fan van de boeken van Murakami, had ik nog niet eerder korte verhalen van hem gelezen. Ik was bang, dat het mysterieuze 'Murakami-gevoel' uit de boeken zou ontbreken in de verhalen. Gelukkig is dat niet zo.

Ik had een verhaal nodig om erin te komen, maar toen bleek ook in deze bundel diezelfde sfeer te zitten die Murakami zo fijn maakt om te lezen. Sterker nog, de verhalen versterken elkaar in die sfeer. Hoewel de hoofdpersonen sterk verschillen, passen ze allemaal bij elkaar.

Soms had ik wel het gevoel dat de vertaling geen recht deed aan de oorspronkelijke tekst, maar dat kan misschien niet anders bij een taal als Japans.

Alle boeken van Murakami zijn echte aanraders en deze doet daar niet voor onder.

Oh wat is-ie weer mooi. Mannen zonder vrouw van Haruki Murakami. De meester van mysterie, verbeelding en nuance. Soms schrijft hij boeken die je ongemerkt meenemen naar een wereld die niet meer van deze wereld is. Maar je weet nooit precies waar hij je die grens over trok... En dan zijn het weer van die subtiele psychologische diepteboringen. Vaak over jonge mannen, op zoek naar wie ze zijn en waar het allemaal voor is. Transparante taal, maar ritselend van de geheimen. Zoals ook deze weer. Aanrader.

Geschreven bij Mannen zonder vrouw

Een nieuwe Murakami! In de afgelopen jaren heb ik al vele boeken verslonden, op een paar verhalen na heb ik ik nu bijna alles gelezen. Heb ik er genoeg van? Oh nee!

Wat maakt Murakami’s verhalen nou zo bijzonder? Tijdens deze verhalenbundel moest ik er veel aan denken. De schrijver lijkt bijna treiterend dezelfde thema’s te nemen. Hij lijkt je bijna uit te dagen om te gaan denken: tjongejonge, kun je niet eens over iets anders schrijven? Moet het nou echt weer gaan over onbegrijpelijke liefdes? Is het nou nodig dat je weer een mysterieuze vrouw in de spotlights zet? Kun je nou eens een keertje niet naar een jazzcafeetje gaan, maar gewoon een ordinaire bruine kroeg uitkiezen? En natuurlijk, in jouw jazzcafeetje kom je weer een onvermijdelijke poes tegen.

Murakami lijkt je een spiegel voor te houden. ‘Is jouw levensverhaal zo spannend dat je alle soorten kroegen afstruint? Dat je het zowel met een poes als een hond en een konijn goed kunt vinden? Dat je alle banen van de wereld al hebt gehad?’ En daar heeft ie wel gelijk in. Ook ik stap graag op mijn oude vertrouwde fiets. Ook ik leef al vele jaren gelukkig in hetzelfde huis. Met dezelfde vrouw. En de onvermijdelijke poes. En dat is precies zo heerlijk aan het werk van Murakami: je voelt je er thuis. Je herkent de thema’s en je bent er bekend mee. Je proeft de sfeer en dat voelt vertrouwd. En vanuit dat vertrouwen laat hij je nadenken over dat vertrouwde leventje dat je leidt. Als een goede vriend.

Ik heb weer genoten van deze verhalenbundel. Dat begint al bij de titel van het eerste verhaal, Drive My Car, waar de Beatles gelijk hun aandeel hebben. En het eindigt in het laatste verhaal met de eenhoorn, het symbool voor de mannen zonder vrouw: “Ik heb nog nooit een páártje eenhoorns gezien.”

Haruki Murakami is alweer de pensioengerechtigde leeftijd voorbij, maar dat merk je nergens aan. Op een heerlijke manier neemt hij je mee zijn universum in. Als ik jou was, dan zou ik ook met hem meegaan, je laten meevoeren met zijn woorden. De eerstvolgende winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur zal er je dankbaar voor zijn.