Reisindrukken uit Albanië 1913 Verslag van de voorbereidingsreis van de Nederlandse vredesmissie in 1913 van kolonel De Veer en majoor Thomson

Het is 1913. Het verzwakte Ottomaanse Rijk moet zich terugtrekken uit de Balkan. In twee oorlo-gen strijden de landen daar om het vrijgekomen gebied. Het nieuwe, net onafhankelijke land Al-banië dreigt onder de voet te worden gelopen door zijn buren. Dat willen de zes grote mogendhe-den (Frankrijk, Duitsland, Engeland, Italië, Rusland en Oostenrijk-Hongarije) voorkomen. De Ne-derlandse regering krijgt een officieel verzoek om Albanië te helpen een eigen gendarmerie op te zetten. Twee officieren, kolonel De Veer en majoor Thomson, gaan de mogelijkheden van zo’n vredesmissie onderzoeken. Ze komen in november 1913 aan in Valona (nu Vlora) en maken een oriëntatiereis van drie weken door het land. De leider van de missie, kolonel De Veer, hield tijdens die reis een dagboek bij, schreef openharti-ge brieven aan zijn vrouw en rapporteerde aan de minister van Oorlog. Zijn dagelijkse observaties in het land dat vijf eeuwen onder de Ottomaanse sultan had geleefd en nu zijn eerste stappen op weg naar onafhankelijkheid deed, zijn eerlijk en onthullend. De tweede man van de missie, majoor Thomson, maakte met zijn Kodak Brownie tientallen foto’s. Het verslag van hun verblijf in Valona en de zware oriëntatie-reis door het land is bijzonder infor-matief. Je reist met de twee officieren mee door het Albanië van ruim honderd jaar geleden en bezoekt de steden Vlora, Berat, Elbasan, Tirana, Durrës en Shkodra. Je zit als het ware bij hen achterop het paard als ze smalle paden langs diepe ravijnen nemen. Je lijdt met hen mee bij diners als ze geen hap door hun keel kunnen krijgen omdat alles in schapenvet is gebakken. Je zit naast hen in salons en aan onderhandelingstafels en observeert via hun kritische ogen de uitgekookte internationale diplomaten, de bewapende leiders van de noordelijke bergstammen en de pasja’s die al weer terugverlangen naar het Ottomaanse Rijk. Het verslag van de bijzondere reis door Albanië verscheen begin 1914 in afleveringen in De Nieu-we Courant onder de titel ‘Reisindrukken uit Albanië 1913’. Het bevat 120 zwart-wit foto’s. Een bewerking is eerder gepubliceerd in Joep Zonnes Nederlandse militairen in een Albanees wespen-nest 1913-1914. Kroniek van een hachelijke vredesmissie. Skanderbeg Books, 2014.