Schaft ook Nederland zich af? Ons land in de waagschaal

Na de financiële wereld is Frits Bosch een “second life” begonnen als commentator over – laten we zeggen – de crisis van onze tijd. Ik ken hem sinds 2015 toen hij het plan opvatte een bundel te redigeren over het hedendaags jihadistisch terrorisme. Als titel werd gekozen “Waarom haten ze ons eigenlijk?” (2016). Eenvoudige vraag. Maar het antwoord was veel moeilijker te geven en ik heb toen Bosch leren kennen als iemand die met grote volharding en passie zoekt naar nuchtere antwoorden op de crisis van onze tijd. Hij heeft dat voortgezet in zijn boek “Wereld op een keerpunt” (2018) en zijn boek over de Nederlandse elite “Onbehagen bij de elite” (2018). De omslag van “Nederland schaft zich af” confronteert ons met de vraag: gaat ook deze beschaving ten onder? Lijden wij aan een culturele zwakte? Er zijn tekenen die daarop wijzen en de boeken van Bosch bevatten veel voorbeelden die pessimistisch stemmen. Prof. dr. Paul Cliteur, hoogleraar Ency­clopedie van de rechtswetenschap verbonden aan de Universiteit van Leiden

Het gaat goed met Nederland. De economie groeit, de werkeloosheid daalt, de financiën lijken op orde. Maar wie zorgvuldig kijkt ziet minder hoopvolle ontwikkelingen. Op eenvoudige vragen over wereldwijde trends geven we systematisch de verkeerde antwoorden. Frits Bosch - de denker - is op een missie, dat is wel duidelijk na zijn vorige twee boeken en nu met “Schaft ook Nederland zich af?”. Ditmaal duikt hij in ons brein, dat de psychologische make-up herbergt. Het zit lang niet goed met onze geestelijke gemoedstoestand waardoor de westerse beschaving een langzame dood tegemoet gaat. Zijn boek staat boordevol anekdotes. Of er een kern van waarheid zit in zijn betoog moet de lezer zelf ontdekken. Interessant is zijn prikkelende analyse van het huidige tijdsgewricht zeker.

Louis Thörig is verbonden als master- en bachelorthesisbegeleider aan de afdeling Organisatiewetenschappen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam.

Macro-econoom en socioloog Frits Bosch schreef ‘Schaft ook Nederland zich af? Ons land in de waagschaal’. De uitkomst is misschien ongewis, maar iedereen die nog wat ‘common sense’ in huis heeft, vermoedt geen fijne afloop, ook al liggen de oplossingen voor de hand, maar zijn ze gevaarlijk omdat men op het dunne koord van de liberale rechtsorde moet dansen.

Frits Bosch ontwikkelt in zijn 304 bladzijden tellende werk een helicopterview en richt zijn diepgravende analyse vooral op Nederland en Duitsland, maar wie het boek grondig doorneemt, zal vlug merken dat ook België exemplarisch in het geding is. In wezen is zijn analyse van het verval van onze beschaving voor heel Europa geldig. Het werk bestaat uit vier delen, alle vier even doorwrocht. De teneur is duidelijk: onze samenleving is prachtig, maar het zijn in de eerste plaats de Europese elites die onze maatschappij naar de gallemiezen helpen, en dit onder de noodlottige invloed van immigratie, islam, en door een pervers en voor een behoorlijk deel christelijk schuldcomplex. Ons moreel kompas, geconstrueerd door de 68’ers via de deconstructie van het Westen in al zijn facetten, werd kapot gemaakt door de Gramsciaanse organische intellectuelen met hun opiniehegemonie. Die ‘progressieve’ cultuur werd uiteindelijk door zowat alle elites overgenomen en vormen onze tijdsgeest, leggen hem in de mal van de ‘pensée unique’.

De analyse van Frits Bosch steunt op de gedachte dat het niet zozeer aankomt op moraliteit (daar hebben we de jongste decennia genoeg van door de strot gekregen) maar op inzichtelijkheid. Dit betekent meer rationaliteit. En ik voeg eraan toe: meer common sense. Het was de Roemeens-Franse sociaalpsycholoog Serge Moscovici die erachter kwam dat intellectuelen aan meer vooroordelen lijden dan de modale man, iets wat we vandaag elke dag opnieuw kunnen vaststellen. Hun intellectueel terrorisme is gevaarlijk en doodt elk gezond verstand, waarbij ook elk debat - als het er al is! - a priori wordt bezwaard en vervalst. Rationaliteit én gezond verstand: die twee aspecten van het denken vindt men door heel dit boek heen. Frits Bosch’ werk kan daarom met gemak de evenknie van Sarrazin worden genoemd. Het is een rationele en seculiere eenentwintigste-eeuwse versie van de negentiende-eeuwse aanklacht die toen ‘Bezwaren tegen den geest der eeuw’ werd genoemd. Want wat immers is vandaag progressief en wat reactionair?

Wim van Rooy ('Waarover men niet spreekt', 2015).

“ Schaft Nederland zich ( ook) af” van Frits Bosch past in het rijtje leestips met o.a. Zinaf el Rhazoui, De Koran, Andrew Hosken ….
Bosch heeft haast in zijn boek en hij stapelt een fikse reeks van pijnpunten, onbespreekbaar-heden en citaten van out of the box denkers voor ons op ( Hij had daar wat mij betreft Churchill’s “ we have nothing to fear but the fear itself” nog aan kunnen toevoegen)
Het amalgaam wat uit zijn betoog komt bovendrijven schetst geen vrolijk tijdsbeeld noch een vrolijk toekomstbeeld.
Eigenlijk houdt hij in zijn boek een pleidooi om grondiger in consequenties te denken ( ongeacht de uitkomst) en voedt hij de gedachte dat er bij Lobith nog veel meer ons land zal moeten instromen alvorens er smekend geroepen zal gaan worden om “ uitgebreide dijkbewaking” .
We veranderen immers pas zodra het water ons aan de lippen staat.
Wellicht ook zodra een dappere voorhoede daadwerkelijk het intellectuele voortouw zou durven nemen.
( de voorhoede die vroeger de elite genoemd werd)