Tegengif geluk voor mensen die een hekel hebben aan positief denken

Tegengif begint mooi met een beschrijving van een megalomane motivatie bijeenkomst in Texas. Geen twijfel, geen grenzen, zo betogen de sprekers vanaf het podium in het sportstadion. Het publiek lijkt te veranderen in een opgezweepte positief hysterische massa.
De boodschap van de sprekers is rechtlijnig: denk positief en alles kan. Zoals schrijver Oliver Burkeman zegt: besluit om gelukkig en succesvol te denken, verban je negatieve gedachten en het idee dat je kunt falen, en succes zal je beloning zijn. De sfeer in het stadion is die van een religieuze bijeenkomst. Burkeman denkt dat de wereld niet zo in elkaar zit net zoals de boswachter, zijn buurman in het stadion die van zijn werkgever aan de inspiratie dag moet deelnemen. De Engelse journalist laat in het boek zien dat positief denken niet werkt, en mensen zelfs ongelukkig kan maken.

Daarvoor maakt de schrijver een uitgebreide rondgang langs wijsgeren en filosofen die hem grondstof leverden voor een andere benadering. Hij onderzoekt het “negatieve pad” dat de wereld accepteert zoals hij is. Of die de samenleving ziet al nog iets slechter, zoals de Stoïcijnen deden. Als je bang bent voor armoede, gedraag je dan eens als een arme, adviseerde de wijsgeer Seneca. Kleed je en eet als iemand die bijna niets heeft, en misschien valt het wel mee. Of zoals Epicitus betoogde: wanneer je je dochtertje goedenacht kust, stel je dan voor dat ze dood zou kunnen gaan. Zo zul je eerder gelukkig worden.

Als je te hard op jacht bent naar het geluk, bereik je juist het omgekeerde. Hoe meer je gelukkig wilt zijn, hoe onwaarschijnlijker dat je het zult worden. Geluk hangt in de lucht, maar als je het probeert te pakken drijft het gevoel weg in een wolk van onzekerheid. Zoals de Boedistische filosoof Alan Watts het formuleert: “al die pogingen om het goed te doen zijn een groot deel van wat er fout gaat”.

Op zijn speurtocht naar het negatieve pad ontmoet Burkeman een aantal van de mensen die een inspiratiebron zijn, zoals de Albert Ellis. Deze moderne stoïcijn vindt rust in de gedachte dat het altijd erger kan. Tot in het extreme toe: zelfs als je dood gemarteld wordt zou het nog erger kunnen zijn. Hij geeft Burkeman een opdracht om te oefenen in de metro: roep bij elke stop hard de naam van het station. Na enige angst en twijfel slaagt de schrijver erin zijn angst te overwinnen en blijkt het hem gemakkelijk af te gaan. Hij voelt het als een bevrijdende ervaring.

Het voelt aan het eind van het boek alsof het schrijven van het boek een vergelijkbare oefening voor de schrijver is geweest. Hij verzet zich tegen de dominante trend dat iedereen positief moet zijn, dat elk mens alleen zelf verantwoordelijk is voor eigen succes of falen, en onderzoekt hoe een negatief pad daar een alternatief voor is. Burkeman heeft mij nog niet overtuigd van die route, maar zijn kritische benadering van een beklemmend positivisme geeft zeker een verhelderend inzicht en werkt bevrijdend.

Toegeven, ik moest er toe zetten om “Tegengif” te lezen. Maar eerlijk is eerlijk, op de eerste bladzijde kwam dr Schuller langs, en het pakte me meteen. De auteur zet deze zelfhulpgoeroe goed op z’n plaats. De nuchtere en deskundige benadering spreekt mij aan. Het boek dat oorspronkelijk is ontstaan uit onderwerpen uit de column in de weekbijlage van the Guardian, behandeld de schrijver in uiteenlopende hoofdstukken, dat geluk via een alternatief pad bereikt kan worden en niet per definitie door rijkdom. Heel duidelijk worden er diverse onderzoeken beschreven en beleefd. Niet op een zweverige manier, maar open en eerlijk. De kracht van het mediteren zoals in hoofdstuk 3uiteengezet wordt, komt geloofwaardig over. We leven in een tijd dat we alles “leuk “moeten vinden. De Morita- therapie die in dit boek beschreven wordt geeft daar een helder antwoord op. Het boek leest op een prettige manier, en leert hoe we onze negatieve gevoelens te accepteren, zonder dat we onze gevoelstoestand veranderen. De ervaring die bij Insigh Meditation Sciety werd opgetekend door de autuer, was heftig en leerzaam. Ik ben geen liefhebber van populairwetenschappelijke boeken, maar deze was de moeite waard. Doe je te veel je best om gelukkig te zijn? Lees dan “Tegengif”.

J N

Dit boek is een tegengif, namelijk een tegengif tegen de maatschappij die hét positieve denken vooropstelt als de enige manier om het geluk te bereiken.

Doorheen dit boek wordt deze negatieve benadering van geluk toegelicht vb. de stoïcijnse benadering (“gemoedsrust”), de boeddhisten (“onthechting”)…

Deze negatieve weg naar geluk wordt ook geïllustreerd met situaties van vandaag.
Zoals in het boek wordt toegelicht is het stellen van doelen niet de ideale weg naar geluk. Vb. ik stel me tot doel dit boek te lezen; stel dat me dit om de een of andere reden niet was gelukt, dan was ik daar zeker niet gelukkiger door geworden. (= mislukking)
Daarentegen zouden we beter leren omgaan met onze mislukkingen in plaats van ze hopeloos te vermijden. Met als ultieme mislukking de dood. (ook de dood moeten we een plaats geven in ons leven)

Dit boek is geen verzuurd boek tegen positief denken: het opent integendeel nieuwe inzichten om het geluk te bereiken.

Een boek dat bij mij nog blijft nazinderen!

Onlangs woonde ik een cursus Mindfulness bij, welke ik tot mijn verbazing erg interessant vond. Vooral het erkennen en ervaren van alle emoties sprak me erg aan. Toen ik de achterflap van dit boek las raakte ik dus ook erg benieuwd naar de inhoud.
Volgens Burkeman werkt juist het krampachtig proberen geen negatieve gedachtes te hebben je tegen. In acht hoofdstukken neemt hij mee op een ontdekkingstocht door de wereld van ‘het negatieve pad’. Hij beschrijft de verschillende praktijkvoorbeelden die hij zelf onderging met een vleugje droge humor en hij refereert aan veel nieuwsitems en onderzoeksresultaten.
Deze combinatie werkt helaas niet altijd even goed. De teksten zijn soms lang van stof en wat te theoretisch. De behandelde materie is echter wel interessant genoeg om je door het boek heen te slepen. Overigens schrijft Burkeman het positief denken niet helemaal af, hij geeft er echter wel voldoende vernieuwde kijk op. Dit boek lijkt me eerder geschikt voor vakmensen dan voor individuen. Degelijke en interessante, maar ook zware kost.

We willen allemaal gelukkig zijn en daar doen we ook hard ons best voor. Hoe doen we dat? Positief denken, morgen komt alles goed. En anders overmorgen wel. Vanaf nu kan het alleen maar beter worden. Komt het bekend voor? Mij wel, mijn glas is altijd half vol.

Oliver Burkeman onderzoekt in “Tegengif” of positief denken wel zo heilzaam is als we allemaal denken. Want wat als het morgen niet beter is? Wat als je je helemaal suf gevisualiseerd hebt dat je met een cocktail op je eigen cruiseship zit en dat schip loopt maar niet binnen? Daar kun je behoorlijk unhappy van worden. Is het niet handiger om negatief te denken? Dan hoef je niet continu te checken of je al gelukkig bent.

Burkeman geeft veel voorbeelden waarom positief denken juist niet goed voor je is. Een paar extreme voorbeelden zijn de huizencrisis in de VS en de groep bergbeklimmers van de Mount Everest waarvan er maar liefst 15 kwamen te overlijden.

“Tegengif” heeft mij als doorgewinterd positivist zeker aan het denken gezet!

Het interessante van Burkemans boek is dat hij wel begint met kritische kanttekeningen bij positief denken als voorwaarde voor geluk, maar zich bereid toont die zienswijze nader te onderzoeken in het perspectief van diverse levensbeschouwingen en denkers (de Stoicijnen, het Boeddhisme, Ulrich Tolle). Ook bespreekt hij kritisch de rol van rigoureuze doelgerichtheid en planmatigheid, het streven naar zekerheid en veiligheid, het taboe op mislukken en op denken over de dood. Daarbij maakt hij, sociaal wetenschapper en journalist, gebruik van relevante literatuur en eigen ervaringen bij bijvoorbeeld een strenge meditatietraining. Als lezer word je meegevoerd op zijn ontdekkingstocht en kun je je eigen conclusies trekken over de vraag: hoe kunnen mensen die een hekel hebben aan positief denken geluk ervaren? Het boek is informatief en prikkelt het denken, maar de formuleringen zijn niet altijd soepel en toegankelijk. Met name de laatste hoofdstukken hadden ter wille van de leesbaarheid korter mogen zijn.

Een aanrader voor liefhebbers van boeken als "de kracht van het nu" van Eckhart Tolle, (oude) Griekse ( Seneca), Indiase (Krishnamurti, Osho), en Chinese (Lao Tse, Confucius) boeddhistische denkers.
Burkeman maakt in dit boek een helder overzicht en neemt je mee in de wereld van het filosoferen.
Met een heldere visie zet hij de diverse denkbeelden naast elkaar, zonder te oordelen.
Hij laat je denkvermogen op volle toeren draaien tot je zelf tot de conclusie komt (ik tenminste wel) dat het niet-denken
de beste optie is. Op je intuitie en (gevoels-)intelligentie vertrouwen, en geluk niet zoeken, maar genieten van alle dingen die je in je leven tegenkomt.
En vooral het accepteren en erkennen van zaken die als minder prettig worden ervaren, zullen maken dat je minder krampachtig in het leven staat, steeds naarstig op zoek naar "het geluk".
Het is een vlot geschreven, toegankelijk boek, ik heb het met veel plezier gelezen.

Ik stel voor, iedereen die nu al, of diegene die in het nieuwe jaar doelen stelt, bijvoorbeeld twintig kilo afvallen of stoppen met roken, het boek ‘Tegengif’ van Oliver Burkeman aanschaft voor 2013 begint. Want een doel slaat immers nergens op, volgens Burkeman. De twintig kilo die je eraf wilt hebben, zullen er alleen maar bijkomen, omdat je gefrustreerd raakt doordat het niet snel genoeg zal gaan. Geluk en succes blijken averechts te werken als je eraan gaat denken. En vooral dan niet zeggen als doel: ik wil twintig kilo aankomen, want het woord doel is gewoon niet correct. Wanneer je op je doel afgaat, zet je oogkleppen op. Hierdoor verandert de wereld en het doel waar je mee bezig bent. Wie weet reikt iemand je de hand, maar die zal je niet zien door de focus die je hebt. Een voorbeeld in ‘Tegengif’ is de beklimming van de Mount Everest in 1996, wat een grootschalige ramp is geworden door de koppigheid en arrogantie van de bergbeklimmers.

“ Juist de poging om onszelf gelukkig en succesvol te maken bevat iets wat de poging onderuithaalt”.

Volgens Oliver Burkeman is er maar een manier waarop je je goed voelt en dat is door te stoppen met het najagen van geluk. Deels geloof ik dit wel. In Nederland is iedereen gehaast. Alles moet perfect tot in de detail, gaat dit niet, dan is er geen vrede. Men loopt tegen een burn-out of een depressie. Als we stoppen met perfect zijn, dan zullen we gelukkiger zijn. Dat is mijn beredenering na het lezen van ‘Tegengif’. We moeten niet teveel ons best hoeven doen. Het moet niet krampachtig worden, want dan bereiken we juist het tegenovergestelde.

Als je altijd optimistisch bent over de toekomst, wordt de schok als het fout gaat alleen maar groter.

Als je het boek koopt, stop dan niet middenin hoofdstuk 2. Ik weet het, hoofdstuk 2 is een zwaar hoofdstuk. Lastig om door te komen, maar daarna komen voorbeelden die meer bij ons passen. Nadeel, wil je echt Nederlandse voorbeelden, dan zal je die zelf moeten verzinnen.

4 sterren omdat ik er echt wel veel aan heb gehad en echt wel belangrijke lessen uit heb getrokken. Je moet er met je hoofd wel bij zijn in het lezen. Het boek heeft zijn titel en ondertitel vooral niet gestolen! Ik kan het niet beter omschrijven!

Als rasoptimist moest ik even wennen aan het boek. De boodschap is dat je niet gelukkig wordt als je altijd positief gestemd bent. Dit brengt namelijk vaak met zich mee dat je een ideaal nastreeft dat je nooit zult bereiken. Burkeman redeneert dat het niet halen van je beelden je ongelukkiger maakt. Het is veel beter ook negatief te denken, dan valt de werkelijkheid altijd mee en dit maakt je gelukkiger! Alles wat je meemaakt kan namelijk altijd erger (extreem voorbeeld uit het boek: vermoord is erg, maar als een geliefde wordt vermoord is nog erger!). Door je daarom te bedenken hoe erg iets kan zijn, dan wordt je blij als het niet zo erg wordt in het echt.

Ik werd bij het lezen regelmatig aan het denken gezet en er zitten veel wijsheden in, die waarheden zijn. Toch heb ik ook regelmatig twijfels gehad bij het lezen. Als iedereen negatief zou denken, hoe komen we dan ooit verder in deze wereld. Hoe lossen we de problemen in de wereld op, als je al blij wordt als het negatiefste niet gebeurd???

Het boek leest met afwisseling makkelijk en dan is het weer erg moeilijk met vakterminologie.
Verder wel aan te bevelen, want het zet zeker aan het denken!