The Hydrogen Economy The Creation of the Worldwide Energy Web and the Redistribution of Power on Earth

Geschreven bij The Hydrogen Economy

Sinds de ontdekking van olie is inmiddels meer dan de helft van de bewezen reserves verbruikt. Daar hebben we ongeveer een eeuw over gedaan. Je zou geneigd zijn te denken dat we ons dan nog op veilig terrein bevinden. De helft in honderd jaar, dus we hebben nog een eeuw om naar alternatieven te zoeken. Fout! In de eerste plaats neemt het gebruik van olie exponentieel toe en in de tweede plaats worden de problemen binnenkort niet veroorzaakt door een tekort aan olie, maar door een tekortschieten van de productie van olie ten opzichte van de consumptie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het onderzoek van Hubbert (zie ook ‘Hubberts Peak’ van Kenneth S. Deffeyes). Alle reden voor een gevoel van urgentie.

In ‘The Hydrogen Economy’ beschrijft Jeremy Rifkin in het kort de ontwikkeling van kolen, olie en gas als belangrijkste energiebronnen. Hij plaatst dit in een geschiedenis van brandstoffen waarbij het aantal koolstofatomen per molecuul afneemt (is dit toeval?): hout met veel koolstof, daarna kolen, olie, gas (bijvoorbeeld methaan met een koolstof atoom per vier waterstofatomen) en later waterstofgas (hierin ontbreekt koolstof geheel). De hoeveelheid kooldioxide (broeikasgassen) neemt bij verbranding navenant af. Rifkin legt een relatie tussen het energieregime van een beschaving en de levensvatbaarheid van zo een samenleving. Het opraken van fossiele brandstoffen heeft dus een existentiele betekenis!

Het boek is opgebouwd uit negen hoofdstukken. In het verhaal is een trend te ontwaren die onherroepelijk leidt tot waterstof als volgende energiedrager. Waterstof is zelf dus geen energiebron (op Aarde is maar weinig vrij waterstof terwijl dit het meest voorkomende element in het heelal is) maar zal moeten worden geproduceerd. Het is wel een energiedrager. Rifkin voorspelt een transformatie van het huidige energiesysteem, dat is gebaseerd op fossiele brandstoffen, naar een energiesysteem dat is opgebouwd rondom waterstof. Dit is geen eenvoudig proces en zal tientalen jaren in beslag nemen.

Een van de interessante bijverschijnselen kan het verschuiven van de macht van grote energiekolossen naar de individuele huishoudens zijn. Rifkin speekt hier over een gedecentraliseerd energie-grid onder het motto ‘Power to the people’. Met behulp van zonnepanelen, windmolens en waterkrachtcentrales wordt elektriciteit opgewekt die direct wordt gebruikt of waarmee water wordt gesplitst in zijn samenstellende delen: waterstof en zuurstof.

Ik vind dit een inspirerend boek en wel om verschillende redenen. In de eerste plaats is het een zeer doordacht verhaal, waarbij een trend wordt beschreven die eeuwen terug gaat. Rifkin plaats de waterstofeconomie hiermee in een historische context. In de tweede plaats biedt het uitzicht op een economie die duurzamer is dan de huidige. Naast inspirerend vind ik het boek tevens goed leesbaar. Het heeft een plezierige toon en vertelt een duidelijk verhaal.

Geschreven bij The Hydrogen Economy

The Hydrogen Economy van Rifkin is met recht een tegenvaller te noemen. Het is bedoeld om de argumentatie aan te dragen om met zijn allen te streven naar een Waterstofeconomie. Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat dit een goed streven is, de vraag is echter of het boek van Rifkin hiertoe een positieve bijdrage levert. Het heeft me maanden gekost om door het boek heen te komen. Rifkin denkt dat als je maar genoeg feiten en getallen achter elkaar plakt, de lezer vanzelf overtuigd raakt. Voor de specialist die op de hoogte is van technologie en toepassingsmogelijkheden van brandstofcellen valt weinig nieuws te leren. De onwetende leek krijgt een totaal ongebalanceerd beeld (= veel te positief) voorgeschoteld. Wat wel het meeste irriteert, is zijn voortdurende stellingname tegen wat we maar even de gevestigde economische orde noemen, bestaande uit de grote olie-maatschappijen, de elektriciteits-leveranciers e.d. Mede gezien zijn citaties uit onduidelijke bronnen is dit boek eerder een politiek pamflet dan iets dat maar in de buurt komt van een (populair) wetenschappelijke verhandeling over een zeer boeiend onderwerp.