Waarom schurken pech hebben en helden geluk Een nieuwe filosofie van de vrije wil

Heb de podcast beluisterd via de Correspondent en kan het helemaal eens zijn met het verhaal van de geïnterviewde schrijver over het wel of niet bestaan van de vrije wil. De discussie stopte daar waar het niet meer met het verstand te begrijpen was en waar we misschien wel moeten accepteren dat er ook op dit vlak een niet te verklaren mysterie is. Ik ben benieuwd of de schrijver in het boek wél over die grens heen gaat om het mysterie te onderzoeken en antwoorden te krijgen. Ik zou dat gesprek heel graag met hem aangaan, want ik zag de deur wijd open staan.

Als mensen naar de waarheid in dit boek willen leven, zullen fenomenen als ‘trots’ en ‘vergelding’ plaatsmaken voor respectievelijk ‘dankbaarheid’ en ‘mededogen’.

Een moedige en voor mij ware filosofie, maar ik ben benieuwd of een nu populair persoon diens populariteit op het spel durft te zetten om dit gedachtegoed gemeengoed te maken. Een ware volger van dit boek zou er denk ik geen moeite mee moeten hebben, omdat de weerzin tegen impopulariteit ten onrechte suggereert dat iemands ego (gebouwd op trots) waar is en bestaansrecht heeft.

Dat de wil 100 % vrij (libertair) is, is volgens de auteur een illusie en onwetenschappelijk, net als dat de wil 100 % gedetermineerd is. Terecht propageert de auteur de wetenschappelijke compatibilistische visie, dat de wil gedeeltelijk gedetermineerd is door biologische (genen, hersenen), psychologische (opvoeding) en sociale (sociale klasse) factoren en daarenboven gedeeltelijk vrij is om te reflecteren en keuzes te maken en te handelen. Daarna creëert de auteur een schijndiscussie door de term "vrije wil" te reserveren voor de onwetenschappelijke absolute libertaire vrije wil en vervolgens steeds te betogen dat die 100 % vrije wil niet bestaat. Hij creëert ook een schijndiscussies dat hij stelt dat een beroep doen bij een crimineel of sportheld op de wetenschappelijke relatieve reflectieve vrije wil niet valide is, en dat daardoor een crimineel geen straf verdient en de sportheld geen recht heeft op zijn faam, omdat zij hun daden niet in 100 % vrije wil hebben uitgevoerd maar in 100 % gedetermineerdheid : de crimineel is 100 % een product van zijn ongelukkige jeugd en een sportheld 100 % een product van zijn goede genen en opvoeding. Het pleidooi voor straf niet gericht op schuld en vergelding maar op verzoening en herstel richting samenleving; en beloning niet gericht op individuele verdienste maar op solidariteit en collectief geluk, is zeer lovenswaardig, maar ook hier is de link met de "vrije wil" problematisch.

Na de podcast van Rudi en Freddy geluisterd te hebben heb ik het boek aangeschaft. Helaas was de uitleg van bepaalde termen zeer ondermaats, werden simpele zaken tot in den treuren behandeld en was de uitwerking van het gebrek aan vrije wil op de samenleving zeer summier behandeld