Weg met de wetenschap een pleidooi voor de universiteit

Volgens Otterspeer zijn er twee manieren om de werkelijkheid te beschrijven: een dunne en een dikke. Die termen neemt hij over van William Gass, die de dunne manier omschrijft als de zuiver (natuur)wetenschappelijke, de wijze van de getallen, lijnen en grafieken. De manier van de zo transparant mogelijke taal en de manier die de meeste kans biedt op een zo betrouwbaar mogelijke voorspelling. De tweede manier, de dikke, is de subjectieve manier van de woorden en metaforen. De manier van de literatuur die ons wil verklaren, verbeteren en misschien zelfs ons verzoenen met ons lot.

Deze twee culturen zijn met elkaar in oorlog geweest en deze oorlog is gewonnen door de dunne beschrijving van de werkelijkheid; de natuurwetenschap. Deze rationalisering heeft een monster gebaard en dat monster is het onwrikbare geloof in het getal, de grafiek en de meetbaarheid. Dat geloof heeft op haar beurt tot gevolg gehad dat wat wij weten dienstbaar kan en moet worden gemaakt aan de commercie.

Het gebrek aan getalmatigheid van de humaniora, de geesteswetenschappen, heeft hun belang gemarginaliseerd. En dat is, zegt Otterspeer, een groot gebrek. Want alles wat een mens tot mens maakt, is zijn cultuur; het domein der geesteswetenschappen.

Als oplossing stelt hij voor om de middelbare school en de bachelorfase van de universiteit te reserveren voor de geesteswetenschappen, bij wijze van algemene vorming. Dat soort onderwijs is talig: het gaat over uitwisseling van meningen. Onderwijs in kunst, cultuur, literatuur is dialoog. Onderwijs in die gebieden is nodig, want het is het middel om een open maatschappij te realiseren met daarin verantwoordelijke burgers.

Hoewel de schrijver af en toe nodeloos uitweidt (in 60 korte bladzijden blijkt dat mogelijk) is het een duidelijk geschreven betoog, gebaseerd op betrouwbare bronnen. Als talenmens spreekt het betoog me zeer aan. Punten, lijnen en grafieken hebben wel degelijk hun nut, maar de dingen waar het écht om gaat laten zich niet vangen in getallen.