Zand

In de proloog wordt de lezer meegenomen naar een gebeurtenis die tientallen jaren eerder plaatsvond. Ook als je IJs niet gelezen hebt, kun je door middel van de vele flashbacks genieten van waar het over gaat.
Door de eenvoudige, uitnodigende schrijfstijl van de auteur vlieg je door het boek heen; je ziet de beschreven locaties voor je ogen verschijnen.

“Het was fantastisch om de kracht van de overal beukende zee te observeren.”

De hoofdstukken wisselen tussen Mats en Sarah en dat is geen enkel probleem; je leert de personages heel goed kennen door de goede beschrijvingen van hen; niet teveel ineens, maar langzaamaan een heleboel. Ook de andere personages zijn goed uitgewerkt en zijn daardoor geloofwaardig neergezet.

“Ik moet echt oppassen. Ik hield al meer dan dertig jaar voor de hele wereld verborgen dat ik niet ben wie ik ben en ik voel ineens de verleiding om erover te praten. Ik zou Mories deelgenoot kunnen maken van dit immense geheim en hem kunnen bezweren er met niemand over te praten. Waarom zou hij ook? Hij zou mijn verhaal koesteren en er even goed voor zorgen als ik zelf doe.”

Wat me tijdens het lezen opviel is dat het niet zozeer om de misdaad gaat in Zand, maar meer om de gevoelens en identiteit van de personages. Dit is eigenlijk nog gruwelijker dan rechttoe rechtaan misdaad. Het kruipt in je en door de goede plot die je uiteindelijk nog met vraagtekens en met een heleboel vermoedens achterlaat, kijk ik uit naar een eventueel vervolg op Zand.

Een boek met een rommelige, vergezochte verhaallijn. Veel onwaarschijnlijkheden.

Het Belgisch-Nederlands maakt het af en toe erg verwarrend. Soms zelfs onbegrijpelijk. Voorbeeld: 'ik zag Ingrid voorbijkomen toen ik in mijn indridason zat op het balkon van ons vakantiehuis.'

Bij ons zou dat een veranda zijn, geen balkon, maar vooral: hoe kun je in je indridason zitten? Wat is dat voor een ding? Kende de auteur wel, maar had nooit eerder zo'n constructie gezien. En dat gebeurt eigenlijk heel vaak. Zinsbouw, idioom en woordkeus maken het lezen echt minder prettig omdat ik me vaak moet afvragen wat de auteur precies bedoelt.

Ik lees veel 'misdaadromans', maar dit is duidelijk geen auteur voor mij.

Recensie: Zand -Koen Dhaene

April 2020

ISBN:9789491875991

Uitgeverij Letterrijn

Dit boek is het zelfstandig te lezen vervolg op “IJS”. Hoewel het wel beter is om het eerste deel ook te hebben omdat je dan meer weet over de hoofdpersonages.

Ik heb “IJS” niet gelezen dus ik geef mijn bevindingen van ”Zand” zonder deze voorkennis.

Twaalf jaar geleden is Mats bevrijd uit een gletsjer, alleen weet hij bijna niks meer van deze periode. Door te praten met een psycholoog probeert hij alles te verwerken en wat te herinneren. De naam en het personage Sarah komt vaak in zijn dromen voor. Hij wil weten wie zij is en wat hij met haar te maken heeft. Tijdens een vakantie op het prachtige Schiermonnikoog komt hij in de buurt van haar. Sarah is lerares en heeft een vriend, Tom, zij zijn op Schiermonnikoog om meer tijd met elkaar door te brengen.Wie is die mysterieuze vrouw? Is ze degene die hij zich herinnert

Mats probeert zijn herinneringen terug te krijgen maar dat valt niet mee. Je leert hem kennen als een onzeker persoon die tot veel in staat is maar aan de andere kant ook erg kwetsbaar is omdat hij niks meer weet. Je kan je in hem en zijn situatie inleven en hoopt dat hij de juiste beslissingen neemt.

Sarah weet precies wat ze wil en niet, ze is een pittige tante die avontuur niet schuwt. Ze komt als een harde tante over maar dat heeft een rede. Je kan je zeker in haar inleven. Soms wil je haar waarschuwen, Ze kan soms behoorlijk impulsief zijn.

Tom is altijd in voor avontuur en erg sociaal, dit kan niet altijd de goedkeuring van Sarah dragen. Je kan erg goed in hem verplaatsen, ik vind zijn personage een van de betere in dit verhaal.

Andere personages geven me de kriebels, als ik zeg wie dat zijn zou het een spoiler zijn. Je komt er vanzelf achter tijdens het lezen.

Het verhaal wordt beschreven vanuit het perspectief van Mats,afgewisseld met dat van Sarah. Het leest vlot en heeft redelijk wat spanning. Het is een misdaadroman en geen thriller.Dat merk je in het boek zeker. Je voelt dat er iets gaat gebeuren, in beide verhaallijnen is er veel aan de hand waardoor je wil weten hoe dit gaat aflopen.

De opbouw naar het plot is goed, met veel spanning. Je hoopt op een bepaald eind maar dat komt niet… voor mij is het eind wat lauwtjes. Dat is jammer, ik had er meer van verwacht.

Ik waardeer het boek met 3 sterren.

De proloog van Zand is best beangstigend en zeker als je claustrofobisch bent zoals ik, hakt deze proloog er wel even in. Na de proloog wordt de lezer meegenomen naar Schiermonnikoog waar Tom en Sarah momenteel met vakantie zijn. Ze ontmoeten daar een ander stel Michael en Ingrid. Maar ondanks dat Sarah het best wel leuk vindt dat Michael met haar flirt, toch is er geen volledige klik onder elkaar wat soms zorgt voor onbehaaglijke situaties. Ondertussen is Mats aangekomen op Schiermonnikoog. Mats is een groot deel van zijn geheugen kwijt, de eerste veertig jaar van zijn bestaan zijn bruusk weggeslagen. Door vele gesprekken met onder andere zijn artsen weet hij dat Sarah hem misschien verder kan helpen en als hij hoort dat ze op Schiermonnikoog verblijft, besluit hij daar naartoe te reizen. In de hoop meer duidelijkheid over zijn verleden te krijgen.

“De kloof is erg nauw en ondanks het wit van de sneeuw en het lichtblauw van het ijs is het hier aardedonker. Het kost hem moeite om de afstand in te schatten.“

Zand wordt verteld vanuit wisselende perspectieven, maar met een hoofdrol voor Sarah en Mats. Bij het verhaal van Sarah komt voortdurend de vraag naar boven waar dit naar toe moet leiden. Het voelt wel wat dreigend maar helemaal helder is het niet. Er is wat onderhuidse spanning, een beetje broeierig. Dit geldt eigenlijk ook voor het verhaal van Mats, alleen is daar meer nieuwsgierigheid naar zijn verleden. En in hoeverre Sarah hem kan helpen. Bij dit boek wordt aangegeven dat het prima losstaand te lezen is, maar door eerst IJs te lezen, voel je wel een hogere spanning in het geheel. Dit omdat je meer van het verleden en de hoofdpersonages weet. Zonder dat lijkt er toch wat te missen.

“Hij was maar net niet doodgevroren en met veel moeite hadden hulpverleners en later artsen hem weer tot leven kunnen wekken. Maar de metersdiepe val en een groot rotsblok dat vele uren op zijn hoofd had gedrukt, hadden zijn hersenen zwaar beschadigd.“

Toch is het ook voor te stellen dat een lezer die blanco instapt, ook een goede spanning voelt en dit boek anders leest. Voor die lezer zullen er misschien meer plotwendingen zijn. Al blijft er voor degene die IJs wel eerst gelezen heeft ook nog genoeg te raden over. De auteur weet daarnaast een origineel verhaal te vertellen waarbij er aandacht is voor de omgeving en alles helder beschreven wordt. Dit geeft het gevoel midden in het geheel te staan en alle ruimte voor observatie te hebben.

Zand is een originele misdaadroman die zeker voor een aantal fijne leesuurtjes zorgt.

Zand leest na een spannend proloog in eerste instantie als een mooi vakantieboek. 2 Stellen ontmoeten elkaar tijdens een vakantie op Schiermonnikoog en het “klikt” niet echt maar ze ondernemen toch samen enkele activiteiten. Het broeit onderhuids, de wederzijdse verwachtingen zijn hoog maar ook heel verschillend en de doelen ook….
De grote vraag die de lezer de hele tijd bezighoudt is echter; “Wat gaat Mats doen?” Een bepaald soort spanning maakt zich meester van de lezer en het verhaal is goed opgebouwd. Dan volgt er nog een spannende ontmoeting. De nieuwsgierigheid wordt gewekt en dan komt het tot een situatie en een plot waarbij de lezer wel meer sensatie en spanning had verwacht maar wat toch een mooi einde maakt aan dit bijzondere verhaal.
Ik genoot van de beschrijvingen van de personages en het mooie eiland Schiermonnikoog. De opbouw van de spanning paste ook goed in het verhaal en de afronding was heel goed. Het verhaal rondom Mats en Sarah maakt mij nieuwsgierig naar het eerste deel “ïjs” maar dit deel is prima los te lezen want er wordt veel in verteld. Ik zal alleen tijdens het lezen ook allerlei plots en uitkomsten te bedenken die niet uitkwamen en vond achteraf dat er een meer explosief einde had kunnen zijn…..ik hoop op een vervolg en ben daarin vooral benieuwd naar het verhaal van Sarah……

Reddingswerkers hebben Mats jaren geleden uit een gletsjer bevrijd, maar zelf herinnert hij zich daar niets van. Samen met zijn psycholoog slaagt hij er –zij het moeizaam- in een nieuw leven op te bouwen. De zoektocht naar zijn verleden leidt hem naar Sarah, de vrouw die vaak opduikt in zijn verwarde dromen. Als hij op Schiermonnikoog erg dicht bij haar in de buurt komt, worden de omstandigheden van de val in de gletsjer allengs duidelijker. Is Sarah wel de vrouw die hij zich herinnert?

Zand is weliswaar het vervolg op IJs, maar valt goed te lezen zonder het vorige deel ter hand te hebben genomen. Natuurlijk is het, ingeval van een reeks, altijd aan te raden om bij het eerste deel te beginnen, maar D’haene weet de eventuele manco’s goed op te vullen zonder hen die IJs wel hebben gelezen, te vervelen met herhalingen.

“Ik houd mijn blik zoveel mogelijk rechtop, kijkend in de verte. Hier en daar is er een opening tussen de duinen en dan zie je niet waar de spiegelende zee eindigt en de blauwe lucht begint. Water en hemel vloeien net zo in elkaar als de wolken en de duinen.”

D’haene hanteert een toegankelijke en vlotte schrijfstijl en weet zijn personages uitstekend weer te geven. Uiteraard komt daarbij vooral Mats goed uit de verf. Mats is een weinig sociaalvaardige man die worstelt met zijn geheugenverlies. Zijn emoties weet D’haene bijzonder goed te verwoorden. Sarah daarentegen is een kille vrouw die de nodige geheimen in zich herbergt en schippert tussen waarheid en leugen. Naast de bijzondere personages ziet de auteur kans ook de omgeving zeer beeldend in woorden te vatten zodat je haast het gevoel hebt je te bevinden in de setting die D’haene beschrijft. Zijn dialogen zijn fraai en werkelijk.

“Ik concentreer me op de weg. Nog even en ik ben aan de hoofdweg die naar het pleintje met terrasjes bij Hotel Van der Werff leidt. Net voor de bocht voel ik een vreemde dreiging en gluur ik even achteloos over mijn schouder over de weg die achter me ligt.”

Tenslotte dienen de intelligente plotwendingen die D’haene in zijn verhaal verweeft, niet onvermeld te blijven. Die getuigen van een flinke dosis creativiteit en schrijverskunst.

Over de auteur
Koen D'haene (Wevelgem, 1964) schrijft jeugdboeken en romans. Hij is stafmedewerker in een bibliotheek en docent bibliotheekwetenschappen. Hij is redacteur van de publicaties van de Vereniging van West-Vlaamse schrijvers. In 2016 verscheen IJs, zijn eerste roman voor volwassenen. In zijn historische jeugdroman Ketters van de Kemmelberg (2017) reiken werkelijkheid en fantasie elkaar de hand.

Uitvoering
Uitgeverij LetterRijn
ISBN: 9789491875991
Paperback, 250 pagina’s

Het is dan wel niet op volgorde, maar de boeken zijn buiten elkaar om te lezen. Prachtig boek ik had de tijd om het in 1 keer uit te lezen. Mooie verhaallijn en ik ga zeker IJS ook nog lezen...... misschien komt er nog een vervolg, van mij mag het!

In mijn Hebban-recensie d.d. 16 juni 2016 van ‘IJs’, de voorloper van ‘Zand’, schreef ik: “In het laatste hoofdstuk is het 2015, maar dat is een soort wormvormig aanhangsel dat weinig toevoegt aan het verhaal. Het zou mooi geweest zijn als D’haene hier een cliffhanger ingebouwd had om onzekerheid over de afloop op te werpen en de fantasie van de lezer te prikkelen.” Dat ‘wormvormige aanhangsel’ is - bijna vier jaar later - uitgegroeid tot een heel boek. Wellicht was dit destijds al het plan, dat kon ik toen niet bevroeden.
Waar auteur Koen D’haene er met ‘IJs’ in slaagde koude rillingen over te brengen vanuit de ijzige Zwitserse gletsjers, bereikt hij in ‘Zand’ wederom een lijfelijk effect: je voelt het zand tussen je tenen op het Waddeneiland Schiermonnikoog. Het is weinig auteurs gegeven dergelijke gevoelens te bewerkstelligen zonder toevoeging van zoete sentimenten, D’haene kan het. Hij leidt je over het mooie eiland en laat je meebewegen met eb en vloed, zodat je je ter plaatse waant. Iets minder ‘VVV-gids’ is mijns inziens wenselijk, maar dat is een kwestie van smaak; hoe meer details hoe lager het tempo en de spanning. ‘Zand’ heet niet voor niets een misdaadroman, al is de afloop nog zo ‘thrilling’. (Want: wat als … Ik sta open voor een deel drie.)

Mats en Sarah kennen we uit ‘IJs’. ‘Zand’ is daar het zelfstandig leesbare vervolg op, zo wordt het boek aangekondigd, en in dit geval is het nog waar ook. Toch zou ik aanraden eerst ‘IJs’ te lezen, omdat je anders de clou daarvan al kent en het lezen van de boeken in omgekeerde volgorde geen optie is; tenzij je puur voor D’haenes schrijfstijl gaat, of uit nieuwsgierigheid, maar dan ontbreekt de spanning, die sowieso beperkt aanwezig is.
Terug naar Mats en Sarah: alles wat op Schiermonnikoog gebeurt draait om hen, ze krijgen om en om het woord, Sarah in de ik-vorm, Mats in de derde persoon. Mats is sinds het ‘ongeluk’ in de gletsjer zijn geheugen, zijn verleden, kwijt. Hij meent zich Sarah te herinneren en volgt haar naar Schiermonnikoog. Is zij zijn Sarah, of niet? Zo ja, dan heeft hij een appeltje met haar te schillen. Zijn verleden daagt meer en meer en Mats neemt passende maatregelen.

Goed bedacht, fijn boek om te lezen. Het had spannender gemogen, al is er wel degelijk sprake van psychologische spanning en bleef ik van begin tot eind geboeid. De karakters van Sarah en Mats zijn prima uitgewerkt. De toon die D’haene bezigt verdient niets dan lof.
‘Minpuntje’: het boek is aan de dunne kant. Anderzijds: alles wat erin moet staan, staat erin.
‘Zand’ is als fraaie hardcover uitgegeven, evenals ‘IJs’, maar dan zonder leeslint.
En ik heb me toch een zin om een paar dagen door te brengen op Schiermonnikoog …

Geschreven bij Zand

De misdaadroman “Zand” begint met een proloog, waarin de voorgeschiedenis verteld wordt. Mats is 12 jaar eerder in een spleet van een gletsjer gevallen en wonder boven wonder gered. Doordat hij vrij lang in de spleet gezeten heeft en ook nog eens een grote steen bovenop zich heeft gekregen, is hij zijn geheugen kwijt. Hij herinnert zich niets van de 40 jaar voor het ongeval.

Het kost hem veel moeite zijn leven weer op te bouwen, gelukkig krijgt hij hulp van een psycholoog. Op zeker moment herinnert hij een vrouw, Sarah. Zij komt vaak in zijn dromen voor. Het vreemde is alleen dat het twee vrouwen lijken te zijn, de ene veel jonger dan de andere.
Hij komt erachter dat Sarah lerares is op een school in Oostende. Het is zomervakantie en Sarah is niet aanwezig. Mats verneemt dat zij samen met Tom, met wie ze een LAT relatie heeft, op Schiermonnikoog is en reist er heen om te kijken of hij haar kan vinden en of er meer van zijn verleden duidelijk zal worden als hij haar ziet.
Als hij op een terras zit, ziet hij daar Sarah en Tom samen met een wat jonger paar, Michael en Ingrid. Mats zit dicht genoeg bij om hen af te luisteren en vraagt zich af hoe hij met Sarah in contact kan komen. Michael zit met Sarah te flirten en het ziet ernaar uit dat Sarah dat wel leuk vindt. Michael zorgt ervoor dat hij steeds vaker met Sarah alleen is, tot het haar begint te irriteren en tegen Tom zegt dat zij geen contact meer wil met Michael en Ingrid.
Bij Mats komen steeds meer herinneringen boven en hij beseft wat er werkelijk gebeurd is toen hij, al die jaren geleden, in de gletsjerspleet terecht kwam. Wie is Sarah werkelijk en wil hij haar wel aanspreken om te zeggen wie hij is? En als Mats zal besluiten haar te confronteren met wat hij weet, hoe zal zij dan reageren?

Mats en Sarah komen afwisselend aan het woord. Hierdoor leer je de twee protagonisten goed kennen. Door de manier waarop zij de andere personen beschrijven, komen ook zij tot leven. Karakters worden duidelijk, eerlijkheid en oneerlijkheid in levenswandel komen naar boven. Emotie zijn voelbaar en de dialogen zitten goed in elkaar. De natuur van Schiermonnikoog en de stad Oostende worden beeldend beschreven.
“Zand” kent een wat trage start, maar gaandeweg wordt het boek zo boeiend dat wegleggen lastig is. Wie was Mats voor zijn ongeval en wie is Sarah nu echt?
Hoewel “Zand” het vervolg is op “IJs” (uit 2016) is het als zelfstandige thriller te lezen. Wel worden meer zaken duidelijker als je “IJs” al wel gelezen hebt. De plot van “Zand” bouwt gaandeweg op en mondt uit in een open einde. Hopelijk is dat de aanzet voor een vervolg.

Koen D'haene (Wevelgem, 1964) is stafmedewerker van de bibliotheek in Wevelgem en schrijver van romans en verhalen voor kinderen, jongeren en volwassenen.

Zand is het los te lezen gevolg op het boek IJs en begint waar IJs eindigde, op Schiermonnikoog. Koen D’haene heeft een soepele en simpele schrijfstijl waardoor je makkelijk in het boek komt. Daarnaast is Koen zijn schrijfstijl beeldend waardoor je je al snel op Schiermonnikoog waant en de prachtige omgeving van dit eiland al voor je ziet.
De hoofdstukken wisselen tussen Sarah en Mats en je merkt dat, ondanks dat het verhaal volgens de achterzijde vooral om Mats zou draaien, meer om Sarah draait. Haar verhaal komt veel meer in beeld en je leert veel over haar en haar vriend Tom. Mats komt af en toe in beeld maar wel op belangrijke momenten, je leert ook steeds meer over zijn verleden omdat het eiland hem op veel manieren aan zijn jeugd herinnert.
Het verhaal komt wat langzaam op gang wat niet per se nadelig is maar ook gaandeweg het verhaal zit er weinig vaart in en blijf je lang op één punt hangen waardoor je als lezer kan denken dat het te veel wordt uitgelicht terwijl het moment niet van groot belang is voor het verhaal dit haalt tevens ook de spanning wat uit het verhaal.

De karakters zijn door schrijver Koen D’haene wel goed uitgewerkt waardoor je ze echt leert kennen en je kunt inleven in beslissingen die ze nemen en situaties die ze meemaken. Koen werkt goed met de herinneringen van Mats door de lezers steeds een klein beetje meer informatie te geven over de relatie tussen Mats en Sarah waardoor je nieuwsgierig wordt naar hoe de situatie nu precies ligt.

Omdat Zand het eerste boek is wat ik las van Koen D’haene en omdat zijn boek vol raadsels zit over wat er precies is gebeurt is in IJs maakt dat mij heel nieuwsgierig naar dit eerste boek en gaat deze ook zeker op mijn lijstje om alsnog te lezen.