Ach, deze leegte, deze verschrikkelijke leegte

`Ach, deze leegte, deze verschrikkelijke leegte´ was voor mij een erg fijne verrassing. Ik lees veel Amerikaanse literatuur, ook vaak korte verhalen, maar had zin om ´ns iets anders te lezen.
Mijn oog viel op het boek van Meyerhoff en dat bleek een goede keuze te zijn.
Dit is een autobiografische roman waarin Meyerhoff vertelt over zijn tijd op de toneelschool in München en de jaren die hij, terwijl hij op de toneelschool zat, doorbracht bij zijn grootouders.
Liefdevol beschrijft hij zijn grootouders en de manier waarop zij hun leven hebben ingericht,
De bespiegelingen op hun leven wisselt Meyerhoff af met mooie herinneringen aan zijn tijd op de toneelschool.
Het boek leest heerlijk weg. Meyerhoff laat je meeleven met het verhaal en het kost soms moeite om het boek weg te leggen.
Het maakt me nieuwsgierig naar het andere boek van Meyerhoff, `Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest.`

Het verhaal
Joachim Meyerhoff neemt ons in dit derde deel van de zesdelige “Alle Toten fliegen hoch”-serie mee naar de jaren dat hij in München bij zijn grootouders woont en een opleiding volgt aan de toneelschool. Met de name de verschillen in deze twee werelden worden belicht en dit doet hij op een humoristische, maar ook beschouwende wijze.
De samenvatting
Na het overlijden van zijn broer heeft Joachim de behoefte om zijn ouderlijk huis in Noord-Duitsland te ontvluchten. Als hij in het kader van vervangende dienstplicht als een soort therapeutisch badmeester in een ziekenhuis in München aan de slag kan, grijpt hij deze kans dan ook met beide handen aan. Eenmaal in München gaat hij ook op auditie bij de toneelschool. Tot zijn grote verbazing wordt hij daar aangenomen. Zijn woonruimte, behorende bij de baan in ziekenhuis, gaat hiermee aan zijn neus voorbij. Hij besluit om tijdelijk bij zijn grootouders in te trekken. Zijn grootmoeder, die geen oma genoemd wil worden, maar grootmoeder, omdat ´oma’s oud, lelijk, klein en krom zijn´ is een voormalig actrice. Nog altijd gedraagt ze zich als een diva, dit in tegenstelling tot zijn opa Hermann. Hij is een theoloog en filosoof, die het leven serieus neemt. Beiden houden van een strak ritme en in hun huis staat alles al sinds dag één op een vaste plek, de ordelijkheid zelve. Dat staat dan ook haaks op het leven binnen de toneelschool. Daar waar de meest kleurrijke personen rondlopen, de lessen bestaan uit soms vreemde opdrachten en de concurrentie moordend is. Joachim laveert gedurende de aankomende vier jaren tussen deze twee werelden, terwijl hij ook nog eens de dood van zijn broer probeert te verwerken.

Conclusie
Joachim Meyerhoff is in staat om karakters tot leven te brengen met zijn zinnen, die afwisselend kort, dan weer lang zijn. Al naar gelang de situatie. Als grootmoeder aan het woord is, volgen er lange dramatisch aandoende zinnen en als grootvader aan het woord is komen er bedachtzame zinnen. Met zijn zinsgebruik diept hij de karakters nog verder uit. Dat geldt voor elk personage in het boek. Hiermee creëert hij een levensecht boek, alsof je als lezer onderdeel bent van zijn wereld. Met mensen waaraan je jezelf kan ergeren, waarmee je kan meeleven, mee kan lachen en huilen. Zijn taalgebruik is sowieso treffend. Hij weet met de opening direct het verschil neer te zetten tussen het leven bij zijn grootouders en de toneelschool, terwijl er ook een overlap is, omdat grootmoeder een voormalig actrice is en “haar gehele persoonlijkheid had een onstuitbare neiging tot drama”. Het verhaal is doorspekt met humor. Zelden zo vaak hardop gelachen bij een boek, maar het boek is ook confronterend, met name de aftakeling van een mensenleven wordt goed in beeld gebracht met de steeds vaker optredende lichamelijke ongemakken en geheugenachteruitgang. Tevens is het boek treurig en vertederend. Onder andere de beschrijving van de relatie tussen zijn grootouders roept vertederende momenten op. De innerlijke strijd in Joachim wordt versterkt door de twee verschillende levens die hij leidt. Zoals bij zijn grootouders thuis alles volgens een vast stramien loopt, en de dagindeling gebaseerd is op de vijf tijdstippen waarop er verschillende soorten alcohol gedronken wordt, zo onvoorspelbaar is het leven op de toneelschool. De onzekerheid die hij daar ervaart wordt goed overgebracht en toch wringt daar iets. Hij zet zichzelf neer als iemand die niet op de toneelschool thuishoort, er geen aanleg voor heeft en dat rijmt niet met de wetenschap dat Joachim Meyerhoff inmiddels prijzen heeft ontvangen voor beste toneelspeler. Die wetenschap vooraf is moeilijk te verenigen met het beeld dat hij van zichzelf schetst op de toneelschool gedurende de vier jaren dat hij aan de toneelschool verbonden is. Ondanks zijn treffende schrijfstijl, eerder een vertelstijl, vlotte het boek niet. Het was makkelijk weg te leggen, duidelijk geen ik-moet-verder-lezen-boek, en ook al is het uit het leven gegrepen en bezit

In dit boek geeft Joachim Meyerhoff goed weer hoe zijn leven bestaat uit verschillende werelden. Twee verschillende belevingsomgevingen waarin hij zijn leven leeft of toelaat dat het wordt geleefd door de omstandigheden. Hij voelt zichzelf niet, maar het is alsof hij naar zichzelf kijkt en dusdanig handelt. Zoals een toeschouwer van een acteur verwacht.
De auteur heeft zo een boeiende schrijfstijl, waardoor ik het boek in één keer uitgelezen heb en het genomineerd is om nog een keer gelezen te worden.
De aanwezige humor speelt in deze beslissing zonder meer een grote rol, zoals;
“Bij het afscheid sloeg ze me met zoveel geweld op mijn rug dat ik luid 'Au' riep, en daarna spuugde ze volgens een oud ritueel in de toneelwereld drie keer over mijn schouder en riep: 'Toitoitoi!'.
Eigenlijk spuug je niet echt, maar suggereer je het alleen door het geluid na te doen. Maar mijn grootmoeder hield niet van simuleren. Ze spoog de klodders als een lama over mijn schouder. Omdat ze kleiner was en niet goed mikte, vlogen er ontelbare spuugdeeltjes op mijn T-shirt.” Je zit dit gebeuren, terwijl je leest.

Door zijn openheid en eerlijkheid is het een prachtig verhaal geworden, doordrenkt met herinneringen aan zijn ouders en vooral zijn grootouders.
Vooral de genegenheid waarmee hij schrijft over zijn grootouders heeft me ontzettend ontroerd.
Zijn grootouders blijven voor hem ook na hun dood het meest aanwezig in zijn overdenkingen van deze tijd uit zijn leven.
De duidelijke manier van beschrijven zorgt er voor dat de lezer als het ware meekijkt door de ogen van de auteur, waardoor je heel dichtbij komt.
Zijn zinnen zijn kort en krachtig, maar soms wat langer als dat nodig is door de situatie of de aard van het karakter. De een is tenslotte niet de ander. De auteur heeft de vrijheid genomen om het verschil aan te geven.

De keuze voor de titel is voor mij heel vanzelfsprekend. Het betreft een regel uit de tekst van een theaterstuk van Werther. Omdat de hoofdpersoon om Werther te kunnen spelen (in het theater) de tweespalt in zichzelf accepteert. Daarover gaat het in het hele verhaal. Bovendien zijn er mogelijkheden die duidelijker worden voor de hoofdpersoon.
De auteur heeft me wederom ontroerd en verbaasd. Ik heb het boek ontzettend graag gelezen.

Wat een heerlijk boek! Meyerhoff vertelt met enorme verwondering en humor zijn, soms bizarre, herinneringen aan de wonderlijke periode dat hij bij zijn grootouders woonde en studeerde aan de toneelschool. Gniffelend heb ik dit boek gelezen. De ontroerende liefdevolle verhalen over zijn grootouders brachten mooie herinneringen naar boven.

Op de achterflap
Op mijn twintigste werd ik tot mijn grote verrassing in München op een toneelschool aangenomen en trok ik bij mijn grootouders in omdat ik geen kamer kon vinden. Het contrast tussen deze twee werelden had niet groter kunnen zijn. Hierover wil ik vertellen: over mijn boven alles beminde grootouders, met z'n tweeën gevangen in hun schitterende huis, en over hoe het is als iemand tegen je zegt: 'Je moet leren met je tepels te glimlachen.'

Cover
Rood. Grote gekraste letters, wit, de naam van de auteur. En gekraste letters, blauw, de ietwat onmogelijke titel die totaal bij het boek past.
En een foto van een mevrouw in het water.
Op basis van hoe het boek eruit ziet zou ik het nooit opgepakt hebben. Misschien wel vanwege de titel, misschien...

Mijn mening
Soms, heel soms, lees je een boek dat zo mooi is dat je er zo lang mogelijk van wilt genieten. Ik heb bewust langer over het boek gedaan. Elke dag een dosis...En als het boek dan uit is...Ik wil het alleen maar koesteren. Er van houden...

Meyerhoff weet met enkele pennenstreken karakters neer te zetten. Op zo'n manier dat je gewoon weet hoe ze eruit moeten zien.
"Een reus van een vent met de uitstraling van een geldtransportwagen, zijn ogen smalle vensters, rondom gepantserd."
De karakters leven. En jou houdt van ze, of je haat ze, net zoals Joachim doet.

Joachim vindt zijn thuisbasis bij zijn grootouders, nooit opa en oma! In hun wereldvreemde leven kan hij zich ontspannen, zichzelf zijn. Er wordt onvoorwaardelijk van hem gehouden.
Het leven bij zijn grootouders is gestructureerd, elke minuut van de dag is voorgepland, en praktisch elke dag hetzelfde.
En de liefde tussen zijn grootouders is hartverwarmend.

Totaal tegengesteld is het leven op de toneelschool. Elke dag vraagt Joachim zich weer af hoe hij daar in vredesnaam door de audities is gekomen. Hij zit compleet op slot in zijn lichaam. Ontspannen is onmogelijk. Iets doen alsof ook. Het liefste wil hij verdwijnen, er niet zijn.
"Ik wilde incognito mezelf zijn."
Er zijn maar 2 momenten dat hij zich prettig voelt in zijn rol op het toneel:
* als hij in een enorme glitterjurk het podium op moet. Hij is de enige die die enorme jurk past.
Hij stijgt boven zichzelf uit.
* na het lezen van Het lijden van de jonge Werther van Goethe. Hij gaat in een solovoorstelling het toneel op waarin hij volledig opgaat in het karakter van Werther. Hij speelt hem niet, hij wordt hem.

Onvermijdelijk bij zulke oude grootouders ( ruim in de 90 ) is dat ze doodgaan. Beide overlijdens omschrijft hij zo ingetogen, zo naar de karakters van zijn grootouders. Ontroerend mooi. Zeer respectvol.

Het boek heeft veel humor, regelmatig heb ik zitten lachen, vooral om die gekke, lieve grootouders.
Maar het is ook een boek vol leegte, angstaanjagende leegte. Wanhoop.

Het boek heeft me in mijn hart geraakt. Een boek dat ik zal blijven koesteren.

5 sterren

Geschreven bij Ach, deze leegte, deze verschrikkelijke leegte

Het boek van Joachim Meyerhoff gaat over de lotgevallen van een jongeman, die tijdens zijn studie bij zijn grootouders woont. Bijna hilarisch, ware het niet dat de leegte waar de schrijver op doelt zo levensecht gevoeld wordt. Het leven van de grootouders, weliswaar op leeftijd wordt als een tragikomedie omschreven. Evenals de lessen, die gevolgd worden door de jongeman aan de Toneelschool in München . Niet alledaags, maar wel een eerlijk en menselijk verslag over samen leven en wonen met mensen, anders dan je leeftijdsgenoten.

Deze roman, waarvan ik al lezend pas merkte hoe autobiografisch hij is, is een genot om te lezen voor iedereen die ooit op een toneelschool of aanverwant instituut heeft gezeten.
Zowel de scènes die zich afspelen bij de excentrieke grootouders van de hoofdpersoon – vooral de grootmoeder, een voormalig actrice is iemand om verliefd op te worden – als de gebeurtenissen die op de toneelschool plaatsvinden, zijn geweldig beschreven. Geestig en ontroerend. Een echte aanrader dit boek.

Joachim Meyerhoff geeft in deze roman weer de periode van zijn leven waarin hij de toneelschool in Munchen volgde en bij gebrek aan een geschikte studentenkamer onderdak kreeg bij zijn grootouders van moeders kant.
Vanwege de plotselinge dood van een van zijn broers en de aankomende scheiding van zijn ouders heeft hij bewust in het zuiden van het land een opleiding gezocht, ver weg van Sleeswijk – Holstein waar hij tot dan toe had geleefd.

Met name de leefwijze van zijn grootouders weet Joachim op een sublieme manier te beschrijven: het dagelijks ritme van opstaan, ontbijt, etcetera bestaat uit rituelen die allen vergezeld gaan met een bepaalde drank varierend van champagne, witte wijn, whisky, rode wijn en cointreau. Naarmate de leeftijd vorderde, werden deze rituelen des te nauwgezetter gehanteerd.
Joachim kan goed met deze situatie omgaan hetgeen hem prima uitkomt daar hij gedurende de eerste jaren van zijn opleiding zich regelmatig afvraagt of hij wel geschikt is om acteur te worden. De opleiding loopt niet van een leien dakje.

Deze op een humoristische maar ook serieuze wijze geschreven roman heb ik met veel genoegen gelezen: regelmatig een glimlach, maar ook verbazing over het leven van zijn grootouders.
Goede roman!

Het tweede boek van Joachim Meyerhoff vertelt over zijn tijd in München waar hij de toneelschool bezoekt en bij zijn grootouders gaat wonen. Hij verhaalt over het leven en de dood en over zijn zoektocht naar waarachtigheid. Hoewel de stukken die hij schrijft over zijn grootouders en zijn relatie met hun erg mooi zijn raakte ik verveeld van de verhalen over de toneelschool. Het is een setting die me niet aanspreekt. Toch weet hij ook in dit boek weer te raken met zijn eenvoudige maar rake vertelstijl, de grappige anekdotes over zijn familie en vooral de prachtige manier waarop hij het naderende einde van zijn grootouders beschrijft. Dat maakt het boek toch de moeite waard om te lezen.

Geschreven bij Ach, deze leegte, deze verschrikkelijke leegte

Meeslepend, bijzonder en boeiend persoonlijk verhaal