Wat is waarheid? Basisboek wetenschapsfilosofie

Het boek "Wat is Waarheid?" is een uitstekende introductie in de wereld van de wetenschapsfilosofie. Daarnaast is het een waardevol en inzichtelijk boek over epistemologie: Wat kennis is en wat we überhaupt kunnen menen te weten.

Kwa laat ons zien dat wetenschap meer is dan het doen van louter experimenten en het verifiëren of falsifiëren van hypotheses. Hij neemt ons mee op een reis langs de verschillende wetenschappelijke stijlen zoals de klassiek deductieve stijl, de experimentele stijl, de hypothetisch analogische stijl, de statistische stijl, hermeneutiek, de taxonomische stijl en de evolutionair historische stijl.

Niet als een droog onnavolgbaar filosofisch relaas, maar overgoten met een smakelijk sausje van historische details, filosofische achtergronden, tot de verbeelding sprekende metaforen en anekdotes. Een boek dat zich niet beperkt tot de theorieën van de wetenschapsfilosofie autoriteiten Popper en Kuhn, maar een brede basis geeft van animisme tot ontologieën, van de oude Grieken, Chinezen en Indiërs tot theologen en postmodernisten.

Maar het blijft niet bij een overzicht van het verleden. De opkomst van de nieuwe informatie technologie in termen van dataverwerking, netwerken, cybernetica en andere aspecten van computer wetenschap en technologie en hun weerslag op het wetenschapsfilosofische proces, geven dit boek een eigentijdse wending.

Ook beperkt Kwa zich niet tot de bèta wetenschappen, maar laat zien dat de geesteswetenschappen en sociale wetenschappen hun eigen arsenaal van gereedschap voor de beoefening van wetenschap succesvol hebben samengesteld. Speculatief denken wordt ook niet door Kwa veroordeeld, maar belicht als een uitermate nuttig start-heuristiek.

Het antwoord op de titelvraag "wat is waarheid?" vinden we expliciet terug in een citaat van Hacking, namelijk dat iedere stijl op zijn eigen wijze bepaalt wat kwalificeert als waarheid. Ook zien we de valkuilen en beperkingen van iedere stijl, niet in de minste plaats die van de ad-hochypotheses als de resultaten zich niet conformeren aan onze verwachtingen.

Het boek sluit af met een beschouwing van rationaliteit als bindmiddel van de verschillende wetenschappelijke stijlen, opnieuw voorzien van een overzichtelijk filosofisch en historisch kader. Zo biedt dit boek een behoorlijk complete ontologie in de moderne zin des woords van wat wetenschapsfilosofie behelst en verlicht het ons met de kennis dat waarheid een relatief begrip is.