Cécile en Elsa, strijdbare freules een biografie

Als je eenmaal begonnen bent met dit boek, kun je het moeilijk neerleggen. Toch moet je dat soms even doen omdat het zo bordevol historische feiten en ontwikkelingen zit dat je na een paar uur niet meer kunt bevatten! Een geweldig portret van twee vrouwen, betrokken bij de emancipatiestrijd en het culturele leven. Uitgebreid komen o.a. ook leven en werken van Alphons Diepenbrock, waar Elsa mee trouwt, aan de orde.

Prachtig boek, vlot geschreven en uitstekend gedocumenteerd, inclusief vele fijne foto's van Cecile en Elsa. Verrassende levenslopen van de zusjes, van zeer geengageerd tot tamelijk behoudend. Ook hun omgeving wordt met een fijne penseel geschilderd, van tamelijk verknipte echtgenoten tot warmbloedige kunstenaars en de nodige hulptroepen homo's en lesbo's die om de dames heenzwermden. Het is dat het honderd jaar geleden gebeurd is en de vrouwen toen beeldschone hoeden en de mannen knijpbrillen droegen, maar op zich is er wezenlijk niet zo veel veranderd. Mensen zijn ingewikkeld en verschillen meer van elkaar dan ze overeenkomen, maar ze willen wel een betere wereld en daar zetten ze zich voor in.

Geschreven bij Cécile en Elsa

Al heel lang ben ik geïnteresseerd in de geschiedenis van de vrouwenbeweging en sterke vrouwen die hun tijd vooruit waren. Dus was dit boek een logische aankoop. Ik ben nu over de helft en ik ben nog steeds zeer geboeid. Het treft me dat deze vrouwen meer dan honderd jaar geleden in feite dezelfde strijd voeren als die van vrouwen in de jaren 60, 70. En ook weer zoals vrouwen nu. De omstandigheden waren zeer verschillend, maar de ideeën zijn hetzelfde, evenals de tegenwerking vanuit de mannenwereld. Het boek belicht niet alleen (het leven van) deze twee freules, maar geeft ook inkijkjes in dat van anderen, van literatuur die gelinkt is aan de strijd. Noem maar op. Een mooie bijkomstigheid is dat het boek zo dik is: je kunt er lang van genieten.

Elisabeth Leijnse beschrijft het leven van Cécile en Elsa op een aangrijpende, maar toch afstandelijke wijze. Haar werk biedt een schat aan gegevens over verschillende (vooral Nederlandse) culturele stromingen in het fin de siècle en leest als een roman. Onvoorstelbaar boeiend.

De twee zusjes Cécile en Elsa De Jong van Beek en Donk groeien op in een bijzonder gezin, ze adoreren hun vader Jan en hebben al vroeg de zorg voor hun aan morfine verslaafde moeder Anna. Cécile en Elsa gaan niet naar school, ze krijgen thuisonderwijs en zijn op elkaar aangewezen. Daardoor ontstaat een innige band die een groot deel van hun leven intact zal blijven. Zowel Cécile als Elsa sluiten een platonisch huwelijk. Cécile met de schatrijke Paul (Adriaan) Goekoop en Elsa met de componist Alphons Diepenbrock. De auteur, Elisabeth Leijnse, neemt ons mee naar het slot van de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw, waar Cécile en Elsa vele opwindende dingen meemaken. Zo maakt Cécile bijvoorbeeld carrière als feministische schrijfster en organiseert ze de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid. Haar man Paul kan zich, na het verschijnen van haar eerste boek, niet meer met haar verbonden voelen en wil scheiden. Een drama in die tijd! Cécile weet er echter een flinke jaarlijkse toelage uit te slepen ook voor Elsa en Alphons zodat Alphons zich aan zijn muziek kan wijden. Cécile vlucht naar Parijs en begint daar een heel ander leven. Elsa blijft bij Alphons, steunt hem in alles en na een flink aantal jaren wordt hun huwelijk ‘echt’ en krijgt Elsa 2 dochtertjes. Ook Cécile wordt op latere leeftijd nog moeder van een zoon, zij is dan getrouwd met een Poolse arts. De Eerste Wereldoorlog doet de wereld van met name Cécile op zijn grondvesten schudden. De verwijdering tussen Cécile en Elsa is net na de scheiding begonnen en wordt steeds groter. De zussen schrijven elkaar wel maar zien elkaar niet veel en de verwijten gaan over en weer. Cécile bekeert zich tot het katholieke geloof, ontwikkelt antisemitische gevoelens. Elsa worstelt met haar huwelijk, Alphons heeft een minnares en haar onverwachte reactie daarop is wel heel bijzonder! Het verhaal van Cécile en Elsa is goed gedocumenteerd, knap dat de auteur het verhaal zo kan vertellen dat het lijkt alsof je een roman aan het lezen bent. Een prima (dubbel)biografie!

Dank zij de zeer uitgebreide dagboeken van deze twee freules is Elisabeth Leijnse er in geslaagd een prachtig tijdsbeeld te scheppen. De vrouwenemancipatie en het muziekleven van die tijd komen helemaal tot leven. Ik heb het boek in één ruk uitgelezen en inmiddels aan 3 mensen cadeau gegeven.

Geschreven bij Cécile en Elsa

Cécile en Elsa is een prachtig, goed geschreven boek dat zeer terecht de Libris Geschiedenisprijs 2016 heeft gewonnen. Overtuigende karakteschetsen, goed geplaatst in de tijd.

Ik heb genoten van deze prachtige biografie over de interessante levens van twee zussen en hun mannen. Alles komt aan bod: tijdsgeest, maatschappijgeschiedenis, vrouwenemancipatie, (cultuur)geschiedenis, muziek en filosofie. De biografie wordt verfraaid door mooie, historische foto’s die een goed beeld geven van de tijd waarin de freules leefden. Respect voor Elisabeth Leijnse die haar diepgaande onderzoek heeft vertaald in een prettig leesbare bijna historische roman. Van de componist Diepenbrock wist ik weinig. Ik heb meteen de muziekstukken genoemd in het boek opgezocht en beluisterd. Ook ga ik de feministische roman ‘Hilda van Suylenburg’ (1897), geschreven door Cécile, lezen.

Geschreven bij Cécile en Elsa, strijdbare freules

Het is een biografie, maar leest als een schitternde historische roman. Echt een aanrader. Heb het inmiddels al een aantal keer cadeau gedaan.

Leest als een roman, zeer interessant en wetenschappelijk verantwoord.