De duizelingwekkende jaren Europa 1900-1914

Geschreven bij De duizelingwekkende jaren

Dit doet ie toch aardig, die Blom. Het verval van de glorierijke en door adel overheerste Europese imperia wordt erudiet neergezet tegen de achtergrond van de technische, politieke en sociale ontwikkelingen die een nieuwe era inluidden. De tijdsspanne van 1900 tot 1914 wordt jaarsgewijs behandeld, waarbij Blom her en der gul uitweidt over wederwaardigheden van daarvóór en daarna. De Groten komen allemaal aan bod: van Einstein en Marie Curie via Kandinsky en Rillke tot en met Nicolaas II. Met uiteindelijk het verlies van alle illusies: de Great War! Het is ontluisterend hoezeer in de wirwar van vernieuwing en verandering rassentheorieën en ideeën over gerechtvaardigde toepassing van eugenetica wijdverbreid en gemeengoed zijn. Koning Leopold wordt als massamoordenaar van 'zijn' Congolese bevolking ontmaskerd. En het zijn jaren waarin de vrouw moeizaam trachtte een gelijkwaardiger positie te verkrijgen in een door snorren en uniformen overheerste wereld.
Er valt één minpuntje te vermelden: Blom heeft af en toe de neiging zijn eigen ideeën te projecteren op de geschiedenis, waardoor een teveel aan subjectieve kleurtjes wordt toegevoegd. Minder erg dan in zijn werk over de door hem zo toegejuichte Verlichting, maar toch! Wat daarvan zij; eerlijk is eerlijk, al met al heb ik heel erg genoten van zijn duizelingwekkende geschiedschrijving.

Mars van Leent.

Geschreven bij De duizelingwekkende jaren

Ik ben van 1932 (desgewenst mag je je lectuur hier afbreken - geen probleem) en lees het verhaal van mijn 2 grootvaders (allebei Charles en allebei schoenmaker) in hun 30-40 jaren en kan er me veel bij voorstellen.
Vooraf: Ik ben een felle aan adept van de auteur, nog maar eens bevestigd bij deze "Duizelingwekkende jaren".
Natuurlijk vergeet ik niet dat zelfs een Philipp Blom geen "feiten" verkoopt maar een bepaalde perceptie van feiten. Zij het dan een perceptie waar ik graag in meega. 1. omdat ik de enorme eruditie van de auteur accepteer en 2. omdat zijn verhaal mij buitengewoon goed ligt.
Zij het niet geheel immuun tegen mijn "genetische" scepsis. Bijv. Philipps weerkerende voorkeuren en reserves.
Nog één goede raad aan de lezers: lees meteen ook het interview met Philipp Blom in het dubbeldik eindejaar nummer van de Groene van 21/12/2021 (thema Een Nieuw Begin) waarin de auteur een mooie lijn doortrekt van de Duizeling wekkende naar onze jaren. Straffe taal, alleen één reserve daarbij: Blom's redenring kan ik volgen "rebus sic stantibus", waarmee hij zelf zondigt tegen zijn afwijzing van elk soort lineair denken.
De wereld van mijn achterkleinkinderen (voorlopig 5 in aantal) kan ik, weiger ik me ook maar vagelijk voor te stellen. Een zekerheid: vast geen lineaire uitloper van ons verhaal 2022. En dat maakt mij sterk.

Dit boek is geschreven om een overzicht te geven van alle belangrijke sociale, intellectuele, politieke, maatschappelijke, technologische, kunstzinnige en meer ontwikkelingen in de jaren 1900-1914, zonder de voorkennis van wat zich zou gaan afspelen in de 31 jaar erna.
Het boek leest heel makkelijk en onderhoudend, vanuit een tweeledig perspectief: dat van (beroemde) personen zoals politici, wetenschappers, kunstenaars enz, en dat van ideeen en veranderingen, met het begin van een feitelijke moderne 'maatschappij' met zijn massa's die zo bepalend voor de 20e eeuw zouden worden.
Wat mij vooral opviel is dat deze jaren, eerder dan ik eigenlijk wist, het begin van die moderne massacultuur waren, met enorme veranderingen die zowel grootse dromen als nachtmerries (angsten en onzekerheden) tot gevolg hadden - en het spanningsveld tussen deze twee uitersten. En natuurlijk ziet men ook de kiem, de voorafschaduwing van wat de hele verdere 20e eeuw zou gaan bepalen, ten goede en ten kwade.

Dit doet ie toch aardig, die Blom. Het verval van de glorierijke en door adel overheerste Europese imperia wordt erudiet neergezet tegen de achtergrond van de technische en politieke ontwikkelingen die een nieuwe era inluidden. De tijdsspanne van 1900 tot 1914 wordt jaarsgewijs behandeld, waarbij Blom her en der gul uitweidt over wederwaardigheden van daarvóór en daarna. De Groten komen allemaal aan bod: van Einstein tot en met Nicolaas II. Met uiteindelijk het verlies van alle illusies: de Great War! Er valt één minpuntje te vermelden: Blom heeft af en toe de neiging zijn eigen ideeën te projecteren op de geschiedenis, waardoor een teveel aan subjectieve kleurtjes wordt toegevoegd. Minder erg dan in zijn werk over de door hem zo toegejuichte Verlichting, maar toch! Wat daarvan zij; eerlijk is eerlijk, al met al heb ik genoten van zijn boek.

Mars van Leent.

Geschreven bij De Duizelingwekkende Jaren

Ik heb het boek gelezen nadat ik bij de Trosnieuwsshow een lyrische aanbeveling had gekregen. Het gegeven van het boek is interessant, het wil laten zien welke duizelingwekkende ontwikkelingen in de jaren voor de 1e wereldoorlog zich in de Europese samenleving afspeelden: kunst, politiek, samenleving, wetenschap, techniek, op al deze vlakken danste de wereld op zijn grondvesten. De opzet van het boek is grappig: steeds neemt hij één jaar, beschrijft daar een bepaalde gebeurtenis die zich in een grote stad afspeelt en neemt en passant politiek, techniek, wetenschap, maatschappelijke ontwikkelingen etc. mee. Groots en meeslepend zou het moeten zijn. Maar vergeleken met bijvooorbeeld de 20e eeuw van onze Geert Mak is het boek lang niet zo leuk. Het leest niet prettig. Dat komt omdat Blom het verteltalent van Geert Mak mist. Maar ook omdat hij in zijn poging alles te willen vertellen, uiteindelijk oppervlakkig blijft. En wat mij hinderde was dat hij op de gebieden waar ik zelf kennis van heb aantoonbare onjuiste dingen schrijft. Dat geeft weinig vertrouwen in de dingen die hij schrijft over zaken waar ik geen verstand van heb. Kortom, Philipp Blom overstijgt het gemiddelde journalistieke werk niet. Jammer!

de geschiedenis blijft zich herhalen; ook heden! weten hoe? lees / bestudeer dit werk. leest makkelijk en ook om van te smullen. (schandalen!)
vooral zeer interessant voor wie de aanloop naar 14 - 18 wil kennen.

elk hoofdstuk behandelt een jaar en een thema.
alleen al het uitgangspunt om deze periode voor WO1 te lezen zonder aan WO1 te denken is sterk

prima overzicht van een veelbewogen periode waarin alles veranderde.

Heel interessant

Het boek viel me tegen. Op het eerste gezicht indrukwekkend omdat het zo veelomvattend is. Maar daardoor wordt het boek ook oppervlakkig. Wat me stoorde was de te makkelijke veroordeling van Rudolf Steiner en de antroposofie. Ieder zijn mening uiteraard, maar ik ging meteen twijfelen aan alle andere oordelen die Blom terloops en kennelijk nogal ongefundeerd uitspreekt. Tegenvaller dus.