De gedaanteverwisseling

De Duitse schrijver Franz Kafka staat bekend als een van de belangrijkste auteurs uit de twintigste eeuw, die met hoogstaande literaire verhalen met een nachtmerrieachtige, onheilspellende en absurde sfeer, grote invloed had op de westerse literatuur van vandaag de dag. Kafka levert vaak met zijn werken kritiek op de maatschappij en liet vaak willekeurige personen het ontgelden in zijn boeken om de lezer een zeer goed verstopte boodschap mee te geven. De uit een joodse familie afkomstige schrijver laat zijn lezerspubliek met veel onbeantwoorde vragen achter, waardoor zijn werk ook na het lezen van de laatste bladzijde nog dagen blijft leven in het hoofd van de lezer.

Kafka bewijst ook weer met ‘De gedaantewisseling’ (vertaald vanuit het Duits, origineel: ‘Die Verwandlung’) dat hij een relatief simpel verhaal met een hele grote lading kan vullen aan emoties, relaties en vragen. Het hoofdpersonage is ‘Gregor Samsa’, een reizende vertegenwoordiger die van de een op de andere dag veranderd in een levensgroot insect. Het verhaal beschrijft aan de ene kant het proces van de afnemende mate van levensvreugde voor Gregor en zijn somberheid door zijn beperkingen en aan de andere kant de relatieontwikkeling met zijn familie door wie hij steeds verder afgestoten wordt. Het verhaal vindt slechts op een enkele locatie plaats, namelijk in het huis van de familie Samsa: het huis waar zich een deur in bevindt die men het liefst gesloten houdt.

‘De gedaanteverwisseling’ is een complex geschreven verhaal en niet voor iedere lezer even toegankelijk. Op zich is het verhaal redelijk simpel geschreven, maar voor een onervaren lezer zal het moeilijk zijn om in het verhaal te komen en de achterliggende psychologische gedachtes mee te pikken. De verhaallijn is kort en bondig en Kafka weet precies op de juiste zaken de nadruk te leggen. Misschien komt dat ook wel omdat ‘De gedaanteverwisseling’ volgens sommigen een soort van semi-autobiografisch werk is van Kafka. ‘De gedaantewisseling’ beschrijft het leven van Gregor die vervreemd van zijn familie en alle andere mensen op hem heen. Gregor voelt zich onbegrepen, krijgt bijna niets voor elkaar en voelt zich daardoor dus machteloos na zijn transformatie in een insect: zijn levenslust verdwijnt langzaam. Dit zou volgens sommige critici best wel eens een afspiegeling kunnen zijn van de grote Kafka zelf, aangezien Kafka schijnbaar een erg depressief leven leed en gedesillusioneerd was over de wereld. Helaas stierf de schrijver al op zijn 40e aan tuberculose, waardoor dit ook voor altijd een vraag zal blijven. Het enigste waar we nog op terug kunnen vallen is onze eigen interpretatie van het precieze en naturalistische geschreven ‘De gedaanteverwisseling’.

Ik zou het verhaal zeker aan iedereen aanraden. Ik heb zelf het boek moeten lezen voor het vak Duits in 5VWO en het boek beviel me uitstekend. Kafka heeft me gepakt en geraakt met zijn uitmuntende verhaal en ik had het korte boek dan ook zo uit. Desondanks bleef het verhaal nog wekenlang spoken in mijn hoofd en had ik veel onbeantwoorde vragen, zoals ‘In welk insect is Gregor veranderd?’ (Korte toelichting: in het boek wordt ‘mestkever’ expliciet genoemd, maar een mestkever heeft niet ‘veel poten’, waar eerder in het boek over gesproken wordt. Zelf denk ik dat het ‘onrein dier’ daadwerkelijk staat voor een depressief of somber persoon.). Een antwoord zal ik hierop nooit kunnen vinden, want na zoveel studies te hebben doorgelezen van deskundigen en literatuurstudenten, kon ik maar op een conclusie komen: iedereen voelt en denkt iets anders bij de verhalen van Kafka en dat is de magie die maar een man met zijn pen ooit heeft gehad en nooit geëvenaard zal worden. Kafka’s inkt blijft zwart voor eeuwig.

Vanuit mijn werk als docent Duits heb ik dit werk vaak behandeld. Vaak is dan de toch lastige grondtaal en belemmering om goed tot de kern van het verhaal door te dringen. Deze heldere en zeer tekstgetrouwe vertaling maakt dit werk van Kafka voor wie er voor open wil staan zeer toegankelijk. De beklemmende sfeer die de Duitse tekst in zich heeft, gaat in de vertaling nauwelijks verloren. Voor wie geïnteresseerd is in het werk van Kafka een absolute aanrader!

Spannend verhaal van Franz Kafka over Gregor Samsa, handelsreiziger in stoffen en kostwinner van het gezin Samsa dat verder nog bestaat uit vader en moeder en het zeventienjarige zusje Grete. Alle gezinsleden zijn voor hun levensonderhoud afhankelijk van Gregor. Bovendien is Gregor ook nog verantwoordelijk voor de aflossing van een financiële schuld van zijn ouders.
Op een ochtend wordt Gregor wakker en ontdekt dat hij tijdens de nacht is veranderd in een kakkerlak van het formaat van een volwassen mens. Dan volgt een werkelijk fascinerend verhaal over de reacties van de gezinsleden op de nieuwe situatie. In de slaapkamer van Gregor huist vanaf die ochtend een enorm groot en vies beest.
Is dit een moralistisch sprookje over schuld en boete? Of een verhaal over de voorwaardelijkheid van familiebanden? Misschien gaat het boek over ’ik’ versus ‘de ander’? Of gaat het simpelweg over zinsbegoocheling en psychische druk?
Kortom, er valt veel te overdenken na het lezen van dit verhaal . Een fantastisch, multi interpretabel boek! Annelies Leijdeckers

Geschreven bij De gedaanteverwisseling

De gedaanteverwisseling is het perfecte boek om mee te starten als je geïnteresseerd bent in het werk van Kafka. Het is een prachtig boek wat simpel en toegankelijk vertaald is, maar waarbij het ondanks de vertaling niet de charme van de zinnen verliest. Kafka was een waar genie die door meer vragen op te roepen dan te beantwoorden, de lezer flink aan het denken zet en aan het lijntje houdt. Sommige dingen zijn gewoon zoals ze zijn in de boeken van Kafka. Niet alles heeft een verklaring. De gedaanteverwisseling laat het merkwaardige schrijftalent van Kafka goed naar voor komen, en is daardoor het perfecte beginpunt om dieper te duiken in de wereld van Kafka. Zijn werk is niet voor iedereen weggelegd, maar een liefhebber van literatuur zal hem hoogstwaarschijnlijk waarderen.

Geschreven bij De gedaanteverwisseling

Het is een zeer intrigerend verhaal. Gregor veranderd in een insekt en verliest daarbij zijn waardigheid en alle manieren om zijn ouders te helpen. Maar tussen de regels door las je ook het verhaal van de man achter het insekt. Een beetje treurig verhaal over iemand die zijn leven leefde in dienst van anderen.

Geschreven bij De gedaanteverwisseling

Een verhaal over verplichtingen, familiebanden, hoop, het opgeven van hoop en de daarbij behorende consequenties. Hoe mensen veranderen als ze zich in een lastige, onhoudbare situatie bevinden. Wat je ook ooit voor iemand betekend hebt, als je te lang een blok aan het been bent van je naasten kan het teveel worden, ook al ben je familie.

Mijn interpretatie is dat Gregor Samsa het ‘allemaal’ niet meer aankon en in een depressie is beland waardoor hij zijn kamer niet meer kan uitkomen en dus ook niet meer de kost kan verdienen voor zijn familie. Zijn familie heeft hier, uiteindelijk, geen begrip voor en ze denken alleen maar aan zichzelf, er komt geen geld meer binnen, wat nu? Gregor Samsa is van geen nut meer, ze hebben alleen maar last van hem. Wat moeten ze met hem doen? Hoe lang houd je dit vol?

Geschreven bij De gedaanteverwisseling

klassieker

Dit boek is echt een ware klassieker, na zo'n honderd jaar nog steeds even makkelijk weg te lezen!

Geschreven bij De gedaanteverwisseling

Ik vind de vertaling soms heel stroef. Ik vind het niet zo goed vertaald. Ik lees liever de Engelse variant. Maar het blijft een geweldige boek!

Geschreven bij De gedaanteverwisseling

Als pluspunt zou ik zeggen: spannend.