De glazen kooi wat automatisering met ons doet

Sluit je laptop zo snel mogelijk af! Automatisering stompt ons (en jou nu in het bijzonder) dermate af dat je er zo ver mogelijk van moet wegvluchten.

Samengevat beschrijft Nicholas Carr de gevolgen van automatisering op het leervermogen en de vrijheid van de mens. Dit doet hij –zoals de inleiding van deze recensie al enigszins doet vermoeden- met een vrij negatieve insteek.

De ondergrond van het boek bevat een absolute waarheid: het merkbare effect van automatisering. Automatisering heeft invloed op de manier waarop we de wereld beleven en interpreteren. Het is dan ook uitermate jammer dat dit effect niet objectiever wordt benaderd. Er worden in het boek tal van voorbeelden besproken waar automatisering een slechte invloed heeft.

Een van de voorbeelden in het boek is een voorval waarbij een Boeing is neergestort. De automatische piloot werd uitgeschakeld door een noodsituatie, waardoor de menselijke piloot de besturing moest overnemen. Die noodsituatie ontstond door het doorgeven van verkeerde waardes door sensoren. Door de verkeerde sensorwaardes gaf de software verkeerde instructies die door de menselijke piloot zonder meer werden opgevolgd. De piloot was zo gewend dat de software goede instructies gaf, dat hij de instructies niet in twijfel trok. Het vliegtuig (wat op dat moment nog te redden was) is daardoor helaas neergestort. Had de piloot kritisch nagedacht en de conclusie getrokken dat de software de verkeerde instructies gaf, had hij het vliegtuig kunnen redden. Dit ongeluk wordt door de auteur aan de “gemakzuchtigheid” van de piloot toegewezen die gewend is aan het feit dat software alles voor hem doet.

Op zich is het voorbeeld ontegensprekelijk. Wanneer er echter enkel voorbeelden worden gegeven over hoe iets (in dit geval automatisering) een negatief effect heeft, begint het bij mij te jeuken. Wanneer je de gevolgen van een iets beschrijft, moet je beide zijdes van de medaille beschrijven. Dat deel mis ik: de positieve gevolgen van de automatische piloot en alle gevallen waarin de automatische piloot prima werk levert. Deze komen echter niet in het boek voor. Het hele boek is doorspekt met voorbeelden waarbij de negatieve effecten van automatisering worden benadrukt en de positieve effecten niet of slechts summier worden genoemd.

Even een vergelijking: stel dat een autobestuurder zijn auto aan de trappen van de metro af laat rijden. Je zou een groot deel van een boek kunnen vullen dat de GPS de oorzaak is waardoor de autobestuurder in de fout is gegaan. De GPS heeft de bestuurder immers misleid door aan te geven dat hij de auto van de trappen af moest laten rijden. Je haalt tal van experimenten aan die bewijzen dat de GPS het navigatievermogen van autobestuurders negatief beïnvloedt. Op zich is het voorbeeld glashelder. De conclusie dat dit de schuld van de GPS is, lijkt verregaand maar valt (in enige mate) te onderbouwen. Wanneer je de positieve effecten niet benoemd (Voor hoeveel mensen zonder enig richtingsgevoel is de GPS een echt geschenk? Hoeveel ritjes van de GPS gaan wel goed? Hoeveel bestuurders nemen de beslissing om toch niet van die trappen af te rijden?), is je onderbouwing niet volledig.

Conclusie: Ondanks de matige onderbouwing, spreekt de auteur terecht over een effect tussen automatiseren en ons lerend vermogen. Hij maakt zich ook terecht zorgen dat de ontwikkeling van machines veel sneller gaat dan die van mensen. Ik ben het zelfs grondig eens met de stelling dat we het aan onszelf verplicht zijn om na te denken over welke dingen we door een machine willen laten doen. Door een machine iets voor je te laten doen geef je immers soms ook een stukje vrijheid uit handen.

Moet je daarom alle automatisering een halt toe roepen, je laptop onder de band van een achteruit rijdende vrachtwagen leggen en alleen nog met pen en papier recensies schrijven voor het nageslacht? Wat mij betreft niet, die automatische spellingscontrole levert goed werk. Mee stal doch.

De glazen kooi van Nicholas Carr is een vermakelijk boek over een onderwerp wat iedereen aan gaat en dus heel herkenbaar is voor iedereen. Een onderwerp dat niet meer uit ons leven is weg te denken en waar je normaal gesproken dus niet bewust over nadenkt. Namelijk automatisering en het gebruik van computers.

Het boek is met humor geschreven en vol met voorbeelden die je aan het denken zetten. Het boek leest makkelijk weg. Ik ben zelf niet een hele fanatieke lezer maar dit boek had ik in no time uit. Ik kan dit boek iedereen aan raden. Leuk om eens wat dieper na te denken over de dingen die zo gewoon zijn geworden.

Toen ik de kaft zag, en de tekst: "wat automatisering met ons doet" was ik gelijk benieuwd, het sprak me gelijk aan.
Iedereen kent de reclame met de muis in rechterbovenhoek, het is lachwekkend, maar wel een feit dat we steeds minder hoeven na te denken, alles wordt voor ons geregeld.
Je hoeft geen verjaardagkalender meer bij te houden, je krijgt er bericht van op fb.
Het boek is op een hele leuke manier geschreven, dingen die je vroeger nog niet wist of had zijn nu heel normaal geworden. Zonder dat het eigenlijk opvalt.
En dan komt natuurlijk de vraag, wat staat ons allemaal nog te wachten.
Ik vond het een heel leuk boek om te lezen, geen moeilijke termen, en leest heel makkelijk weg.
Ik wilde het boek eigenlijk niet wegleggen, maar uitlezen.
Het heeft een hoop stof doen opwaaien, ook de onverwachte effecten vond ik interessant.
Een goed geschreven boek, en een echte aanrader!!

Veel herkenbare voorbeelden worden er genoemd in het boek 'De Glazen Kooi'.
We hoeven steeds minder na te denken bij alles wat we doen want bijna alles
word voor ons gedaan.
* de computer neemt ons geheugen over.
* de TomTom brengt ons waar we moeten zijn.
Alles gaat automatisch en we worden steeds luier, ook beginnen we steeds meer
dingen te vergeten.
In 'De Glazen Kooi' word op een duidelijke manier, met een goede beschrijving
uitgelegd wat automatisering allemaal met ons doet.
Het geeft een nieuwe kijk op de huidige, moderne maatschappij.
Ik vind het echt een boek van deze tijd, het zet je aan het denken!

Nicholas Carr beschrijft in De Glazen Kooi op eigen en vaak humoristische wijze, dat vooruitgang in automatisering niet automatisch verbetering betekent. Aan de hand van vele praktische voorbeelden neemt hij mij als lezer mee in een wereld van 'zelfdenkende' apparaten, automaten, die denkwerk van degene die het apparaat bedient overbodig lijkt te maken. Lijkt te maken, want veel in de wereld van automatisering is niet wat het lijkt. Big Brother is watching you, maar blijf in ieder geval ook zelf nadenken. Een makkelijk leesbaar boek met een serieuze ondertoon.