De krant Een cultuurgeschiedenis

De krant. Een cultuurgeschiedenis hoort thuis in een vrij nieuw soort geschiedschrijving, namelijk die van de pers en de media. In de inleiding van het boek lees je in vogelvlucht over de ontwikkeling van de krant door de eeuwen heen en welke plaats dit medium tegenwoordig inneemt in de westerse cultuur. Hoewel de inleiding de sfeer van een wetenschappelijk handboek heeft, is het belangrijk deze introductie op het werk te lezen. De samenstellers leggen hierin het hoe en waarom van De krant uit. In de komende jaren zullen ook delen over de radio en televisie uitgegeven worden. De mediageschiedenis gaat namelijk een volgende fase in en daar is deze nieuwe serie het bewijs van.
De krant laat zien dat het fenomeen zich vanaf het begin van de zeventiende eeuw sterk heeft ontwikkeld van de eerste onregelmatige editie in 1618 tot een continu raadpleegbaar digitaal medium in de eenentwintigste eeuw. In thematische hoofdstukken, met een afwisselend toegankelijke en academische stijl, komen de diverse aspecten van nieuwsvoorziening in Nederland aan bod, zoals de opkomst van de massapers, de introductie van de fotografie en de digitale krant. Dat ieder onderwerp wordt beschreven door een auteur met een historisch specialisme, maakt het verhaal boeiend. Zo wordt het gedeelte over de verzetskranten in de Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld behandeld door twee aan het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) verbonden onderzoekers, die onder andere veel weten te vertellen over een door de Duitsers ingesteld zomerkamp voor journalisten. Zo komt de geschiedenis echt tot leven.

Onmisbaar in De krant is het vele beeldmateriaal van hoge kwaliteit. Boeiend is om voorbladen tijdens de Bataafse Revolutie (1794-1799) met elkaar te vergelijken, omdat dan de invloed van de Franse Revolutie in Nederland letterlijk zichtbaar wordt. Als Napoleon daarna aan de macht komt, blijkt dat alle kranten het nieuws ook in het Frans moesten brengen en dat de persvrijheid beperkt wordt. Ook leuk om te bekijken is het gedeelte over de introductie van de fotografie in 1900. Waar eerst alleen maar tekeningen of spotprenten in de kranten stonden, waren toen ook foto’s van de pasgeboren prinses Juliana te zien.
Ondanks de kleurrijke afbeeldingen heeft het boek in zijn geheel gelukkig toch een rustige vormgeving, waardoor je gemakkelijk informatie terugzoekt. Achterin staan een uitgebreid notenapparaat en een literatuurlijst, zoals hoort bij een goed geschiedenisboek. Kortom: De krant geeft een overzichtelijk beeld van een medium dat – zij het op papier of digitaal – nog altijd veelgelezen wordt en hoort eigenlijk thuis in elke geschiedenisboekenkast.

Het kan misschien wel een mooi overzicht geven, maar het boek leest niet lekker. Ook moest ik woorden opzoeken, dat heb ik toch niet vaak. Ik ben gewend studieboeken te lezen, maar hier heb ik er na het eerste hoofdstuk de brui aan gegeven.

Een heel goede overzicht, meg prachtige illustratie’s

Een doorwrocht werk, zeker aanbevolen, alleen jammer dat dagblad DE DAG - nota bene de eerste na-oorlogse tabloid - in 1980 samen met mijn broer op de markt gebracht, in het hele verhaal niet voor komt.