De kunst en wetenschap van het lesgeven een evidence-based denkkader voor goed, opbrengstgericht onderwijs, tien vragen (en antwoorden) om uw lessen sterker te maken

Het boek :
Voor me ligt een kloek, zwaar boek met een harde kaft. De uitvoering is degelijk te noemen. De layout is aantrekkelijk en overzichtelijk. Het geheel wordt afgewisseld door 180 voorbeelden uit de praktijk.

Welke tien vragen worden behandeld ?
De volgende tien vragen worden in het boek uitgebreid behandeld. Ik zal daarna aan de hand van één vraag uitwerken hoe het boek met deze vragen omgaat.
1. Hoe stel ik leerdoelen vast en communiceer ik deze, houd ik vorderingen van leerlingen bij en vier ik successen?
2. Hoe laat ik leerlingen goed omgaan met nieuwe kennis?
3. Hoe laat ik leerlingen oefenen en hun begrip van nieuwe kennis verdiepen?
4. Hoe laat ik leerlingen hypothesen opstellen over nieuwe kennis en deze toetsen?
5. Hoe krijg ik betrokken leerlingen?
6. Hoe stel ik regels en routines op en handhaaf ik deze?
7. Hoe herken en erken ik de naleving en het gebrek aan naleving van regels en routines?
8. Hoe bouw en onderhoud ik een goede relatie met leerlingen?
9. Hoe communiceer ik hoge verwachtingen voor alle leerlingen?
10. Hoe ontwikkel ik goede lessen binnen een samenhangend geheel?

Deze vragen doorlezend “coveren” ze wel de essentie van lesgeven.
Ik neem één vraag die mij aanspreekt en zal de uitwerking bekijken : vraag 6 is voor mij best wel belangrijk en misschien in mijn werk een leerpunt.

6. Hoe stel ik regels en routines op en handhaaf ik deze?
De kernwoorden geven al aan waar we heen gaan : klein aantal, gesprek, inrichting lokaal, herzien, verantwoordelijkheid enz.

In de daaropvolgende theoretische onderbouwing stelt Marzano dat regels en routines per groep mogen verschillen maar dat ze helder dienen te zijn om tot een effectief klassenmanagement te komen.
Er is een duidelijk verschil tussen regels en routines.
Het is belangrijk aan het begin van het jaar veel tijd voor de regels en routines in te ruimen. Kinderen moeten ook weten wat de reden achter de regel/routine is om er effectief mee om te gaan.
De theorie is duidelijk en toegankelijk opgeschreven.

De actiestappen :
1 : richt het lokaal in voor doelmatig lesgeven en leren.
Ik moet zeggen dat lokaalinrichting een vaak vergeten aspect in deze is. Als de aankleding in het verlengde ligt van de doelen is dat een krachtige boodschap voor kinderen.
De grote hoeveelheid praktijkvoorbeelden maken ook een heleboel duidelijk.
Er is zelfs ruimte voor klasseplattegronden en effectieve indelingen.
2 : stel een klein aantal regels & routines in.
We hebben de neiging om met bergen regels te komen.
Hij richt zich daarbij onder andere op zaken als begin van de schooldag, gebruik van materialen en lesovergangen. Voor velen van ons zaken die uit het leven gegrepen zijn en waarbij we regels belangrijk vinden.
3 : praat met leerlingen over de regels & routines in de groep.
De regels zullen meer voor kinderen gaan leven en minder problemen in de handhaving opleveren.
4 : herzie regels & routines regelmatig en wijzig deze indien nodig.
5 : gebruik klassevergaderingen. Elke week tien minuten is voldoende. De regels en routines blijven leven voor de kinderen en tussentijds ingrijpen en bijstellen is mogelijk.

Conclusie :
Dit hoofdstuk ( en de anderen ) is zeer praktisch. Door de wetenschappelijke benadering te vertalen naar de praktijk komt het geheel gedegen over. Desondanks is het geheel zeer toegankelijk geschreven en kun je als leerkacht er snel mee aan de slag. Ik heb maar één vraag uitgewerkt maar dit geldt ook voor de andere vragen.
De praktijkvoorbeelden en de duidelijke hoofdstukindeling maken het geheel nog toegankelijker. Ik sta zelf al lang voor de klas maar ben tot nieuwe inzichten gekomen die met weinig ingrepen in te voeren zijn in de dagelijkse onderwijspraktijk.
De claim op de cover wordt waargemaakt. Ik was bang de rol van de lesgever ondergesneeuwd te zien in theorie. Dat is geenszins het geval.
Een aanrader ondanks de relatief hoge prijs.

Bertus Meijer
Juli 2015