De pensioenmythe Ebook Tooltip Ebooks kunnen worden gelezen op uw computer en op daarvoor geschikte e-readers.

Geschreven bij De pensioenmythe

De openingszin van het boek De Pensioen Mythe luidt “Uw pensioenaanspraak is gebouwd op drijfzand.”
De schrijver, Martin Pikaart, windt er géén doekjes om, valt meteen met het slechte nieuws in huis.
De beeldspraak van het drijfzand blijft door het hele boek hangen.

“Hoe heeft het zover kunnen komen?” vraagt Pikaart zich af?

Nou ja, hoever dan wel? Dit is niet de eerste keer dat een stuk sociale zekerheid implodeert. Ons maatschappelijke verschijnsel, bekend als ‘de sociale partners’, heeft eerder spectaculair gefaald om deelbelangen en eigenbelangen te dienen ten koste van het land als geheel. Niets geleerd, dus pot verteerd! Tot de conclusies behoorde dat nooit is te vertrouwen bij dergelijke (arbeidsmarktomvattende) belangenbehartiging op de werking van zelfregulering door de monopolisten zoals de sociale partners. Dat moet wel falen en zal ook steeds falen. En er wordt zelfs op geanticipeerd dat het zal falen! Ook politiek en overheid collaboreerden en faciliteerden opportunistisch het WAO misbruik! Dat was dus rond 1980.
Dus zo omstreeks de tijd dat de pensioen en VUT fondsen al echt te groot werden voor de bedrijfsverenigingen en het GAK! Maar de feilbare bestuursstructuur is gewoon gedupliceerd voor de pensioenfondsen! Dus dat is HOE.

Maar dat was te ver vóór de tijd van Martin Pikaart.

Ook ‘zelfregulering’ is, net als ‘de onafhankelijke voorzitter’ een oxymoron (gebleken). Net als vanaf 1980 is het noodzakelijk eerst de besturing te herzien. Wat toen inhield dat de sociale zekerheid overheidszaak werd. Maar de sociale partners vonden troost in het zich machtig maken in de pensioen- en VUT voorzieningen.

Pikaart schrijft: “In één zin is het volgende gebeurd: er is te veel beloofd, te weinig betaald en er zijn onverantwoorde risico’s genomen. (Blz.14)

Dat was dus ook deel van de analyse van de “Berenbossers’ rond 1980. Maar zij voegden er aan toe dat de werking van de organisatie(s) in alle gevallen “op het kritieke pad” lagen.
In die tijd, rond 1980, maakten we “kritieke padanalyses” om vast te stellen langs welke stappen een aanpak moest verlopen om tot succes te leiden. Het rapport kwam goed terecht: in een diepe la. Tot de wal het schip ging keren! En: Nood, leert bidden! Het begrip solidariteit kan weer vloeibaar worden! De sociale zekerheid is herzien! Een dure les!
Ik heb mede daarom geen enkele reden om niet aan te nemen dat alleen aanhoudende, overweldigende en indringende externe machtsuitoefening de besluitvorming over en van de pensioenfondsen zal democratiseren. “Vastgezogen in het drijfzand,” zegt Pikaart en ik ben dat met hem volkomen eens!

“De architecten van het pensioenstelsel zijn de werkgevers en vakbonden.”(Blz.14)

Dat klopt. Uit alles blijkt dan ook dat zij geen architecten zijn! Het zijn niet eens echte opgeleide onderhandelaars. Het zijn geen pensioendeskundigen. Het zijn geen opgeleide en getrainde, professionele bestuurders. Het zijn vrijwilligers die er in veel gevallen van zijn gaan leven.
Nog te begrijpen van de (echte) werkgevers, zolang als per fonds de bedragen niet te veel nullen achter een even of oneven getal hadden. Maar, inmiddels gaat ’t dus om over de 1000 miljard en is de wereldeconomie er attent op geworden! Pensioengeld is wereldhandel.
De conclusie van Pikaart moet ik alweer onderschrijven: “Vrijwel elke ingrijpende wijziging in het pensioenstelsel is van buitenaf opgelegd……..Met name de vakbonden verzetten zich tot het uiterste tegen elke afgedwongen aanpassing van hun speeltje …….” (Blz.15), waarvan ik kinderlijk aandoende voorbeelden kan geven vanuit de Deelnemersraad.

Geschreven bij De pensioenmythe

Lezen over pensioenen is soms lastig, taaie materie. Pikaart brengt het zo helder mogelijk in kaart en weet inzichtelijk te maken dat de dertigers en veertigers van nu, figuurlijk worden uitgebuit, door de generaties voor hen, zonder dat de meeste pensionado's dat overigens beseffen. Zij zijn van mening dat ze tientallen jaren premies hebben betaald en dus recht hebben op een bepaald pensioen. Dat klopt, alleen hebben ze tientallen jaren te weinig premie voldaan, en pakweg 25% van het aanvullend pensioen zelf opgebracht, de rest moet komen uit opbrengsten van beleggingen en premies van de generaties na hen....Uiteraard is niet elke pensionado financieel in goede doen maar een correctie van intergenerationale solidariteit, niet van jong naar oud, maar van oud naar jong is op zijn plaats. Hoe lang kan dit nog worden tegengehouden? Als het aan de vakbonden ligt, na hen de zondvloed.

Geschreven bij De pensioenmythe

Martin Pikaart is boos. De auteur, van oorsprong wiskundige, heeft ons pensioenstelsel onderzocht en geconstateerd dat het pensioenparadijs dat ons wordt voorgespiegeld een fata morgana is. De huidige gepensioneerden hebben het goed en ook voor de 55 plussers zal er voldoende geld in kas zijn om hen een verzorgde dag te garanderen, maar daarna is het geld op. Tenzij het beleid gewijzigd wordt. Wellicht is het dan mogelijk om de schade een beetje te beperken.

In een grondige analyse legt de auteur bloot waarom het pensioenstelsel kraakt in zijn voegen. Dit heeft enerzijds te maken met de bevolkingsopbouw en het curiosum van de babyboomers. Dit zorgt ervoor dat de verhouding werkenden/niet-werkenden drastisch aan het veranderen is, omdat de eerste babyboomers inmiddels met pensioen gaan en er te weinig jonge mensen zijn om de pensioenpot verder aan te vullen. Vergrijzing en ontgroening. Anderzijds heeft het te maken met veel te optimistische verwachtingen omtrent toekomstige rendementen (meestal tussen de zes en negen procent) op het pensioenvermogen, een te lage inschatting van de inflatie (2,5 % omdat dit zo goed uitkomt in de berekeningen voor het herstel van minimaal noodzakelijke vermogens; zie ook mijn recensie van ‘Het inflatiespook’ van Edin Mujagic) en het te ruim toepassen van indexering. Kortom, bij ongewijzigd beleid is de pot leeg als de huidige dertigers en veertigers van hun oude dag willen gaan genieten.

De kans op een adequate wijziging van het pensioenstelsel is echter niet zo groot. Dit vindt zijn oorzaak in het geïnstitutionaliseerd zijn van de scheve machtsverhoudingen. De vakbonden, die een zeer belangrijke rol spelen in de discussie, vertegenwoordigen hun leden en dit zijn nu eenmaal voornamelijk ouderen. Daar wordt goed voor gezorgd. Zoals Pikaart het meermalen stelt: ‘Zo vroeg mogelijke eruit met zoveel mogelijk geld’. De pensioenfondsen zelf – dit zijn er enkele honderden maar de auteur beperkt zich tot de grootste vijf – worden bestuurd door mensen die aantoonbaar niet al te veel van pensioenen weten. Kortom, er zal wel lippendienst worden bewezen aan vereiste wijzigingen van het stelsel, maar het zal te weinig en te laat zijn.

Martin Pikaart speelt een belangrijke rol in het aan de kaak stellen van deze misstanden. Dat woord gebruik ik niet lichtzinnig, maar omdat de belangen zo enorm groot zijn schroom ik niet. De economische ontwikkelingen maken de problematiek alleen maar urgenter. We ontkomen niet aan draconische maatregelen, zoals bijvoorbeeld het optrekken van de pensioengerechtigde leeftijd tot 70 of 75, het drastisch korten op de huidige pensioenen en het verlagen van de verwachtingen van de huidige werknemers, in het bijzonder de jongeren. Net als met de olie moeten we tegen hen zeggen: “Sorry, we hebben het op gemaakt. Sterkte.” Pikaart heeft een alternatieve ‘vakbond’ opgericht (AVV, Alternatief voor Vakbond) en werkt samen met enkele politici die dit (niet zo sexy) probleem wel onderkennen. Het is een taaie strijd.

‘De pensioenmythe’ is een must voor, tja, voor iedereen eigenlijk. Hopelijk dat de boosheid van Pikaart overslaat op het grote publiek en dit mobiliseert. Er moet iets gebeuren, want de wal zal het schip keren.

Geschreven bij De pensioenmythe

Alle problemen die aangekaart worden zijn al lang en breed opgelost anno 2017