De toekomst heeft een lang verleden bografie van twee Hilversumse dwangarbeiders 1944-1945 in Nazi-Duitsland

Dat er talloze Nederlanders als dwangarbeiders naar Duitsland zijn gegaan is eigenlijk geen nieuw gegeven. Verschillende mannen namen na de oorlog de moeite om hun ervaringen op papier te zetten. De meesten besloten te zwijgen. Zo ook de vader van Els Kiewik-Peters. Hij was te werkgesteld in Duitsland, evenals zijn vader, de opa van Els. De laatste overleefde zijn inzet niet, de vader van Els wel. De twee lieten brieven, wat foto's en enkele documenten na. Toch lukte het de schrijfster de gangen van de twee mannen in Duitsland na te gaan. De omstandigheden waarin de twee werkten en overleefden, de ellende, de bombardementen en het strenge werkregime.

Het boek, geschreven door een familielid, voegt absoluut iets toe aan de geschiedenis van Nederlandse dwangarbeiders in Duitsland. We kennen al het overkoepelende verhaal van B.A. Sijes. En er is het boek van Karel Volder, 'Werken in Duitsland' die de verhalen van de dwangarbeiders zelf bevat. Het boek van Els Kiewik-Peters laat de twee geschiedenissen zien van twee Hilversumse mannen, maar zonder sentimentele uitwijdingen en met een zekere professionele afstand. Het maakt het boek niet makkelijker, het blijft een zwaar onderwerp. Door de opzet in het schrijven blijft het een betrokken verhaal, aangrijpend, verdrietig, maar toch ook hoopvol. Hoewel het erg gemakkelijk geweest zal zijn om het hele verhaal zwart-wit op te schrijven ('goede' Hollanders in het 'slechte' Duitsland) laat het verhaal de ellende zien waar ook de Duitsers niet aan kunnen ontkomen. Afgaande op onder andere de verklaringen van andere dwangarbeiders ontstond er in sommige gevallen een soort medelijden: De ondervoede Nederlanders konden zo nu en dan wat extra eten toe gestopt krijgen, opzichters die alleen schreeuwden als er bazen in de buurt waren of het mogen schuilen in een schuilkelder (dwangarbeiders hadden in principe geen toegang tot dergelijke voorzieningen!).

De omstandigheden, het werk en het leven in een ineenstortend nazi-Duitsland, gezien over de schouders van twee Nederlanders, beschreven door hun (klein)dochter. Het levert een kleine herdenking aan twee dwangarbeiders op. Vader Jan overleefde de oorlog wel en pakte zijn leven na de oorlog weer op. Gelukkig dat zijn dochter de moeite nam het verhaal van haar vader en van haar opa op papier te zetten. Gebeurde dat maar vaker!

Hoe de dingen kunnen lopen in je leven. Twee jaar geleden was ik voor mijn eigen boek op zoek naar informatie over mijn tante, die net als de vader en opa van Els in Duitsland terecht was gekomen. Hoe verrassend was het dat Els contact met me opnam en vertelde dat mijn tante en zij buren waren geweest. In een uitgebreide correspondentie vertelde ze me over haar boek, en de reden waarom ze heeft geschreven. Omdat het boek vanuit de thuisbasis Hilversum is geschreven, zijn er voor mij (als geboren en getogen Hilversummer) veel aanknopingspunten in haar boek. Ondermeer "de" razzia in Hilversum waarbij alle mannen naar het Sportpark werden gebracht, en mijn vader kans heeft gezien om te ontsnappen. Ik heb haar boek besteld en praktisch in één adem uitgelezen. Ze heeft een prachtig en uitermate goed onderbouwd historisch document neergezet, dat zeker zeer waardevol is voor iedereen die interesse heeft in die zwarte periode uit de Nederlandse geschiedenis, en met name (oud) Hilversummers en jongere generaties. Naast de ellendige geschiedenis over haar vader en opa, heeft ze erg veel onderzoek gedaan naar de omstandigheden. Het geheel is een waardevol document voor het nageslacht. Els, ook via deze review, nogmaals erg veel waardering voor wat je hebt gedaan. Bernard.

In dit boek beschrijft Els Kiewik-Peters, op basis van ervaringen van anderen, de ontberingen en traumatische ervaringen die haar opa en vader hebben meegemaakt tijdens hun periode van dwangarbeid in Nazi-Duitsland. Haar opa zal niet terugkeren uit Duitsland.
Wat voor mij heel bijzonder was, is dat in het boek beschreven staat hoe de tante van de schrijfster met mijn oom met een handkar helemaal vanuit Hilversum naar Drenthe zijn gelopen om behang en verf te ruilen voor voedsel.
Els Kiewik-Peters heeft een prachtig boek geschreven, opdat wij deze zwarte periode niet zullen vergeten.