De vervalsers

De vervalsers, het romandebuut van Theo - toen nog Theodoor - Kars verscheen in 1967, kort nadat Kars twee jaar in de gevangenis had gezeten in verband met de in zijn boek verschenen vervalsingszaken.
Wie meer van De vervalsers wil begrijpen dan in het boek beschreven staat, zal iets moeten weten van de jaren zestig en het literaire klimaat van die dagen. Kort samengevat: de jaren zestig waren een verschrikking en met de letteren viel het niet mee. De poëzie van de vijftigers bevond zich in zijn nadagen, Hermans had zijn beste werk achter zich, Campert en Claus zouden het nooit schrijven. Reve is de grote uitzondering, en dan had je nog de eilandjes van de Nieuwe Stijl en Barbarber, maar verder was het vooral Mulisch, Vinkenoog, en wartaal à la Vogelaar en Polet wat de klok sloeg. En te midden van al deze malaise was daar op 1 juli 1964 ineens Tegenstroom. Redactie T. Kars, B. van Houten, Keller (wie zegt U?), jongeheren die er niet uitzagen en zich in niets gedroegen zoals de tijdgeest dat voorschreef.
In hun 'Ter Inleiding' zegt de redactie: 'Het (Tegenstroom) zal een guerrilla gaan voeren om de literaire verhoudingen in Nederland tot de juiste grootte herleiden.'
En toen, in augustus 1965, verscheen nummer van 4 van de tweede jaargang dat opende met een stuk van Boudewijn van Houten met de kop 'Het einde van Tegenstroom'. 'Op 24 april,' schreef Van Houten, '-zijn mijn medewerkers T. Kars en K.Brants gearresteerd. Zij worden verdacht van de fraude die op 27 november 1964 de Rijkspostspaarbank 78.000 gulden heeft gekost.'
Theo Kars werd tot twee jaar en drie maanden gevangenisstraf veroordeeld. Moordenaars krijgen vaak minder. Hij zat zijn straf uit in gevangenis aan de Weteringsschans en schreef in die periode De vervalsers. In zijn 'Waarschuwing aan de lezer' noemt Kars zijn boek 'een autobiografische roman die niet is bedoeld als een brochure ter rechtvaardiging van mijzelf-zo ik daar al behoefte aan mocht hebben.'
Ik heb De vervalsers meteen na verschijnen gekocht en gelezen en het boek heeft mij sindsdien altijd vergezeld. Voor de gelegenheid heb ik het herlezen en het beviel me zoals het me vijftig jaar geleden beviel.
In even kaal als tijdloos proza vertelt Kars de geschiedenis van een groepje jonge mannen, een clubje noemt hij het, dat op zijn eigen eiland een eigen leven leidt. Ze weigeren zich te voegen naar de wereld om hen heen, maar binnen de groep dient iedereen zich te conformeren aan de leider, Sax, in wie we de jonge Kars kunnen herkennen. Storm, die trekken van Van Houten toont is zijn adjudant, Mutsaert zijn vriend. De andere leden van de groep worden als 'bedienden' gezien. De bedienden gedragen zich zoals hun meesters dat willen, en proberen hun bazen in alles te imiteren.
De aandacht in De vervalsers gaat in de eerste plaats uit naar de door de groep gepleegde misdaden, maar de groep zelf is minstens zo interessant.
De groep haalt het geld met bakken binnen, waarna een tweede zaak wordt opzet, nu met spaarbankboekje. Hoe schandelijk allemaal, en hoe heerlijk om te lezen.
De vervalsers staat na vijftig jaar nog altijd recht overeind, net als De verleider trouwens, Kars' tweede roman. Het proza is even kaal als van alle tijden en in de intrige ijzersterk.De vervalsers is nooit een bestseller geweest, maar is zoals een klassieker betaamt sinds zijn verschijnen vrijwel altijd in druk gebleven. Zie deze uitgave die De vervalsers een welverdiend nieuw leven brengt.